SaaS چیست؟ همه‌ چیز راجع به سرویس ابری SaaS

SaaS چیست؟ SaaS یا نرم افزار به عنوان سرویس دنیای نرم‌افزارها را متحول کرده و با ارائه برنامه‌های کاربردی مبتنی بر ابر، دسترسی کاربران را به ابزارهای قدرتمند آسان‌تر کرده است. این فناوری با راه‌اندازی پلتفرم CRM در سال ۱۹۹۹ درخشید و با شعار «No Software» توانست توجه‌ها را به سمت خود جلب کند. در این مدل سرویس ابری، نرم‌افزار و داده‌های آن روی سرورهای تامین‌کننده‌ خدمات SaaS قرار می‌گیرند و کاربران می‌توانند از طریق اینترنت به آن‌ها دسترسی داشته باشند. در این مقاله از آموزش سرویس‌های میزبانی بلاگ پارس پک، به فناوری SaaS رو به‌طور جامع بررسی می‌کنیم. پس از خواندن این مطلب، به‌طور کامل با سرویس ابری SaaS آشنا خواهید شد.

SaaS چیست؟

SaaS، مخفف Software as a Service به معنای نرم‌ افزار به عنوان سرویس است که در آن نرم‌‌افزار به‌صورت آنلاین و از طریق اینترنت در اختیار کاربر قرار می‌گیرد و فرصتی را برای سازمان‌ها فراهم می‌کند تا بدون نیاز به خرید و نصب نرم‌‌افزار، از طریق اینترنت به برنامه‌های کاربردی مبتنی بر ابر دسترسی پیدا کنند. قابلیتی که باعث شده نرم‌افزاری مانند Microsoft Office ۳۶۵ به جای نرم‌افزار‌های ورد و اکسل محبوب شود.

برای درک بهتر اینکه مفهوم SaaS چیست؟ SaaS را مانند اجاره یک آپارتمان مبله در نظر بگیرید. شما مجبور نیستید مبلمان را خودتان بخرید و نگهداری کنید، فقط کافی‌است اجاره ماهانه را بپردازید و از امکانات آپارتمان استفاده کنید. به همین ترتیب، با سرویس ابری SaaS، نیازی به خرید و نگهداری نرم افزار خود ندارید. همه‌چیز آماده استفاده است و شما فقط بابت استفاده از آن هزینه پرداخت خواهید کرد.

نگاهی عمیق‌ بر ویژگی‌های SaaS

تا این قسمت بررسی کردیم SaaS مخفف چیست؟ در این بخش می‌خواهیم نگاهی دقیق‌تر بر ویژگی‌های نرم‌ افزار به عنوان سرویس بیندازیم. ویژگی قابل توجه سرویس ابری SaaS این است که با آن نیازی به نصب یا نگهداری نرم‌افزار در سیستم خود ندارید. به‌ جای این کار، می‌توانید نرم‌‌افزار را از طریق سرورهای ارائه‌دهنده SaaS در مرورگر وب خود در اختیار داشته باشید.

برنامه‌ها و سرویس‌های SaaS معمولاً از رویکرد اشتراکی استفاده می‌کنند. این یعنی فقط یک نسخه از برنامه SaaS روی سرورهای میزبان اجرا می‌شود و تمام کاربران یا مشتریان از این نسخه واحد استفاده می‌کنند. با وجود اینکه مشتریان مختلف ممکن است از یک زیرساخت و پلتفرم مشترک در فضای ابری استفاده کنند، داده‌های آن‌ها همچنان جداگانه و محفوظ باقی می‌ماند. این رویکرد، چندین مزیت برای کاربران و ارائه‌کنندگان دارد. برای مشتریان هزینه کمتر، استقرار سریع‌تر، به‌روزرسانی‌های خودکار و قابلیت مقیاس‌پذیری به ارمغان آورده است. در مقابل، برای ارائه‌دهندگان نیز مدیریت را ساده‌تر کرده و هزینه‌های عملیاتی را کمتر می‌کند.

