ابر خصوصی چیست؟ تفاوت ابر خصوصی با ابر عمومی

آیا می‌دانید که بانک‌ها، مؤسسات مالی یا حتی سازمان‌های دولتی، داده‌های فوق‌العاده حساس و حیاتی‌شان را کجا ذخیره می‌کنند؟ تصور کنید تمام داده‌ها، نرم‌افزارها و سرویس‌های حیاتی کسب‌وکارتان در محیطی امن و اختصاصی قرار دارند؛ جایی که نه رقبا و نه کاربران دیگر، هیچ دسترسی به آن ندارند. ابر خصوصی (Private Cloud) نسخه‌ای ویژه از رایانش ابری، با ترکیبی از امنیت حداکثری، کنترل کامل و انعطاف‌پذیری بالا است. در این مقاله از بخش آموزش سرویس‌های میزبانی بلاگ پارس‌پک، بررسی می‌کنیم که ابر خصوصی چیست و چه ویژگی و کاربردی دارد؟ مدل‌های مختلف قیمت‌گذاری آن چگونه است و برای خرید آن باید چه معیارهایی را بسنجیم؟

ابر خصوصی (Private Cloud) چیست؟

ابر خصوصی (Private Cloud) یک زیرساخت کاملاً اختصاصی، امن و کنترل‌شده‌است که فقط به شما تعلق دارد. فرض کنید شرکت شما ساختمانی لوکس و چند طبقه دارد. شما مالک تمام واحدهای این ساختمان هستید و به تمام منابع آن دسترسی آزاد دارید.
هسته این فناوری با قابلیت‌های مجازی‌سازی (Virtualization) ساخته شده است. به این معنا که منابع فیزیکی به واحدهای کوچک‌تر و انعطاف‌پذیر تقسیم و به‌صورت سفارشی مدیریت می‌شوند.
ویژگی برجسته ابر خصوصی، کنترل کامل، امنیت داده‌ها و قابلیت انطباق با استانداردهای سازمانی است. این یعنی شما می‌توانید قوانین امنیتی، سیاست‌های دسترسی و حتی ساختار شبکه را براساس نیازهای دقیق خود طراحی کنید. از همین رو، ابر خصوصی برای سازمان‌هایی که داده‌های حساس یا الزامات سختگیرانه‌ی قانونی دارند، یک انتخاب ایده‌آل محسوب می‌شود.

Private Cloud چگونه کار می‌کند؟

در ابر خصوصی، منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به‌شکل اختصاصی (Dedicated Resources) به یک سازمان اختصاص می‌یابند. این منابع می‌توانند در محل سازمان (On-Premises) یا در دیتاسنتر یک ارائه‌دهنده سرویس ابری نگهداری شوند.
پیش‌تر گفتیم که هسته فنی ابر خصوصی بر پایه مجازی‌سازی شکل می‌گیرد. در این فرایند، هایپروایزر (Hypervisor) نرم‌افزاری که روی سرور فیزیکی نصب می‌شود، منابع فیزیکی مانند CPU، RAM و فضای ذخیره‌سازی را به چندین ماشین مجازی تقسیم می‌کند. هر ماشین مجازی علاوه بر داشتن سیستم‌عامل، برنامه‌ها و تنظیمات خاص خود، همچنان در محیط ایزوله باقی می‌ماند. در واقع عملکرد ابر خصوصی در سه لایه اصلی سازماندهی می‌گردد:

۱. لایه سخت‌افزار اختصاصی: سرورهای فیزیکی، تجهیزات ذخیره‌سازی و شبکه که به‌طور کامل برای سازمان رزرو شده‌اند.

۲. لایه مجازی‌سازی: مدیریت و تقسیم منابع از طریق Hypervisor (مثل VMware ESXi یا Microsoft Hyper-V).

۳. لایه مدیریت و ارکستراسیون: استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت زیرساخت (مثل OpenStack یا vSphere) برای نظارت، پیکربندی و مقیاس‌پذیری خودکار.

در واقع Private Cloud، یک سیستم منسجم از سخت‌افزار، نرم‌افزار و سیاست‌های امنیتی بوده که مانند یک کارخانه تمام‌اتوماتیک، منابع را تولید، مدیریت و توزیع می‌کند. فراموش نکنید که این کارخانه فقط به شما اختصاص دارد.

