همه چیز درباره WHM و تفاوت آن با CPanel

در این مطلب از بخش وبلاگ پارس‌پک قصد داریم یکی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت هاست و سرور را معرفی کنیم؛ یعنی WHM. اگر تاکنون با سی‌پنل (cPanel) کار کرده‌اید، حتماً نام WHM نیز به گوشتان خورده است. این ابزار در واقع کنترل‌پنلی قدرتمند مخصوص مدیران سرور است که امکانات متنوعی برای مدیریت اکانت‌های هاست، منابع سرور، دامنه‌ها، امنیت، بک‌آپ و بسیاری موارد دیگر ارائه می‌دهد. در ادامه این مطلب از بخش آموزش کنترل پنل به‌صورت کامل توضیح می‌دهیم که WHM چیست، چه مزایا و قابلیت‌هایی دارد و چه تفاوتی با cPanel و WHMCS دارد.

WHM چیست؟

WHM یا Web Host Manager یک کنترل‌پنل مدیریتی است که برای کنترل و مدیریت هاست‌ها و حساب‌های میزبانی روی یک سرور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پنل معمولاً بر روی سیستم‌عامل‌های لینوکسی نصب می‌شود و به مدیر سرور (Server Administrator) یا نمایندگان فروش هاست (Reseller) اجازه می‌دهد تا اکانت‌های cPanel را ایجاد، مدیریت و پیکربندی کنند.
به بیان ساده‌تر، اگر cPanel برای کاربران نهایی و صاحبان سایت‌هاست، WHM ابزار مخصوص مدیران هاستینگ است. مدیران می‌توانند از طریق WHM ده‌ها یا حتی صدها حساب کاربری مجزا ایجاد کنند، منابع هر کدام را تعیین نمایند و کنترل کاملی بر عملکرد سرور داشته باشند.

WHM چه امکانات و قابلیت‌هایی دارد؟

WHM مجموعه‌ای از ابزارهای حرفه‌ای برای مدیریت سرور، هاست و دامنه‌ها ارائه می‌کند. برخی از مهم‌ترین امکانات آن عبارتند از:

۱. ایجاد و مدیریت حساب‌های cPanel

با WHM می‌توان اکانت‌های جدید cPanel ایجاد کرد، رمز عبور کاربران را تغییر داد، دسترسی‌ها را مدیریت و محدودیت منابع هر اکانت را مشخص کرد. برای آن که با سی پنل بیشتر آشنا شوید، مقاله سی پنل چیست؟ را بخوانید.

۲. مانیتورینگ و کنترل منابع سرور

WHM امکان مشاهده میزان مصرف CPU، RAM، فضای دیسک و پهنای باند را فراهم می‌کند. همچنین در صورت بروز خطا یا فشار زیاد، مدیر می‌تواند سرویس‌ها را ریستارت کند یا منابع را بهینه‌سازی نماید.

۳. مدیریت DNS و دامنه‌ها

مدیر سرور از طریق WHM قادر است رکوردهای DNS را برای هر دامنه تنظیم کند، Name Serverها را بسازد و دامنه‌های پارک‌شده یا ادان‌دامین را کنترل کند.

۴. مدیریت امنیت و گواهی SSL

WHM به مدیر اجازه می‌دهد فایروال تنظیم کند، گواهی‌های SSL نصب کند و دسترسی‌های کاربران را محدود یا مسدود نماید تا امنیت کلی سرور افزایش یابد.

۵. پشتیبان‌گیری و بازیابی اطلاعات (Backup & Restore)

یکی از قابلیت‌های حیاتی WHM، امکان تهیه بک‌آپ خودکار از حساب‌های کاربری و بازگردانی آن‌ها در صورت بروز خطا است.

۶. تنظیمات ایمیل و اسپم

مدیر می‌تواند تنظیمات سرویس‌های ایمیل (مانند Exim و SpamAssassin) را از طریق WHM انجام دهد و از ارسال اسپم جلوگیری کند.

۷. مدیریت به‌روزرسانی‌ها و افزونه‌ها

WHM از طریق بخش EasyApache و Update Preferences امکان نصب، بروزرسانی یا حذف ماژول‌های مختلف مانند PHP، Apache و افزونه‌های امنیتی را می‌دهد.

۸. گزارش‌گیری و آمار دقیق

امکان مشاهده لاگ‌ها، خطاها و گزارش‌های ترافیکی برای هر اکانت به‌صورت جداگانه وجود دارد که به بهینه‌سازی عملکرد سرور کمک می‌کند.

