مقایسه کامل سیستم‌های مدیریت دیتابیس نسبی SQLite و MySQL و PostgreSQL

مدل داده‌ رابطه‌ای (Relational Data Model) که در آن داده‌ها در جداولی متشکل از سطر و ستون نگه‌داری می‌شوند، پرطرفدارترین متد در بین ابزارهای مدیریت دیتابیس است.

امروزه، مدل‌های داده‌ای دیگری نیز مثل NoSQL و NewSQL وجود دارد؛ اما با‌‌زهم سیستم‌های مدیریت دیتابیس رابطه‌ای (Relational) هنوزهم پرطرفدارترین متد موجود برای نگه‌داری و مدیریت دیتابیس به‌شمار می‌روند.

در این مقاله، قصد داریم سه نمونه از ابزارهای پرطرفدار مدیریت دیتابیس که از مدل رابطه‌ای استفاده می‌کنند، یعنی SQLite و MySQL و PostgreSQL، باهم مقایسه و مزایا و معایب هرکدام از آن‌ها را بررسی کنیم. در این مقاله، تمرکز اصلی ما روی دیتاتایپ‌هایی است که هر RDBMS از آن‌ها استفاده می‌کند.

سیستم مدیریت دیتابیس چیست؟

دیتابیس خوشه‌هایی از اطلاعات هستند که به‌صورت منطقی مدل‌دهی شده‌اند. سیستم مدیریت دیتابیس (DBMS) برنامه‌ای کامپیوتری است که وظیفه برقراری ارتباط با دیتابیس را برعهده دارد.

با استفاده از DBMS، می‌توانید دسترسی به دیتابیس را کنترل کنید، داخل آن اطلاعات مختلفی وارد کنید، کوئری‌های مختلفی اجرا کنید و تمامی کارهایی را انجام دهید که ممکن است از دیتابیس انتظار داشته باشید.

با اینکه معمولاً به سیستم‌های مدیریت دیتابیس، دیتابیس هم گفته می‌شود، این دو واژه تفاوت‌های زیادی باهم دارند و نمی‌توانید به‌جای هم از آن‌ها استفاده کنید.

آشنایی با انواع سیستم های مدیریت پایگاه داده و تفاوت آن‌ها

دیتابیس می‌تواند مجموعه‌ای از اطلاعات باشد که در مکان‌های مختلفی نگه‌داری می‌شود؛ اما سیستم مدیریت دیتابیس برنامه‌ای کامپیوتری است که ازطریق آن می‌توانید به دیتابیس دسترسی داشته باشید. تمامی سیستم‌های مدیریت دیتابیس یک مدل زیرساخت دارند که تعیین‌کننده نحوه نگه‌داری و دسترسی به اطلاعات است.

سیستم مدیریت دیتابیس رابطه‌ای نیز به برنامه‌ای گفته می‌شود که از مدل رابطه‌ای برای مدیریت دیتابیس استفاده می‌کند. در این مدل، اطلاعات داخل جداول مختلفی نگه‌داری می‌شود؛ اما به‌جای عبارت جدول، از عبارت رابطه RELATION استفاده می‌شود. هر ردیف از این جداول با عنوان Tuple شناخته می‌شوند و هر Tuple هم مجموعه‌ای از ویژگی‌هایی Attribute دارد. ویژگی‌ها درواقع همان ستون‌های جدول هستند.

اکثر سیستم‌های رابطه‌ای از زبان SQL برای مدیریت و جست‌وجوی اطلاعات استفاده می‌کنند؛ البته هرکدام از این سیستم‌ها از نسخه اختصاصی SQL خودشان برای این کار استفاده می‌کنند که ممکن است محدودیت‌ها یا مزایت‌های مختلفی داشته باشد. برای مثال‌، این زبان‌ها معمولاً به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که کاربر می‌تواند درمقایسه‌با حالت عادی، عملیات‌های پیچیده‌تری روی دیتابیس انجام دهد.

مدل سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه ای یا RDBMS

دیتاتایپ (انواع داده‌ها) و محدودیت‌های آن

هر ستون یک دیتاتایپ خاص دارد و تعیین‌کننده این است که چه نوع داده‌هایی در ستون مدنظر پذیرفته می‌شوند. هرکدام از سیستم‌های مدیریت دیتابیس رابطه‌ای از دیتاتایپ‌های متنوعی استفاده می‌کنند که معمولاً در سیستم‌های دیگر قابل استفاده نیستند. برخی از انواع متداول دیتاتایپ عبارت‌اند از: تاریخ، رشته، Integer و Boolean.