انواع Private Cloud

ابر خصوصی بسته به محل استقرار، شیوه مدیریت و میزان کنترل سازمان بر منابع، به چند مدل اصلی تقسیم می‌شود. وجود این تنوع به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا مدلی را انتخاب کنند که بیشترین انطباق با نیازهای امنیتی، بودجه و الزامات عملیاتی آن‌ها را دارد. سه دسته‌بندی رایج عبارت‌اند از:

۱. ابر خصوصی محلی (On-Premises Private Cloud)

در این مدل، تمام تجهیزات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و شبکه در محل سازمان (مثل دیتاسنتر داخلی) نصب و نگهداری می‌شوند. این سیستم علاوه بر کنترل کامل بر زیرساخت‌های فیزیکی، امنیت بالا و امکان سفارشی‌سازی ۱۰۰٪ نیز از دیگر ویژگی‌های این سرویس به شمار می‌رود. بانک‌ها یا سازمان‌های دولتی با مقررات سختگیرانه که امنیت داده‌ها مهم‌ترین رکن کاری‌شان است، از ابر خصوصی استفاده می‌کنند.

۲. ابر خصوصی میزبانی‌شده (Hosted Private Cloud)

در این مدل، زیرساخت فیزیکی در دیتاسنتر یک ارائه‌دهنده سرویس ابری قرار دارد. ارائه دهنده می‌تواند این زیرساخت کامل را به یک سازمان اختصاص دهد. این سرویس با کاهش هزینه راه‌اندازی ابر خصوصی و عدم نیاز به تیم فنی بزرگ، برای شرکت‌های متوسط که به امنیت اختصاصی نیاز دارند، انتخابی معقول به شمار می‌رود.

۳. ابر خصوصی مدیریت‌شده (Managed Private Cloud)

این مدل شبیه ابر خصوصی میزبانی‌شده است، با این تفاوت که ارائه‌دهنده سرویس علاوه بر میزبانی، مدیریت کامل زیرساخت مانند نگهداری، به‌روزرسانی و مانیتورینگ امنیتی را نیز برعهده می‌گیرد. ابر خصوصی مدیریت شده با کمترین نیاز به دخالت تیم داخلی و برخورداری از پشتیبانی تضمین شده، باعث حفظ تمرکز سازمان بر فعالیت‌های اصلی می‌گردد.
به این ترتیب، انتخاب نوع ابر خصوصی بیشتر به میزان کنترل مورد نیاز، سطح امنیت، منابع انسانی و بودجه سازمان بستگی دارد. در ادامه، با بررسی مزایا و معایب ابر خصوصی، تصویر واضح‌تری از این انتخاب را نمایان می‌کنیم.

مزایای استفاده از ابر خصوصی

انتخاب ابر خصوصی برای بسیاری از سازمان‌ها، به معنای دسترسی به زیرساختی است که همزمان امنیت، انعطاف‌پذیری و کارایی بالایی را ارائه می‌دهد. مهم‌ترین مزایا استفاده از این سرویس عبارت‌اند از:

امنیت پیشرفته

داده‌ها و برنامه‌ها در یک محیط ایزوله نگهداری می‌شوند و تنها افراد مجاز به آن دسترسی دارند. امکان پیاده‌سازی فایروال‌های اختصاصی، رمزنگاری پیشرفته و مانیتورینگ لحظه‌ای نیز فراهم است.

کارایی بالا

در ابر خصوصی به دلیل اختصاصی بودن منابع سخت‌افزاری، سرعت پردازش و پاسخگویی سیستم به‌مراتب بیشتر از محیط‌های اشتراکی است.

انطباق با الزامات قانونی

سازمان‌ها می‌توانند زیرساخت را مطابق با استانداردها و مقرراتی مانند GDPR یا HIPAA پیکربندی کنند. این مسئله یک ویژگی خوب برای صنایع حساس مثل بانکداری و سلامت به شمار می‌رود.

مقیاس‌پذیری متناسب

امکان افزایش یا کاهش منابع متناسب با نیاز پروژه‌ها، بدون وابستگی به محدودیت‌های سایر کاربران وجود دارد.