مزایای استفاده از WHM چیست؟

مزایای استفاده از WHM تنها به مدیریت آسان سرور محدود نمی‌شود؛ این ابزار مزایای متعددی دارد که باعث محبوبیت آن در میان شرکت‌های هاستینگ و مدیران سرور شده است:

• مدیریت متمرکز: کنترل تمام حساب‌های هاست از یک داشبورد واحد
• صرفه‌جویی در زمان: انجام تنظیمات گروهی برای ده‌ها اکانت همزمان
• امنیت بالا: مدیریت فایروال، SSL و محدودسازی دسترسی‌ها
• سازگاری کامل با cPanel: امکان هماهنگی دوطرفه میان مدیر و کاربران
• گزارش‌دهی و مانیتورینگ دقیق: بررسی وضعیت سرور به‌صورت لحظه‌ای
• امکان فروش هاست (Reseller Hosting): مناسب برای نمایندگان فروش
• بک‌آپ خودکار: حفظ داده‌ها در برابر خطا یا حمله سایبری
• قابلیت شخصی‌سازی: تنظیمات سفارشی بر اساس نیاز هر کاربر

استفاده از WHM مناسب چه کسانی است؟

WHM برای کاربران عادی طراحی نشده، بلکه مخصوص افرادی است که نیاز به کنترل سطح بالای سرور دارند، از جمله:

• شرکت‌های هاستینگ برای ساخت و مدیریت حساب‌های متعدد مشتریان
• نمایندگان فروش (Resellers) که می‌خواهند فضای هاست خود را بین چند کاربر تقسیم کنند.
• مدیران سیستم (SysAdmins) که بر چندین وب‌سایت یا دامنه نظارت دارند.
• سازمان‌ها یا شرکت‌های بزرگ که چندین پروژه وب را روی یک سرور واحد میزبانی می‌کنند.

تفاوت CPanel و WHM چیست؟

در ظاهر این دو ابزار به هم مرتبط هستند، اما نقش و سطح دسترسی آن‌ها کاملاً متفاوت است:

به بیان ساده، WHM کنترل‌پنل بالادستی است که اکانت‌های cPanel را مدیریت می‌کند.

تفاوت WHM و WHMCS چیست؟

بسیاری از کاربران WHM را با WHMCS اشتباه می‌گیرند، در حالی‌که این دو ابزار کاربردهای متفاوتی دارند:

در واقع WHMCS مکمل WHM است و معمولاً شرکت‌های هاستینگ هر دو را با هم استفاده می‌کنند تا هم بخش فنی و هم بخش مالی را مدیریت کنند. همچنین برا مطالعه بیشتر توصیه می‌کنیم که مقاله WHMCS چیست را بخوانید.

نحوه نصب WHM و ورود به آن

برای نصب cPanel & WHM و آماده‌سازی سرویس میزبانی، اقدامات زیر باید انجام شود:

۱. پیش‌نیازهای نصب

قبل از نصب، باید مطمئن شوید سرور شما شرایط زیر را برآورده می‌کند:

• سیستم‌عامل پشتیبانی‌شده: تقریباً توزیع‌های لینوکسی مبتنی بر RHEL/CentOS مانند AlmaLinux OS، CloudLinux OS، Rocky Linux و همچنین برخی نسخه‌های LTS از Ubuntu.
• سروری با نصب «تازه» (clean install) سیستم‌عامل؛ یعنی سرور نباید نرم‌افزارهای کنترل‌پنل‌ دیگر یا سرویس‌های میزبانی نصب شده داشته باشد قبل از نصب cPanel & WHM.
• دسترسی کامل “root” از طریق SSH به سرور.
• یک آدرس IPv4 ثابت و رزولوشن DNS فعال (IPv6 تنها کافی نیست).
• منابع سخت‌افزاری مناسب: اگرچه حداقل‌ها ذکر شده‌اند، اما برای عملکرد مناسب باید منابع رم، هارد و پردازنده در نظر گرفته شود (برای مثال حداقل 2 گیگابایت رم، 2 هسته CPU و 20 گیگابایت حافظه).