معمولاً توصیه می‌شود به‌جای استفاده مستقیم از اعداد، دیتاتایپ Integer به‌کار برده شود. دیتاتایپ‌های عددی معمولاً می‌توانند شامل هر دو نوع اعداد منفی و مثبت باشند یا فقط شامل اعداد مثبت باشند. برای مثال، دیتاتایپ tinyint در MySQL می‌تواند حداکثر ۸ بیت دیتا را در خود نگه دارد. این مقدار برابر با ۲۵۶ مقدار مختلف خواهد بود. درصورتی‌که دیتاتایپ علامت‌دار باشد، محدوده این اعداد بین ۱۲۸ تا ۱۲۷ خواهد بود؛ اما اگر درباره اعداد بدون علامت صحبت کنیم، این محدوده بین ۰ تا ۲۵۵ خواهد بود.

اینکه بتوانید نوع داده‌های مجاز در دیتابیس را کنترل کنید، خیلی مهم است. برخی اوقات مدیر دیتابیس برای آن محدودیت تعیین می‌کند و فقط انواع خاصی از اطلاعات را می‌توانید داخل آن نگه‌داری کنید. این محدودیت معمولاً فقط در یک ستون اعمال خواهد شد؛ اما برخی محدودیت‌ها را می‌توانید روی تمام جدول اعمال کنید. برخی از محدودکننده‌هایی که معمولاً در SQL استفاده می‌شوند، بدین‌شرح‌اند:

• UNIQUE: اعمال این محدودکننده روی یک ستون باعث خواهد شد مطمئن شوید که هیچ‌کدام از اطلاعات موجود در ستون مدنظر شبیه هم نیستند.
• Not Null: این محدودکننده برای این است که هیچ‌کدام از خانه‌های ستون مقدار Null نداشته باشد.
• Primary Key: تلفیقی از محدودکننده‌های UNIQUE و Not Null است و با اعمال آن، مطمئن خواهید شد که تمامی اطلاعات موجود در ستون منحصر‌به‌فرد هستند و در‌عین‌حال، هیچ خانه‌ای Null نیست.
• Foreign Key: ستونی در یک جدول است که به Primary Key جدول دیگری اشاره می‌کند. این محدودکننده برای اتصال دو جدول مختلف کاربرد دارد. توجه کنید که ورودی‌های ستون Foreign Key باید در ستون Primary Key جدول مدنظر وجود داشته باشند تا فرایند اتصال با موفقیت اتمام یابد.
• Check: این محدودکننده مجموعه مقادیری را محدود خواهد کرد که می‌توانند در یک ستون وارد شوند. برای مثال، درصورتی‌که می‌خواهید استفاده از جدول را به ساکنان یک منطقه خاص محدود کنید، می‌توانید از محدودکننده Check برای این استفاده کنید که فقط کدپستی‌های همان منطقه پذیرفته شوند.

حال که به‌طور‌کلی با سیستم‌های مدیریت دیتابیس آشنا شدیم، زمان آن فرارسیده است که سه سیستم محبوب مدیریت دیتابیس را مقایسه کنیم. اولین سیستمی که بررسی خواهیم کرد، سیستم مدیریت دیتابیس SQLite خواهد بود.

پایگاه داده SQLite

SQLite سیستم مدیریت دیتابیس کاملاً متن‌باز و فایل‌محوری است که به‌دلیل عملکرد قوی در سیستم‌هایی با رم اندک و مطمئن و قابل‌حمل بودن با استقبال چشمگیر کاربران مواجه شده است. تراکنش‌های این سیستم مدیریت دیتابیس حتی درصورت خرابی سیستم یا قطعی برق نیز به‌طور کامل انجام می‌شوند. در وب‌سایت این سیستم مدیریت دیتابیس، از آن به‌عنوان سیستم بدون سرور (Serverless) یاد شده است.

اکثر سیستم‌های مدیریت دیتابیس رابطه‌ای به‌عنوان یک فرایند روی سرور عمل می‌کنند و در آن‌ها، برنامه‌ها برای انجام عملیات‌های مختلف مجبورند با سرور ارتباط برقرار کنند؛ اما در SQLite تمامی فرایندهایی که به دیتابیس دسترسی دارند، می‌توانند فایل اصلی آن را بخوانند یا اطلاعات مختلف را مستقیماً روی آن بنویسند.

بررسی مزایا و معایب پایگاه‌داده SQLite

این موضوع باعث می‌شود، فرایند نصب SQLite خیلی ساده‌تر باشد؛ زیرا عملاً به راه‌اندازی سرور نیازی نخواهید داشت. همچنین، لازم نیست تنظیمات برنامه‌هایی را تغییر دهید که قصد دارند از SQLite استفاده کنند؛ بلکه فقط کافی است به هارد سیستم دسترسی داشته باشند.