پایداری و قابلیت اطمینان

استفاده از سخت‌افزارهای اختصاصی خطر اختلالات و قطعی را به حداقل می‌رساند.

معایب استفاده از ابر خصوصی

ابر خصوصی مزایای چشمگیری دارد، اما محدودیت‌ها و چالش‌های آن را نیز باید با دیدی واقع‌بینانه بررسی کنیم. برخی از محدودیت‌های آن عبارتند از:

هزینه اولیه بالا

پیاده‌سازی زیرساخت اختصاصی، به‌ویژه در مدل On-Premises، نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین در بخش‌های سخت افزار و نرم‌افزار است.

نیاز به تیم متخصص

نگهداری، ارتقاء و عیب‌یابی زیرساخت ابر خصوصی، به دانش فنی عمیق و تیمی با تجربه و تخصص نیاز دارد.

هزینه‌های نگهداری مستمر

علاوه بر سرمایه‌گذاری اولیه، هزینه برق، خنک‌سازی، به‌روزرسانی تجهیزات و لایسنس‌ها نیز به‌طور مداوم وجود دارد.

جدول مقایسه مزایا و معایب ابر خصوصی

مزایا	معایب
امنیت پیشرفته و ایزوله‌سازی داده‌ها	هزینه اولیه بالا
کارایی و سرعت پردازش بیشتر	نیاز به تیم متخصص IT
انطباق با استانداردهای قانونی	پیچیدگی مدیریت
کنترل کامل بر زیرساخت	هزینه‌های نگهداری مستمر
پایداری و قابلیت اطمینان بالا	–
شخصی‌سازی کامل	–

تفاوت Private Cloud با سایر سرویس‌های رایانش ابری

رایانش ابری مدل‌های متنوعی دارد و هر کدام پاسخگوی نیازهای خاصی هستند. در این میان Private Cloud به دلیل ساختار اختصاصی و امنیت بالا، جایگاه ویژه‌ای دارد. در ادامه، مهم‌ترین تفاوت‌های آن با سایر مدل‌ها را بررسی می‌کنیم:

سطح امنیت

در Private Cloud داده‌ها در محیطی ایزوله و اختصاصی ذخیره و پردازش می‌شوند، در حالی که در ابرهای عمومی، زیرساخت بین کاربران مختلف مشترک‌اند.

کنترل و مدیریت

ابر خصوصی کنترل کامل بر منابع و پیکربندی‌ها را فراهم می‌کند، اما ابر عمومی و Hybrid Cloud اغلب با مدیریت مشترک یا فقط توسط ارائه‌دهنده مدیریت می‌شود.

هزینه و سرمایه‌گذاری

هزینه اولیه ابر خصوصی بالاتر است، در حالی که ابر عمومی مدل پرداخت به‌ازای‌مصرف (Pay-as-you-go) دارد. Hybrid و Multi-Cloud ترکیبی از این دو رویکرد را ارائه می‌دهند.

مقیاس‌پذیری

ابر خصوصی به منابع فیزیکی و ارتقاء سخت‌افزار محدود است. از طرفی ابر عمومی و ابر اشتراکی، انعطاف و مقیاس‌پذیری سریع‌تری دارند.

انعطاف در معماری

ابر اشتراکی و Hybrid Cloud امکان استفاده هم‌زمان از چند ارائه‌دهنده یا ترکیب مدل‌های مختلف را فراهم می‌کنند. در حالی که Private Cloud به زیرساخت اختصاصی خود وابسته است.