تصور کنید در یک مجتمع با چند آپارتمان زندگی می‌کنید. هر آپارتمان یک فضای مجزا دارد. در عین حال همه ساکنان از امکانات مشترک مانند لابی، آسانسور و استخر استفاده می‌کنند. در معماری چندکاربره سرویس ابری SaaS، برنامه SaaS شبیه مجتمع شما است. هر کاربر یک سرویس مجزا دارد و درعین‌حال از یک زیرساخت و پلتفرم مشترک با سایر کاربران استفاده می‌کند.

SaaS چگونه کار می‌کند؟

اکنون که دریافتید سرویس SaaS چیست؟ سراغ نحوه کار این تکنولوژی محبوب می‌رویم. تصور کنید به جای اینکه خودتان مجبور باشید نرم‌‌افزار‌های پیچیده را پیاده‌سازی و اجرا کنید، از پلتفرمی بهره ببرید که تمام زیرساخت‌های نرم‌‌افزاری موردنظرتان را در فضای ابری ارائه می‌دهد. این دقیقا همان کاری است که SaaS برای شما انجام می‌دهد.
سرویس ابری SaaS از طریق پلتفرم‌های ابری کار می‌کند. ارائه‌دهنده نرم‌افزار می‌تواند برنامه و داده‌های مرتبط با نرم‌افزار را با استفاده از منابع خود میزبانی کند. به‌عبارتی، تمام زیرساخت‌های لازم برای نرم‌‌افزار، توسط شرکت ارائه‌دهنده فراهم شده و فقط کافی‌است در بستر فضای ابری از آن استفاده کنید.

معروف‌ترین نمونه‌های سرویس SaaS چیست؟

اگر از سرویس ایمیل مبتنی بر وب مانند Outlook ،Hotmail یا Yahoo! Mail استفاده می‌کنید، در حال استفاده از فناوری سرویس ابری SaaS هستید. به‌عبارتی، شما از طریق اینترنت، وارد حساب خود می‌شوید. نرم‌افزار ایمیل در شبکه ارائه‌دهنده خدمات قرار دارد و پیام‌های شما در آن‌ ذخیره می‌شود. همچنین می‌توانید با هر دستگاهی از طریق مرورگر به ایمیل و پیام‌های ذخیره شده خود دسترسی داشته باشید. علاوه‌براین، نرم‌افزارهایی مانند:

۱. سرویس Dropbox

Dropbox یک فضای ذخیره‌سازی ابری همیشه در دسترس است و به شما امکان می‌دهد فایل‌ها و داده‌های خود را در فضای ابری ذخیره کنید و به آن‌ها از هر دستگاهی دسترسی داشته باشید.

۲. سرویس‌های مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)

سرویس‌هایی مانند Salesforce ،HubSpot و Zoho CRM به کسب‌وکارها کمک می‌کنند تا با مشتریان خود ارتباط برقرار کرده و روابط تجاری خود را مدیریت کنند.

۳. سرویس‌های مدیریت پروژه

سرویس‌هایی مانند Asana ،Trello و Jira به تیم‌ها کمک می‌کنند تا پروژه‌های خود را مدیریت کنند.

۴. سرویس‌های طراحی و گرافیک

سرویس‌هایی مانند Adobe Creative Cloud ،Canva و Figma به کاربران امکان می‌دهند تا آثار گرافیکی و طراحی ایجاد کنند.

۵. سرویس‌های برنامه‌نویسی

سرویس‌هایی مانند GitHub ،GitLab و Bitbucket به توسعه‌دهندگان نرم‌افزار کمک می‌کنند تا کدهای خود را مدیریت کنند.

۶. سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری

سرویس‌هایی مانند Dropbox ،Google Drive ،OneDrive و سرویس ذخیره‌سازی ابری پارس پک، به کاربران امکان می‌دهند تا فایل‌ها و داده‌های خود را در فضای ابری ذخیره کنند و به آن‌ها از هر دستگاهی دسترسی داشته باشند. فضای ذخیره‌سازی پارس پک به‌عنوان اولین سرویس ابری SaaS ایرانی، یک فضای ۵۰ گیگابایتی برای کاربران خود در نظر گرفته تا به فایل‌ها و اطلاعات خود از هر مرورگری دسترسی پیدا کنند.