SQLite نرم‌افزاری رایگان است و برای استفاده از آن به هیچ لایسنسی هم نیاز ندارید. باوجوداین، چندین افزونه مختلف برای این سیستم مدیریت دیتابیس وجود دارد که می‌توانید فقط با یک بار پرداخت، از آن‌ها استفاده کنید.

با استفاده از این افزونه‌ها، کارهایی مثل فشرده‌سازی و رمزگذاری روی دیتابیس ساده‌سازی خواهد شد. همچنین با پرداخت حق عضویت سالانه، می‌توانید از بسته‌های پشتیبانی مختلف این پروژه بهره‌مند شوید.

دیتاتایپ‌های پشتیبانی‌شده در SQLite

در SQLite، به انواع مختلفی از دیتاتایپ دسترسی خواهید داشت که در این کلاس‌های حافظه دردسترس خواهند بود:

• Null: شامل هر نوع مقادیر NULL
• Integer: شامل اعداد صحیح علامت‌دار که بسته به بزرگی عدد مدنظر در مقادیر ۱، ۲، ۳، ۴، ۶ یا ۸ بایتی ذخیره می‌شوند.
• Real: شامل اعداد واقعی یا اعداد اعشاری که به‌صورت اعشار ۸بایتی ذخیره می‌شود.
• Text: رشته‌های متنی که با کدگذاری دیتابیس ذخیره می‌شوند. این کدگذاری ممکن است UTF-8، UTF-16BE یا UTF-16LE باشد.
• Blob: در این دیتاتایپ، می‌توانید هر نوع دیتایی را نگه‌داری کنید و دیتا دقیقاً همان‌طور‌که وارد شده است، نگه‌داری خواهد شد.نکته دیگر اینکه در SQLite می‌توانید از عبارات Storage Class و Data Type به‌جای هم استفاده کنید.

بررسی مزایای SQLite

1. حجم کم

همان‌طورکه از نام آن مشخص است، سیستم مدیریت دیتابیس SQLite حجم بسیار کمی دارد. با اینکه حجم این دیتابیس تا حدود زیادی به سیستمی بستگی دارد که روی آن نصب شده است، در خیلی از مواقع این سیستم حجمی کمتر از ۶۰۰ کیلوبایت را اشغال می‌کند. همچنین، کاملاً خودمتکی است و برای استفاده از آن، به نصب هیچ نرم‌افزار دیگری روی سیستم خودتان نیازی نخواهید داشت.

2. کاربرپسند

همان‌طورکه گفتیم، بلافاصله پس از نصب SQLite می‌توانید از آن استفاده کنید و به راه‌اندازی و سرور نیازی نخواهید داشت. این یعنی لازم نیست نگران مدیریت فرایندهای سرور یا مدیریت فایل تنظیمات باشید. این قابلیت‌ها باعث می‌شود بتوانید فرایند نصب و راه‌اندازی اپلیکیشن را به‌راحتی و بدون هیچ‌گونه مشکلی انجام دهید.

3. قابل‌حمل

برخلاف دیگر سیستم‌های مدیریت دیتابیس که معمولاً اطلاعات را در چندین فایل بزرگ و جداگانه نگه‌داری می‌کنند، تمام دیتابیس SQLite در یک فایل نگه‌داری می‌شود. این فایل را می‌توانید به‌راحتی با کاربران دیگر به‌اشتراک بگذارید یا با استفاده از فلش به سیستم‌های دیگر منتقل کنید.

بررسی معایب SQLite

علاوه‌بر مزایای ذکر‌شده، SQLite چند ضعف نیز دارد که بهتر است قبل از تصمیم‌گیری از آن‌ها مطلع شویم. این ضعف‌ها بدین‌شرح‌اند:

1. محدودیت در هم‌زمانی

با اینکه چندین فرایند مختلف می‌توانند هم‌زمان به دیتابیس SQLite دسترسی داشته باشند و روی آن کوئری اجرا کنند، فقط یک فرایند می‌تواند درلحظه روی دیتابیس تغییر ایجاد کند.

این یعنی با اینکه هم‌زمانی SQLite بیشتر از سیستم‌های مدیریت دیتابیس Embed است، درمقایسه‌با سیستم‌های مدیریت دیتابیس کلاینت یا سرور محور، مثل MySQL و PostgreSQL هم‌زمانی کمتری دارد.