۲. مراحل نصب

پس از اطمینان از پیش‌نیازها، به ترتیب زیر عمل کنید:

• وارد SSH با کاربر root شوید.
• (در صورت لزوم) سیستم را به‌روزرسانی کنید و تنظیمات پایه‌ای مانند hostname و زمان‌بندی (timezone) را انجام دهید.
• به مسیر /home بروید و دستور زیر را اجرا کنید تا اسکریپت نصب دانلود و اجرا شود:

cd /home && curl -o latest -L https://securedownloads.cpanel.net/latest && sh latest

• فرایند نصب ممکن است ۳۰ تا ۶۰ دقیقه یا بیشتر طول بکشد، بسته به منابع سرور و سرعت ارتباط اینترنت.

۳. ورود به WHM

پس از نصب موفق، برای ورود به پنل مدیریتی WHM مراحل زیر را انجام دهید:

• از مرورگر وب آدرس https://<Your-Server-IP>:2087 را باز کنید.
• سپس در صفحه ورود، کاربری «root» را وارد نمایید و رمز عبور کاربر root سرور را بنویسید.
• پس از ورود، اولین تنظیمات از جمله لایسنس، hostname، نام سرور و تنظیمات اولیه امنیتی به شما نشان داده می‌شود.

۴. نکات تکمیلی و توصیه‌ها

• لایسنس: برای اجرای cPanel & WHM باید لایسنس معتبر داشته باشید. بدون لایسنس، ممکن است با محدودیت یا اخطار مواجه شوید.
• محیط نصب: به‌هیچ‌وجه قبل از نصب cPanel & WHM، سرویس‌های وب‌ سرور (مانند Apache)، پایگاه داده، کنترل‌پنل دیگر یا GUI دسکتاپ نصب نکنید؛ نصب سرویس‌ها قبل از کنترل‌پنل ممکن است باعث اختلال شود.
• میزبان مناسب: اگر از شرکت میزبانی مانند «پارس‌پک» استفاده می‌کنید، معمولاً این شرکت‌ها نصب اولیه را انجام داده‌اند یا نصب را برای شما مدیریت می‌کنند؛ در این صورت، ممکن است تنها نیاز باشد با اطلاعات ارائه‌شده وارد WHM شوید.
• تنظیمات اولیه مهم: پس از ورود، تنظیماتی مانند «Basic WebHost Manager Setup» را تکمیل کنید؛ مثلاً تعیین hostname، تنظیم منطقه زمانی، نصب SSL برای نام سرور و تنظیم ایمیل‌های هشدار.
• امنیت: مطمئن شوید که SELinux در حالت صحیح (برای برخی توزیع‌ها باید غیرفعال یا تنظیم‌شده باشد) و فایروال مناسب فعال است تا امنیت سرور حفظ شود.

جمع‌بندی

WHM یک کنترل‌پنل مدیریتی حرفه‌ای برای مدیران سرور و شرکت‌های هاستینگ است که امکان کنترل کامل بر اکانت‌های cPanel، منابع سرور، تنظیمات امنیتی، DNS، بک‌آپ و بسیاری موارد دیگر را فراهم می‌کند. این پنل در کنار cPanel و WHMCS، هسته‌ی اصلی مدیریت هاستینگ‌های مدرن را تشکیل می‌دهد. اگر قصد دارید چندین اکانت هاست را روی یک سرور مدیریت کنید یا خدمات میزبانی ارائه دهید، استفاده از WHM بهترین گزینه برای شماست.

سوالات متداول

WHM چیست؟

WHM یا Web Host Manager یک کنترل‌پنل مدیریتی برای ساخت و مدیریت حساب‌های میزبانی (cPanel) روی سرور است.

WHM چه کاربردی دارد؟

از طریق WHM می‌توان اکانت‌های cPanel ایجاد کرد، منابع سرور را مدیریت نمود، تنظیمات امنیتی انجام داد و بک‌آپ‌های خودکار تنظیم کرد.

تفاوت WHM و cPanel چیست؟

WHM مخصوص مدیران سرور است و cPanel مخصوص کاربران نهایی وب‌سایت‌ها. WHM حساب‌های cPanel را ایجاد و کنترل می‌کند.

چگونه به WHM وارد شویم؟

پس از نصب cPanel/WHM روی سرور، از آدرس https://IP:2087 وارد WHM شوید و با یوزرنیم root لاگین کنید.

آیا استفاده از WHM رایگان است؟

خیر. WHM نیاز به لایسنس دارد، اما بسیاری از شرکت‌های هاستینگ مانند پارس‌پک این لایسنس را در سرویس‌های خود به‌صورت آماده ارائه می‌دهند.