ویژگی‌ها / مدل‌ها	Private Cloud	Public Cloud	Hybrid Cloud	Multi-Cloud
امنیت	بسیار بالا، ایزوله	متوسط، زیرساخت مشترک	متوسط تا بالا، بستگی به طراحی	متغیر، بسته به ارائه‌دهندگان
کنترل	کامل و اختصاصی	محدود، توسط سرویس‌دهنده	بخشی اختصاصی، بخشی عمومی	متغیر، بسته به هر سرویس
هزینه اولیه	بالا	پایین	متوسط	متغیر
مدل پرداخت	سرمایه‌گذاری اولیه + نگهداری	پرداخت به ازای مصرف	ترکیبی	ترکیبی
مقیاس‌پذیری	محدود به سخت‌افزار	بسیار بالا	بالا	بسیار بالا
انعطاف معماری	محدود به زیرساخت خود	بالا	بالا	بسیار بالا
کاربرد رایج	بانک‌ها، سازمان‌های دولتی، صنایع حساس	استارتاپ‌ها، اپلیکیشن‌های عمومی	سازمان‌هایی با نیاز دوگانه	شرکت‌های بین‌المللی با نیاز چندمنطقه‌ای

تفاوت ابر خصوصی و ابر عمومی

ابر خصوصی و ابر عمومی هر دو بخشی از رایانش ابری بوده اما ساختار و هدف متفاوتی دارند. ابر خصوصی زیرساختی اختصاصی برای یک سازمان است که می‌تواند در محل یا نزد ارائه‌دهنده میزبانی شود. این مدل امنیت و کنترل بالاتری داشته بنابراین، هزینه راه‌اندازی و نگهداری بیشتری می‌طلبد و مقیاس‌پذیری آن وابسته به ظرفیت سخت‌افزار است.
در مقابل، ابر عمومی منابع را بین کاربران مختلف به اشتراک می‌گذارد و توسط ارائه‌دهندگانی مانند AWS یا Azure مدیریت می‌شود. این مدل علاوه بر هزینه کمتر، مقیاس‌پذیری سریع و آسان را فراهم می‌کند. از طرفی امکان کنترل بر زیرساخت آن کمتر بوده و ریسک امنیتی بیشتری نسبت به ابر خصوصی دارد. در ادامه در جدول زیر ویژگی‌های این دو نوع سرویس را مقایسه می‌کنیم:

ویژگی‌ها / مدل‌ها	ابر خصوصی (Private Cloud)	ابر عمومی (Public Cloud)
زیرساخت	اختصاصی و متعلق به یک سازمان	اشتراکی بین کاربران مختلف
مالکیت	سازمان یا ارائه‌دهنده اختصاصی	ارائه‌دهنده سرویس ابری
امنیت	بسیار بالا، ایزوله	بالا ولی با ریسک بیشتر
هزینه اولیه	بالا	پایین
مقیاس‌پذیری	محدود به منابع موجود	بسیار بالا
کنترل	کامل	محدود

ابر خصوصی برای کدام کسب‌وکارها مناسب است؟

قطعا ابر خصوصی برای کسب‌وکارهای کوچک مناسب نیست! انتخاب این سرویس زمانی ضروری است که نیازهای امنیتی، کنترلی و سفارشی‌سازی سازمان در اولویت بالایی قرار می‌گیرند. استفاده از این مدل بیشتر مناسب سازمان‌هایی است که با داده‌های حساس سروکار داشته یا ساختار فنی پیچیده و اختصاصی دارند. برخی از کسب‌وکارهایی که ابر خصوصی برای آن‌ها مناسب است، عبارتند از:

• بانک‌ها، موسسات مالی و بیمه‌ها: در این حوزه‌ها، امنیت و محرمانگی یک الزام است. ابر خصوصی تمام داده‌ها را در محیطی تحت کنترل کامل ذخیره می‌کند. بنابراین استانداردهایی مانند PCI DSS (امنیت داده صنعت پرداخت کارت) به درستی رعایت می‎‌شود.
• شرکت‌های حوزه سلامت و درمان: مراکز درمانی و پژوهشی که با اطلاعات بیماران کار می‌کنند، برای رعایت قوانین درمانی و شخصی افراد به محیطی نیاز دارند که هیچ سرویس اشتراکی در آن دخالت نکند.
• سازمان‌های دولتی و نهادهای امنیتی: داده‌های حیاتی کشور یا پروژه‌های حساس نیازمند کنترل کامل بر زیرساخت‌اند.
• شرکت‌های بزرگ با نرم‌افزارهای بسیار سفارشی: وقتی فرایندها و اپلیکیشن‌ها به زیرساخت خاصی نیاز دارند که در ابر عمومی (Public Cloud) پیاده‌سازی نمی‌شود، ابر خصوصی بهترین راه‌حل است.
• صنایع با قوانین سخت‌گیرانه و بازرسی‌های مداوم: صنایع انرژی، پتروشیمی، مخابرات و بخش‌های صنعتی بزرگ، از انعطاف‌پذیری و امنیت ابر خصوصی استفاده می‌کنند.