2. فقدان امکان مدیریت کاربر

سیستم‌های مدیریت دیتابیس معمولاً از کاربر پشتیبانی می‌کنند یا دسترسی‌های خاص با سطح دسترسی مشخص به دیتابیس و جداول آن دارند. ازآن‌جاکه SQLite مستقیماً روی فایل موجود روی هارددرایو اطلاعات را ثبت می‌کند، تنها مجوز دسترسی موجود، مجوزی است که به‌واسطه سیستم‌عامل مدیریت می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که SQLite برای نرم‌افزارهایی گزینه مناسبی نباشد که به چندین کاربر با سطح دسترسی مختلف نیاز دارند.

3. امنیت

سیستم دیتابیسی که از سرور استفاده می‌کند، برخی مواقع درمقایسه‌با دیتابیس‌های بدون سرور، از امنیت بیشتری دربرابر باگ‌های مختلف برخوردار است. برای مثال، مشکلات موجود در نرم‌افزار سمت کاربر تأثیری روی حافظه سرور نمی‌گذارند. همچنین، ازآن‌جاکه سرور فرایند ثابت تکی است، دیتابیس کلاینت یا سرور می‌تواند دسترسی به اطلاعات را با دقت بیشتری درمقایسه‌با دیتابیس‌های بدون سرور مدیریت کند.

چه زمانی از SQLite استفاده کنیم؟

• نرم‌افزارهای Embed: وقتی قصد دارید برنامه‌هایی طراحی کنید که به Portability بیشتری نیاز دارند و قصد ندارید در آینده آن‌ها را توسعه دهید، SQLite گزینه مناسبی برایتان خواهد بود. برای مثال، برنامه‌های محلی تک‌کاربره و برنامه‌های موبایل و بازی‌های مختلف در این دسته قرار می‌گیرند.
• نیاز به دسترسی به Disk: در مواقعی که برنامه به نوشتن و خواندن مستقیم روی دیسک نیاز دارد، بهتر است برای کارایی و سادگی بیشتر، از SQLite استفاده کنیم.
• آزمایش و بررسی: آزمایش خیلی از برنامه‌ها با سیستم‌های مدیریت دیتابیسی نیازمند به سرور زیاده‌روی است. به‌همین‌دلیل، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از SQLite استفاده کنند.

چه مواقعی از SQLite استفاده نکنیم؟

• مواقعی که دیتای زیادی وجود دارد: روی کاغذ SQLite می‌تواند از دیتابیس‌هایی با حجم تا ۱۴۰ ترابایت هم پشتیبانی کند. باوجوداین، در وب‌سایت خود SQLite توصیه شده است هر دیتابیسی که حجمی بیشتر از یک ترابایت دارد، در سیستم مدیریت دیتابیس متمرکز کلاینت یا سرور نگه‌داری شود؛ زیرا مدیریت دیتابیس‌های SQLite با این حجم بسیار دشوار خواهد بود.
• مواقعی که حجم اطلاعات اضافه‌شده زیاد است: در سیستم مدیریت دیتابیس SQLite، در‌لحظه فقط امکان انجام یک عملیات نوشتن وجود دارد و به همین دلیل حجم اطلاعاتی که می‌توانید در‌لحظه به آن اضافه کنید محدود است. اگر نرم‌افزار شما به عملیات نوشتن زیادی نیاز دارد یا اطلاعاتی که هم‌زمان باید به دیتابیس اضافه شوند، خیلی زیاد است، SQLite ممکن است گزینه مناسبی برایتان نباشد.
• مواقعی که به دسترسی به شبکه نیاز دارید: ازآن‌جا که SQLite دیتابیسی بی‌‌نیاز از سرور است، امکان دسترسی ازطریق شبکه به اطلاعات آن وجود ندارد. درصورتی‌که دیتای موجود در SQLite در دستگاه دیگری به‌جز دستگاهی وجود داشته باشد که برنامه مدنظر روی آن نصب شده است، امکان دسترسی به اطلاعات دیتابیس خیلی سخت خواهد بود. در چنین مواقعی، سیستم‌های مدیریت دیتابیس کلاینت یا سرور گزینه بهتری برایتان خواهند بود.

پایگاه داده MySQL

براساس رده‌بندی وب‌سایت DB-Engines، سیستم مدیریت دیتابیس MySQL از زمان راه‌اندازی یکی از سیستم‌های محبوب‌ مدیریت دیتابیس رابطه‌ای متن‌باز بوده است. این محصول قابلیت‌های متنوعی دارد و در برخی از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های پرطرفدار دنیا، از‌جمله توییتر، فیسبوک، نتفلیکس و اسپاتیفای از آن استفاده می‌شود. شروع کار با MySQL تقریباً آسان است و برای این منظور از Documentationهای موجود و جامعه کاربران گسترده این سیستم مدیریت دیتابیس می‌توانید کمک بگیرید.