مزایای سرویس ابری SaaS چیست؟

با سرویس SaaS، به دنیای برنامه‌های کاربردی قدرتمند، مقرون‌به‌صرفه و انعطاف‌پذیر بپیوندید و تجربه‌ای جدید از کار را برای خود و سازمانتان رقم بزنید! در این بخش نگاهی به مزایای سرویس ابری SaaS می‌اندازیم.

۱. به دنیای قدرتمند نرم افزارهای کاربردی بپیوندید

با سرویس ابری SaaS، دیگر نگرانی در مورد خرید، نصب، به‌روزرسانی یا نگهداری نرم‌افزار نخواهید داشت. تمام این کارها توسط ارائه‌دهنده SaaS انجام می‌شود. این یعنی شما می‌توانید به‌راحتی با صرف هزینه‌ای کمتر از گذشته، به برنامه‌های کاربردی پیشرفته‌ای مانند ERP و CRM دسترسی داشته باشید.

۲. هزینه‌ای متناسب با نیازتان بپردازید

در سرویس خدمات ابری SaaS فقط به اندازه استفاده‌تان هزینه پرداخت خواهید کرد. همچنین، سرویس ابری SaaS به‌طور خودکار متناسب با میزان استفاده شما، قابلیت مقیاس‌پذیری دارد.

۳. کارکنان خود را به راحتی مدیریت کنید

سرویس خدمات ابری SaaS به شما این امکان را داده تا کارکنان خود را به‌راحتی از راه دور مدیریت کنید. کاربران می‌توانند از هر دستگاهی به برنامه‌های کاربردی سرویس ابری SaaS دسترسی داشته باشند. این امر به شما کمک می‌کند تا نیروی کار خود را از هر کجا که هستند، سازماندهی و بهره‌وری کنید.

۴. به داده‌های برنامه از هر کجا دسترسی داشته باشید

با سرویس ابری SaaS، می‌توانید به داده‌های خود از هر کجا که هستید دسترسی داشته باشید. داده‌های شما در فضای ابری ذخیره می‌شوند و از طریق اینترنت در دسترس هستند؛ درنتیجه شما می‌توانید در هر زمان و مکانی به اینترنت وصل شده و به اطلاعات خود دسترسی داشته باشید.

۵. با مقیاس‌پذیری بالا، خیالتان راحت است

با سرویس خدمات ابری SaaS، می‌توانید به‌راحتی بر اساس نیاز خود، تعداد خدمات یا ویژگی‌هایی را که استفاده می‌کنید، افزایش یا کاهش دهید؛ در نتیجه نگرانی از بابت حجم ذخیره منابع یا کمبود فضا نخواهید داشت.

۶. با به‌روزرسانی‌های خودکار، به آخرین نسخه نرم‌ افزار دسترسی دارید

اگر دغدغه به‌روزرسانی نرم‌افزارها را دارید، سرویس خدمات ابری SaaS خیالتان را راحت خواهد کرد. ارائه‌دهنده SaaS به‌روزرسانی‌های نرم‌افزار را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد؛ بنابراین همیشه از آخرین ویژگی‌ها و به‌روزرسانی‌های امنیتی بهره‌مند خواهید بود.

معایب سرویس خدمات ابری SaaS چیست؟

SaaS یک مدل تحویل نرم‌افزار انعطاف‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه است که برای طیف وسیعی از کاربران مناسب است. اما مانند هر فناوری جدیدی، چالش های خاص خود را نیز دارد.