قیمت ابر خصوصی چقدر است؟

هزینه پیاده‌سازی و استفاده از ابر خصوصی بسته به نیازها، اندازه پروژه و مدل ارائه‌دهنده می‌تواند از چند میلیون تا چند صد میلیون تومان در ماه متغیر باشد. در ادامه عوامل موثر بر قیمت را بررسی می‌کنیم:

زیرساخت سخت‌افزاری

اولین عامل موثر بر هزینه، نوع و تعداد سرورها، ظرفیت ذخیره‌سازی، سرعت شبکه و سیستم‌های پشتیبان‌اند. هر چقدر این زیرساخت‌ها قوی‌تر و پیچیده‌تر باشند؛ مبلغ قابل پرداخت افزایش می‌یابد.

مدل استقرار

مدل‌های استقرار و نحوه پیاده‌سازی ابر خصوصی را بررسی کردیم. با مدل On-Premises خرید، نصب و نگهداری کامل در دیتاسنتر خودتان صورت می‌گیرد (هزینه اولیه بالا و هزینه نگهداری مداوم). در مدل Hosted نیز می‌توانید از سخت‌افزار اختصاصی در دیتاسنتر ارائه‌دهنده استفاده کنید. این مدل هزینه ماهانه مشخصی داشته و نیاز به سرمایه‌گذاری انبوه اولیه ندارد.

سطح امنیت و انطباق

همان‌طور که انتظار می‌رود، پیاده‌سازی استانداردهای امنیتی خاص یا گواهی‌های بین‌المللی هزینه بیشتری را به همراه دارد.

مجازی‌سازی و نرم‌افزار مدیریت

لایسنس نرم‌افزارهایی مانند VMware، Hyper-V یا OpenStack بخش مهمی از هزینه را تشکیل می‌دهد. بنابراین روی قیمت نهایی سرویس، تاثیر بسزایی دارند.

مدل‌های رایج قیمت‌گذاری

نکته مهم دیگر این است که قیمت‌گذاری ابر خصوصی مدل‌های متفاوتی دارد. هر یک از این مدل‌ها بسته به نیاز سازمان و نحوه استفاده از منابع برنامه‌ریزی شده‌اند. انتخاب مدل مناسب تاثیر مستقیمی بر بازگشت سرمایه و انعطاف‌پذیری مالی دارد. سه مدل رایج قیمت‌گذاری عبارت‌اند از:

۱. سرمایه‌ای (CapEx)

پرداخت یک‌جای هزینه خرید و راه‌اندازی زیرساخت، مناسب سازمان‌هایی که قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت دارند.

۲. عملیاتی (OpEx)

پرداخت ماهانه یا سالانه بر اساس ظرفیت یا منابع رزرو شده؛ مشابه اجاره تجهیزات اما به‌صورت اختصاصی.

۳. قیمت‌گذاری Hybrid

ترکیب هزینه اولیه برای تجهیزات اصلی و پرداخت دوره‌ای برای سرویس‌های جانبی و نگهداری.

به طور خلاصه راه‌اندازی ابر خصوصی هزینه اولیه محسوسی دارد، اما کنترل و امنیت بالاتری ارائه می‌دهد. در مقابل، مدل‌های OpEx یا ترکیبی، امکان ورود به دنیای ابر خصوصی با باری مالی کمتر در آغاز کار را فراهم می‌سازند.

راهنمای خرید Private Cloud

قبل از انتخاب هر سرویس، باید نیازهای فنی و اهداف تجاری خود را به‌دقت ارزیابی کرده و مطمئن شوید که زیرساخت انتخابی، مقیاس‌پذیر و پایدار است. پس از دریافت مشاوره از کارشناسان، برای خرید ابر اختصاصی پارس‌پک، مراحل زیر را انجام دهید:

۱. ثبت‌نام و ورود به پنل کاربری

ابتدا حساب کاربری خود را بسازید یا وارد پنل خود شوید. بدون ورود به حساب و احراز هویت، امکان ایجاد فضای ابری جدید وجود ندارد.