MySQL با تمرکز روی سرعت و اعتمادپذیری ساخته شد و درمقابل، کاملاً با زبان SQL تطابق داشت. تیم توسعه‌دهنده MySQL همواره در حال تلاش‌اند تا این سیستم مدیریت دیتابیس کاملاً به زبان SQL نزدیک باشد. همچنین، مودها و افزونه‌های مختلفی وجود دارند که باعث افزایش هر‌چه‌بیشتر این نزدیکی خواهد شد.

معرفی پایگاه داده MYSQL و بررسی مزایا و معایب آن

برخلاف برنامه‌هایی که از SQLite استفاده می‌کنند، برنامه‌هایی که از MySQL برای مدیریت دیتابیس بهره می‌برند، ازطریق فرایند Daemon به این سیستم دسترسی خواهند داشت. ازآن‌جاکه سرور واسطه بین دیتابیس و دیگر اپلیکیشن‌ها است، شما کنترل بیشتری روی این موضوع خواهید داشت که چه افرادی می‌توانند به دیتابیس دسترسی داشته باشند.

MySQL در برنامه‌های متعددی استفاده می‌شود و کتابخانه‌های موجود نیز باعث می‌شوند کاربردهای این سیستم افزایش پیدا کند و کار با آن راحت باشد. برخی از این ابزارها عبارت‌اند از: phpMyAdmin و DBeaver و HeidiSQL.

مزایای MySQL

1. محبوبیت و سادگی در استفاده

MySQL به‌عنوان یکی از سیستم‌های محبوب‌ مدیریت دیتابیس دنیا شناخته می‌شود و خیلی از مدیران دیتابیس حداقل تجربه یک بار کار‌کردن با آن را دارند. همچنین، هزاران فایل آموزشی آنلاین و چاپی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید نحوه نصب و مدیریت دیتابیس‌های MySQL را یاد بگیرید. ابزارهای ثالثی مثل phpMyAdmin نیز فرایند کار با این دیتابیس را به‌طور چشمگیری برایتان ساده‌سازی خواهد کرد.

2. امنیت فراوان

به‌صورت پیش‌فرض روی MySQL اسکریپتی نصب شده است که به‌طور خودکار امنیت این پایگاه داده را افزایش می‌دهد. این اسکریپت برای کاربر root رمزعبور جدیدی تعریف و تمامی حساب‌های کاربری ناشناس را حذف می‌کند و تمامی دیتابیس‌های تست در‌دسترس کاربر را از بین می‌برد. علاوه‌براین برخلاف SQLite، این دیتابیس از مدیریت کاربر پشتیبانی می‌کند و به شما امکان می‌دهد که دسترسی‌های مختلفی برای کاربران مختلف تعریف کنید.

3. سرعت بسیار

توسعه‌دهنده‌های MySQL توانسته‌اند با حذف برخی از قابلیت‌های پیش‌فرض SQL، سرعت این سیستم مدیریت دیتابیس را افزایش چشمگیری دهند. با اینکه در آزمایش‌ها مشخص شد که برخی از سیستم‌های مدیریت دیتابیس مثل PostgreSQL ازلحاظ سرعت تقریباً نزدیک به MySQL هستند، هنوز MySQL سریع‌ترین سیستم مدیریت دیتابیس دنیا شناخته می‌شود.

4. همانندسازی

MySQL از انواع مختلفی از همانندسازی پشتیبانی می‌کند. همانندسازی فرایند‌ی است که ازطریق آن اطلاعات بین دو یا چند هاست مختلف به‌اشتراک گذاشته می‌شود و بدین‌ترتیب، اعتمادپذیری و در‌دسترس‌بودن و تحمل خطای دیتابیس افزایش پیدا می‌کند. این برای تهیه بکاپ از دیتابیس یا گسترش افقی دیتابیس موضوع خیلی مهمی است.

معایب MySQL

1. محدودیت‌های موجود

ازآن‌جاکه MySQL به‌عنوان جایگزینی سریع‌تر و ساده‌تر برای SQL ساخته شده است، درمقایسه‌با SQL محدودیت‌های زیادی دارد.