چالش اول: مسائل خارج از کنترل شما

وقتی از سرویس خدمات ابری SaaS استفاده می‌کنید، کنترل نرم‌افزار، نگهداری، به‌روزرسانی و امنیت آن را به یک ارائه‌دهنده خارجی واگذار می‌کنید؛ درنتیجه اگر ارائه‌دهنده دچار اختلالات سرویس شود، تغییرات ناخواسته‌ای را در خدمات اعمال کند یا دچار مشکلات امنیتی شود، ممکن است تاثیر عمیقی بر کسب‌وکار شما داشته باشد.
برای کاهش این ریسک، قبل از انتخاب ارائه‌دهنده SaaS، حتما SLA یا توافق سطح خدمات آن را بررسی کنید. SLA یک سند قانونی است که تعهدات ارائه‌دهنده را در مورد کیفیت خدمات خود مشخص می‌کند. همچنین، از ارائه‌دهنده بخواهید که اقدامات امنیتی خود را برای محافظت از داده‌های شما توضیح دهد.

چالش دوم: نداشتن امکان کنترل نسخه نرم‌افزار

منظور از کنترل نسخه نرم‌افزار در SaaS چیست؟ اگر ارائه‌دهنده نسخه جدیدی از برنامه را منتشر کند، برای همه مشتریان خود، صرف نظر از اینکه مشتری نسخه جدید را می‌خواهد یا نه، آن را منتشر می‌کند. این قضیه ممکن است شما را ناچار کند تا زمان و منابع بیشتری را برای آموزش نسخه جدید به کارکنان خود اختصاص دهد.
برای جلوگیری از این مشکل، قبل از انتشار نسخه جدید، با ارائه‌دهنده در مورد نیازهای خود صحبت کنید. همچنین، مطمئن شوید که کارکنان شما برای استفاده از نسخه جدید آماده هستند.

چالش سوم: محدودیت در تغییر ارائه‌دهنده

اگر تصمیم بگیرید که ارائه‌دهنده سرویس خدمات ابری SaaS خود را تغییر دهید، ممکن است با چالش‌های زیادی روبه‌رو شوید. برای تغییر ارائه دهنده، ممکن است نیاز باشد حجم بسیاری از داده‌های خود را منتقل کنید. علاوه‌براین، برخی از فروشندگان از فناوری‌ها و انواع داده‌های اختصاصی استفاده می‌کنند که انتقال داده‌ها را پیچیده‌تر می‌کند.
برای کاهش این ریسک، قبل از انتخاب یک ارائه‌دهنده SaaS، مطمئن شوید اطلاعاتتان را به‌راحتی می‌توانید به ارائه‌دهنده دیگری منتقل کنید.

چالش چهارم: امنیت

امنیت، یکی از موارد مهم در سرویس خدمات ابری SaaS است. ارائه‌دهندگان SaaS اقدامات امنیتی زیادی را برای محافظت از داده‌های شما انجام می‌دهند، اما هیچ سیستم امنیتی کاملی وجود ندارد. در ادامه، بیشتر راجع به این حال صحبت خواهیم کرد.

نگاهی سریع بر مزایا و معایب سرویس خدمات ابری SaaS

مزایا	معایب
سهولت استفاده	امنیت
صرفه‌جویی در هزینه	کنترل
قابلیت دسترسی	وابستگی به ارائه‌دهنده
قابلیت مقیاس‌پذیری	مسائل خارج از کنترل شما
به‌روزرسانی‌های خودکار	از دست دادن کنترل نسخه

منظور از امنیت و حریم خصوصی در SaaS چیست؟

در نرم‌افزارهای سنتی، مسئولیت امنیت بر عهده کاربر است. کاربر باید نرم‌افزار را روی یک زیرساخت امن اجرا کند و از آسیب‌پذیری‌های آن آگاه باشد. اما در سرویس خدمات ابری SaaS، مسئولیت امنیت بیشتر بر عهده ارائه‌دهنده SaaS است. ارائه‌دهنده SaaS باید زیرساخت‌های امنیتی مناسبی را فراهم کند، نرم‌افزار را به‌روز نگه دارد و از داده‌های کاربران محافظت کند. برای محافظت از داده‌های خود در SaaS، اقدامات زیر را انجام دهید:

• از رمزهای عبور قوی و منحصربه‌فرد استفاده کنید.
• از سیاست‌های حریم خصوصی ارائه‌دهنده مطلع شوید.
• به‌روزرسانی‌های جدید نرم‌افزار را بلافاصله پس از انتشار نصب کنید.