۲. ورود به بخش فضای ابری

از منوی سمت راست پنل، گزینه «فضای ابری» را انتخاب کرده تا به بخش مدیریت باکت‌ها وارد شوید.

۳. ایجاد فضای ابری جدید

در بالای صفحه روی گزینه «+ فضای ابری جدید» کلیک کنید. با این کار فرم سفارش برای‌تان باز می‌شود.

۴. انتخاب تنظیمات سرویس

در این مرحله باید تنظیمات سرویس را طبق نیازتان وارد کنید. این تنظیمات شامل موقعیت ( ایران یا اروپا)، نوع ذخیره‌سازی ( HDD یا SSD) پلن انتخابی بر اساس مصرف و دوره پرداخت ماهانه تا سالیانه است.

۵. تعیین نام باکت

یک نام یکتا برای باکت انتخاب کنید. این نام باید انگلیسی بوده و شامل حروف، اعداد و کاراکترهای«-» یا «.» باشد.

۶. ثبت سفارش و پرداخت

جزئیات سفارش را بررسی کرده و پرداخت نهایی را انجام دهید.

۷. ارتباط با پشتیبانی (در صورت نیاز)

اگر در هر مرحله به مشکلی برخوردید یا نیاز به مشاوره داشتید، از طریق تیکت، چت آنلاین، تماس تلفنی یا ایمیل با تیم پشتیبانی ۲۴ ساعته پارس‌پک در ارتباط باشید.

با همین چند گام ساده، سرویس ابری اختصاصی شما فعال می‌گردد. شما می‌توانید به‌راحتی فایل‌ها، اپلیکیشن‌ها یا داده‌های حساس خود را در محیطی امن و پایدار ذخیره کنید.

جمع‌بندی

در طول این مقاله با مزایا و معایب این مدل، تفاوت آن با سایر مدل‌های رایانش ابری و عوامل مؤثر بر قیمت آشنا شدیم. اگرچه ابر خصوصی هزینه بالاتری نسبت به ابر عمومی دارد، اما برای سازمان‌های مورد بحث، به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در نظر گرفته می‌شود. انتخاب درست بین مدل‌های مختلف و ارزیابی دقیق نیازها تضمین می‌کند که راهکار انتخاب‌شده، علاوه بر پوشش نیازهای فعلی، قابلیت رشد و توسعه در آینده را نیز دارد. در نهایت، پیش از تصمیم‌گیری، باید یک تحلیل کامل از نیازهای سازمان، بودجه، الزامات امنیتی و زیرساخت موجود انجام دهید. این رویکرد، ریسک انتخاب نادرست را کاهش داده و احتمال خطا در سرمایه‌گذاری را به حداقل می‌رساند.

سوالات متداول

۱. ابر خصوصی چیست؟

ابر خصوصی یک محیط ابری اختصاصی است که منابع آن فقط در اختیار یک سازمان قرار دارد و امنیت و کنترل بیشتری ارائه می‌کند.

۲. Private Cloud با Public Cloud چه تفاوتی دارد؟

ابر خصوصی با هزینه بالاتر، علاوه بر اختصاصی و ایزوله بودن، امنیت و کنترل بیشتری نیز دارد. در نقطه مقابل، ابر عمومی اشتراکی، ارزان‌تر و سریع‌تر و مقیاس‌پذیر است.

۳. چگونه می‌توان ابر خصوصی راه‌اندازی کرد؟

با تعیین نیازها، انتخاب مدل استقرار (On-Premises، Hosted یا Managed)، نصب سخت‌افزار و نرم‌افزار مجازی‌سازی و پیاده‌سازی امنیت و مدیریت داده‌ها.

۴. کدام کسب‌وکارها بهتر است از ابر خصوصی استفاده کنند؟

استفاده از این سرویس توسط بانک‌ها، موسسات مالی، مراکز درمانی، سازمان‌های دولتی، شرکت‌های بزرگ با نیاز به سفارشی‌سازی و صنایع با قوانین سختگیرانه ضروی است.