2. قابلیت‌های اختصاصی

MySQL دو نسخه مختلف دارد. نسخه رایگان و متن‌باز آن دراختیار تمامی کاربران قرار دارد. علاوه‌بر این نسخه، چندین نسخه اختصاصی نیز از این سیستم مدیریت دیتابیس وجود دارد که فقط با لایسنس دردسترس هستند. به‌همین‌دلیل، برخی از قابلیت‌ها و پلاگین‌های آن فقط در نسخه‌های اختصاصی دردسترس قرار دارند.

3. توسعه کُند در مقایسه‌ با گذشته

از زمان فروش MySQL به شرکت Sun Microsystems در سال ۲۰۰۸ و پس‌از‌آن فروشش به اوراکل در سال ۲۰۰۹، اکثر کاربران از سرعت توسعه کُند این سیستم درمقایسه‌با قبل شکایت می‌کنند و معتقدند که این سیستم سرعت کافی برای رفع مشکلات و اعمال تغییرات ندارد.

چه زمانی از MySQL استفاده کنیم؟

• سیستم‌های توزیع‌شده: پشتیبانی MySQL از همانندسازی باعث شده است که گزینه‌ای مطلوب برای سیستم‌های توزیع‌شده و معماری‌های Primary-Secondary یا Primary-Primary باشد.
• وب‌سایت‌ها و وب‌اپلیکیشن‌ها: بسیاری از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های سطح وب از MySQL استفاده می‌کنند. بخشی از این موضوع بدین‌دلیل است که نصب و راه‌اندازی دیتابیس MySQL بسیار راحت و مقیاس‌پذیری و سرعت آن نیز در طولانی‌مدت بیشتر است.
• برنامه‌هایی که در آینده رشد می‌کنند: پشتیبانی MySQL از همانندسازی باعث شده است که توسعه افقی آن راحت باشد. علاوه‌براین، ارتقای دیتابیس و تغییر آن به یکی از محصولات تجاری MySQL مثل MySQL Cluster که از ویژگی‌هایی مثل Sharding خودکار پشتیبانی می‌کنند، بسیار آسان است.

چه زمانی از MySQL استفاده نکنیم؟

• مواقعی که تطابق کامل با SQL ضروری است: ازآن‌جاکه MySQL کاملاً از استاندارد SQL پشتیبانی نمی‌کند، این سیستم مدیریت دیتابیس تطابق کافی را با SQL ندارد. درصورتی‌که به تطابق کامل با SQL نیاز دارید، بهتر است از سیستم‌های استفاده کنید که تطابق بیشتری با این سیستم دارند.
• مواقعی که به هم‌زمانی و حجم زیاد اطلاعات نیاز دارید: با اینکه MySQL برای خواندن اطلاعات فراوان یکی از گزینه‌های برتر محسوب می‌شود، خواندن و نوشتن هم‌زمان ممکن است برایش کمی مشکل‌ساز باشد. درصورتی‌که نیاز دارید حجم زیادی از اطلاعات را هم‌زمان وارد دیتابیس کنید، پیشنهاد می‌کنیم از سیستم‌هایی مثل PostgreSQL استفاده کنید.

PostgreSQL

پایگاه داده PostgreSQL که به نام Postgres هم شناخته می‌شود، خودش را پیشرفته‌ترین سیستم مدیریت رابطه‌ای دنیا معرفی می‌کند. این نرم‌افزار با این هدف ساخته شد که به یکی از توسعه‌پذیرترین و سازگارترین سیستم‌ها با زبان SQL تبدیل شود. PostgreSQL دیتابیس شی‌ءگرا-رابطه‌ای است؛ یعنی علاوه‌براینکه شاهد دیتابیس رابطه‌ای هستیم، قابلیت‌هایی که بیشتر در دیتابیس‌های شی‌ءگرا دیده می‌شود، در آن نیز وجود دارد.

PostgreSQL می‌تواند هم‌زمان چندین وظیفه را مدیریت کند. این ویژگی که با عنوان هم‌زمانی شناخته می‌شود، در دو سیستم قبلی وجود نداشت. وجود هم‌زمانی در این سیستم مدیریت دیتابیس باعث شده است که ثبات و ایزوله‌بودن و مقاومت فراوان تراکنش‌های دیتابیس را شاهد باشیم.

آشنایی با پایگاه‌داده PostgreSQL و مقایسه آن با MySQL و SQLite

برخلاف MySQL، کاربران کمتری از PostgreSQL استفاده می‌کنند؛ اما ابزارهای ثالث و کتابخانه‌های متعددی برای این سیستم ایجاد شده است که کار با آن را برایتان راحت می‌کند.