چرا باید از سرویس SaaS استفاده کنیم؟

SaaS یک راه‌حل عالی برای کسب‌وکارها است. در جایی که نرم‌افزارهای سنتی اغلب نیاز به خرید لایسنس، به‌روزرسانی، ایجاد امنیت و نگهداری اصولی دارند، نرم‌افزارهای سرویس ابری SaaS با قابلیت‌هایی که در اختیار کاربران قرار می‌دهند، پادشاهی می‌کنند. ازطرفی، SaaS به شما کمک می‌کند تا هزینه‌های خود را کاهش دهید، انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشید و داده‌های خود را امن نگه دارید.

تفاوت IaaS و PaaS با SaaS چیست؟

PaaS SaaS، و IaaS سه مدل تحویل نرم افزار هستند که مزایا و معایب خاص خود را دارند. در پاسخ به این سوال که «تفاوت سایر پلتفرم‌ها با SaaS چیست؟» باید گفت SaaS برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط مناسب است که دنبال راه‌حلی مقرون‌به‌صرفه و آسان برای استفاده هستند. PaaS برای کسب‌وکارهای متوسط و بزرگی کاربردی خواهد بود که دنبال راه‌حلی انعطاف‌پذیر برای توسعه و اجرای نرم‌افزار هستند. IaaS برای کسب‌وکارهای بزرگ گزینه عالی است. کسب‌وکارهایی که قصد کنترل کامل بر زیرساخت خود را دارند.

ویژگی	SaaS	PaaS	IaaS
تعریف	نرم افزار به‌عنوان‌یک‌سرویس	پلتفرم به‌عنوان‌یک‌سرویس	زیرساخت به‌عنوان‌یک‌سرویس
محصول	نرم‌افزار	پلتفرم	زیرساخت
توزیع	آنلاین	آنلاین	آنلاین
مدیریت	توسط ارائه‌دهنده	توسط کاربر	توسط کاربر
هزینه	اشتراک‌محور	اشتراک‌محور یا پرداخت به ازای استفاده	پرداخت به ازای استفاده
انعطاف‌پذیری	کم	زیاد	زیاد
کنترل	کم	زیاد	زیاد
امنیت	توسط ارائه‌دهنده	توسط کاربر یا ارائه‌دهنده	توسط کاربر یا ارائه‌دهنده
نمونه‌ها	Google Docs، Salesforce، Slack	Amazon Web Services (AWS) Elastic Beanstalk، Google App Engine	Amazon Web Services (AWS) EC2، Microsoft Azure

شیوه قیمت‌گذاری SaaS چگونه است؟

یکی از مهم‌ترین عواملی که باید هنگام انتخاب یک محصول SaaS در نظر بگیرید، مدل قیمت‌گذاری آن است. ارائه‌دهندگان SaaS از طیف گسترده‌ای از مدل‌های قیمت‌گذاری استفاده می‌کنند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه، برخی از مدل‌های قیمت‌گذاری SaaS رایج‌تر آورده شده است:

۱. رایگان یا مبتنی بر تبلیغات

نقش این مدل پرداخت در SaaS چیست؟ این مدل به کاربران اجازه می‌دهد تا از خدمات به‌صورت کاملا رایگان استفاده کنند. به‌عبارتی ارائه‌دهنده SaaS از طریق فروش فضای تبلیغاتی درآمد کسب می‌کند. در این مدل، معمولاً برای رهایی از تبلیغات گزینه‌ای برای ارتقا به یک پلن پولی وجود دارد.

۲. نرخ ثابت

در پاسخ به این سوال که منظور از مدل پرداخت نرخ ثابت در SaaS چیست؟ باید بگوییم در این مدل، مشتریان با پرداخت یک هزینه اشتراک ثابت ماهانه یا سالانه، به تمام امکانات نرم‌افزار دسترسی پیدا می‌کنند. این مدل برای کسب‌وکارهایی مناسب‌تر است که نیاز به استفاده از تمام امکانات نرم‌افزار دارند.