مزایای PostgreSQL

1. سازگاری با SQL

هدف PostgreSQL این است که بیشترین سازگاری ممکن را با استانداردهای SQL داشته باشد. براساس اسناد رسمی منتشرشده توسعه‌دهنده‌های این سیستم، Postgre از بیش از ۱۶۰ قابلیت از ۱۷۹ قابلیت اختصاصی SQL پشتیبانی می‌کند. همچنین، قابلیت‌های اختیاری متعددی هم وجود دارد که بسته به نیاز خودتان، می‌توانید به این سیستم اضافه کنید.

2. متن‌باز و جامعه‌محور

ازآن‌جاکه PostgreSQL کاملاً متن‌باز است، تیمی بزرگ و حرفه‌ای روی این سیستم فعالیت کرده است. همچنین، جامعه کاربران و توسعه‌دهندگان این سیستم منابع آنلاین متعددی درباره نصب و راه‌اندازی آن منتشر کرده‌اند. به‌همین‌دلیل، می‌توانید پاسخ تمامی سؤالات خودتان را به‌راحتی و بدون هیچ مشکلی پیدا کنید.

3. توسعه‌پذیربودن

کاربران می‌توانند به‌راحتی و بدون هیچ مشکلی، قابلیت‌های متعدد PostgreSQL را گسترش دهد. برای مثال، می‌توانید از فایل‌های کد استفاده کنید تا قابلیت‌های PostgreSQL را گسترش دهید.

معایب PostgreSQL

1. عملکرد حافظه ضعیف

برای هر کلاینت جدیدی که به دیتابیس اضافه می‌شود، PostgreSQL فرایندی جدید ایجاد می‌کند. هر فرایند حدوداً ۱۰ مگابایت از حافظه سیستم را اشغال می‌کند. این میزان برای دیتابیس‌هایی که به کلاینت‌های متعددی نیاز دارند، خیلی زیاد است. همچنین، برای برنامه‌هایی که به خواندن اطلاعات زیادی از دیتابیس نیاز دارند، عملکرد PostgreSQL ضعیف‌تر از دو سیستم دیگر است.

2. محبوبیت

در سال‌های اخیر استفاده از PostgreSQL افزایش یافته است؛ اما این سیستم ازلحاظ محبوبیت فاصله زیادی با MySQL داشته است. یکی از عواقب این موضوع آن است که ابزارهای ثالث کمتری برای کار با این سیستم مدیریت دیتابیس وجود دارد. همچنین، به‌سختی می‌توانید مدیر دیتابیسی پیدا کنید که تجربه کافی در‌ زمینه کار با این سیستم مدیریت دیتابیس را داشته باشد.

چه زمانی از PostgreSQL استفاده کنیم؟

• مواقعی که یکپارچگی اطلاعات مهم است: از سال ۲۰۰۱، PostgreSQL از استاندارد ACID پشتیبانی می‌کند و هم‌زمان چندین متد کنترل هم‌زمانی را به‌اختیار می‌گیرد تا مطمئن شود که داده‌های ورودی همیشه ثابت می‌مانند. به‌همین‌دلیل، یکی از بهترین گزینه‌ها برای مواقعی است که به یکپارچگی سیستم مدیریت دیتابیس نیاز دارید.
• مواقعی که به ارتباط با دیگر ابزارها نیاز دارید: PostgreSQL با مجموعه گسترده‌ای از زبان‌های برنامه‌نویسی و پلتفرم‌های مختلف سازگار است. به‌همین‌دلیل، اگر نیاز داشتید که دیتابیس خودتان را به سیستمی دیگر منتقل یا از ابزاری خاص در‌کنار آن استفاده کنید، این کار درمقایسه‌با دیگر سیستم‌های مدیریت دیتابیس راحت‌تر خواهد بود.
• زمانی که به عملیات‌های پیچیده احتیاج دارید: PostgreSQL می‌تواند برای اجرای کوئری‌ها از چندین پردازنده هم‌زمان استفاده و کوئری‌ها را با سرعت بیشتری پردازش کند. این ویژگی درکنار پشتیبانی هم‌زمان از چندین عملیات Write باعث شده است که گزینه‌ای کاملاً مناسب برای اجرای عملیات‌های پیچیده به‌شمار برود.

چه مواقعی نباید از PostgreSQL استفاده کنیم؟

• مواقعی که سرعت خیلی مهم است: PostgreSQL توانسته است با کاهش سرعت اجرای عملیات‌ها، سازگاری و توسعه‌پذیربودن خودش را افزایش دهد. به‌همین‌دلیل، اگر در پروژه خودتان به سرعت خواندن بسیار زیادی نیاز دارید، ممکن است PostgreSQL بهترین گزینه ممکن برایتان نباشد.
• زمانی که به راه‌اندازی ساده نیاز دارید: به‌دلیل قابلیت‌های متنوع و سازگاری درخورتوجه این زبان برنامه‌نویسی با استانداردهای SQL، راه‌اندازی Postgres کار بسیار سختی است. اگر می‌خواهید سیستم مدیریت دیتابیس خودتان را به‌سادگی راه‌اندازی کنید، MySQL گزینه بهتری برای شما محسوب خواهد شد.
• زمانی که قرار است از همانندسازی پیچیده استفاده کنید: با اینکه PostgreSQL از همانندسازی پشتیبانی می‌کند، این ویژگی قابلیتی نسبتاً جدید برای این سیستم است و اجرای برخی از معماری‌ها مثل معماری Primary-Primary فقط ازطریق افزونه ممکن است. همانندسازی در MySQL خیلی راحت‌تر است و بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند از MySQL برای این کار استفاده کنند.

سخن نهایی

درحال‌حاضر، SQLite و MySQL و PostgreSQL سه نمونه از سیستم‌های محبوب‌ مدیریت دیتابیس متن‌باز در دنیا هستند. هرکدام از این سیستم‌ها قابلیت‌ها و محدودیت‌های خاص خودشان را دارند و در برخی زمینه‌ها، عملکرد بهتری درمقایسه‌با زمینه‌های دیگر دارند. برای انتخاب بهترین سیستم مدیریت دیتابیس رابطه‌ای، عوامل زیادی وجود دارند که باید مدنظر قرار دهید و اصلاً این‌گونه نیست که سریع‌ترین سیستم یا سیستمی با بیشترین ویژگی را انتخاب کنید.

درصورتی‌که می‌خواهید سیستم مدیریت دیتابیس رابطه‌ای انتخاب کنید، بهتر است به‌دقت درباره این سیستم‌ها و دیگر سیستم‌های موجود تحقیق کنید تا بتوانید بهترین گزینه ممکن را برگزینید.

سؤالات متداول

1. سیستم مدیریت دیتابیس رابطه‌ای چیست؟

سیستم مدیریت دیتابیس رابطه‌ای به برنامه‌ای گفته می‌شود که از مدل رابطه‌ای برای مدیریت دیتابیس استفاده می‌کند. در این مدل، اطلاعات داخل جداول مختلفی نگه‌داری می‌شود؛ اما در این سیستم به‌جای عبارت جدول، از عبارت رابطه استفاده می‌شود. هر ردیف از این جداول با عنوان Tuple شناخته می‌شود و هر Tuple هم مجموعه‌ای از Attributeها دارد. Attributeها نیز درواقع همان ستون‌های جدول هستند.

2. دیتاتایپ چیست؟

در دیتابیس‌های رابطه‌ای، هر ستون دیتاتایپ خاصی دارد و تعیین‌کننده این است که چه نوع داده‌هایی در ستون مدنظر پذیرفته می‌شوند.

3. SQLite چیست؟

SQLite سیستم مدیریت دیتابیس کاملاً متن‌باز و فایل‌محوری است که به‌دلیل عملکرد قوی در سیستم‌هایی با رم اندک و مطمئن و قابل‌حمل بودن، با استقبال درخورتوجه کاربران زیادی مواجه شده است.

4. SQLite، PostgreSQL و MySQL چه تفاوتی با هم دارند؟

هر سه مورد سیستم مدیریت دیتابیس رابطه‌ای هستند اما هرکدام از آن‌ها کاربرد مختلفی دارند. برای مثال PostgreSQL برای مواقعی مناسب است که سرعت خیلی مهم نیست اما می‌خواهید عملیات پیچیده‌ای روی دیتابیس انجام دهید. در مقابل MySQL سرعت و امنیت بسیار بالایی دارد اما برای انجام عملیات‌های پیچیده طراحی نشده است. SQLite نیز با وجود مشکلاتی مثل امنیت پایین‌تر و عدم امکان مدیریت کاربر، یکی از کم‌حجم‌ترین سیستم‌های مدیریت دیتابیس رابطه‌ای محسوب می‌شود.

5. تفاوت کاربردهای SQLite، PostgreSQL و MySQL چیست؟

MySQL برای توسعه انواع اپلیکیشن‌ها و وبسایت‌ها کاربرد دارد اما PostgreSQL با توجه به توان بالایی که در پردازش دستورات پیچیده دارد می‌تواند در پروژه‌های پیچیده‌تری مورد استفاده قرار بگیرد. از SQLite نیز برای تست و آزمایش و همچنین توسعه نرم‌افزارهای Embed استفاده می‌شود.