۳. به ازای هر کاربر

در این مدل، قیمت‌گذاری براساس تعداد افرادی است که از سرویس ابری SaaS برای هر اشتراک استفاده می‌کنند. پرداخت به ازای هر کاربر، برای هر یوزر یک قیمت ثابت تعیین می‌کند. این مدل برای کسب‌وکارهایی مناسب است که تعداد کاربران متغیری دارند.

۴. سطح ذخیره‌سازی

در این مدل، ممکن است مشتریان به‌صورت رایگان و محدود به سرویس دسترسی داشته باشند. اگر بخواهند بیشتر از حد مجاز از سرویس ابری SaaS استفاده کنند، باید هزینه ذخیره‌سازی را بپردازند. این مدل برای کسب‌وکارهایی مناسب است که حجم زیادی از داده‌ها را ذخیره می‌کنند.

۵. به ازای هر کاربر فعال

این مدل ترکیبی از مدل‌های «به ازای هر کاربر» و «پرداخت به ازای استفاده» است. مشترکین به ازای هر کاربر هزینه پرداخت می‌کنند، اما فقط درصورتی‌که کاربر از سرویس بیشتر از یک حد مشخص استفاده کرده باشد.
با استفاده از سرویس خدمات ابری SaaS دیگر نیازی به پرداخت هزینه‌های ناشی از زیرساخت و اجرای نرم‌‌افزار ندارید و همه قابلیت‌های نرم‌‌افزار، کاملا حاضر و آماده در فضای ابری دراختیارتان قرار می‌گیرد.

جمع‌بندی

SaaS چیست؟ سرویس ابری SaaS نرم‌‌افزاری است که زندگی شما را آسان‌تر می‌کند. با این سرویس نیازی به نصب یا نگهداری برنامه در دستگاه‌های خود ندارید. کافی‌است به یک مرورگر و اینترنت دسترسی پیدا کنید. در این مقاله، هر آن چیزی که نیاز است راجع به این مدل ابری بدانید، بررسی کردیم. اگر سوالی در این زمینه دارید، مشتاق پاسخگویی به شما عزیزان هستیم.

سوالات متداول

SaaS .۱ چیست؟

SaaS روشی برای تحویل نرم‌افزار است که امکان دسترسی به داده‌ها را از هر دستگاهی با اتصال به اینترنت و مرورگر وب فراهم می‌کند. در این مدل مبتنی بر وب، فروشندگان، نرم افزار مورد نیاز برای سرورها، پایگاه‌های اطلاعاتی و سایر منابع را دراختیارتان قرار می‌دهند.

SaaS .۲ چه تفاوتی با نرم‌افزارهای سنتی دارد؟

در مدل سنتی، نرم‌افزار روی رایانه نصب می‌شود و برای خرید، نگهداری و به‌روزرسانی آن هزینه می‌پردازید. اما در مدل SaaS، شما فقط به اندازه استفاده‌تان هزینه پرداخت می‌کنید و نیازی به هیچ‌گونه نصب یا نگهداری ندارید.

۳. آیا SaaS امن است؟

ارائه‌دهندگان SaaS از بهترین روش‌های امنیتی برای محافظت از داده‌های شما استفاده می‌کنند. با این حال، مهم است که ارائه‌دهنده‌ای را انتخاب کنید که سابقه خوبی در زمینه تامین امنیت داشته باشد.

۴. آیا می‌توانم نرم‌افزار SaaS را سفارشی کنم؟

بله، نرم‌افزارهای مبتنی بر وب به اندازه کافی منعطف هستند که برای کاربردهای خاص تجاری بتوان آن را سفارشی‌سازی کرد. برای مثال، کاربران می‌توانند رابط کاربری UI را سفارشی کنند تا ظاهر برنامه را تغییر دهند.