رایانش ابری چیست؟ انواع خدمات Cloud Computing

رایانش ابری به یک انقلاب بزرگ در نحوه‌ی استفاده از فناوری تبدیل شده است. این تکنولوژی، مرزهای فیزیکی سخت‌افزارها را کنار می‌زند و امکانات خوبی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. به کمک این سیستم، دیگر نیازی به نگرانی درباره‌ی فضای ذخیره‌سازی یا قدرت پردازشی نیست؛ همه‌چیز از طریق اینترنت در دسترس است و تنها کافیست به آن متصل شوید. در این مقاله از بخش سرویس‌های میزبانی در سایت پارس‌پک، قصد داریم به‌طورمفصل مفهوم رایانش ابری و کاربرد آن را بررسی و شما را با مزایا، معایب، انواع آن و تفاوت‌هایشان کاملا آشنا کنیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.

رایانش ابری یا Cloud Computing چیست؟

رایانش ابری (Cloud Computing) به ارائه‌ی منابع محاسباتی مانند سرور، فضای ذخیره‌سازی، پایگاه‌داده، شبکه و نرم‌افزار از طریق اینترنت گفته می‌شود. به‌جای این‌که شرکت‌ها یا کاربران منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را به‌صورت محلی خریداری و مدیریت کنند، می‌توانند با استفاده از خدمات ابری، به این منابع به‌صورت اشتراکی و بر اساس میزان استفاده دسترسی داشته باشند. این مدل انعطاف‌پذیر باعث کاهش هزینه‌های زیرساخت، افزایش مقیاس‌پذیری و تسهیل در توسعه و اجرای پروژه‌های نرم‌افزاری می‌شود. در واقع، ابر به مجموعه‌ای از سرورهای متصل در مراکز داده گفته می‌شود که به‌صورت یکپارچه، توان پردازشی و ذخیره‌سازی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

تاریخچه رایانش ابری

ایده‌ی اولیه‌ی رایانش ابری به دهه‌ی ۶۰ میلادی بازمی‌گردد، زمانی که جان مک‌کارتی (John McCarthy) پیشنهاد داد که محاسبات رایانه‌ای روزی مانند خدمات عمومی (Utility) در دسترس همگان قرار خواهد گرفت. با گسترش اینترنت در دهه‌ی ۹۰ و توسعه فناوری مجازی‌سازی (Virtualization)، زمینه‌ی پیاده‌سازی رایانش ابری فراهم شد. در دهه‌ی ۲۰۰۰ شرکت‌هایی مانند آمازون، گوگل و مایکروسافت با ارائه‌ی سرویس‌های AWS، Google Cloud و Azure، این فناوری را وارد عصر جدیدی کردند.

کاربردهای رایانش ابری

رایانش ابری در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارت‌اند از:

۱. ذخیره‌سازی و پشتیبان‌گیری از داده‌ها

یکی از پرکاربردترین خدمات ابر، ذخیره‌سازی فایل‌ها در فضای ابری است. سرویس‌هایی مانند Google Drive، Dropbox یا سرویس‌های فضای ابری پارس‌پک به کاربران امکان می‌دهند داده‌های خود را به‌صورت ایمن در سرورهای ابری ذخیره کنند و از هر نقطه به آن‌ها دسترسی داشته باشند.

۲. اجرای نرم‌افزار و اپلیکیشن‌ها

بسیاری از نرم‌افزارهای سازمانی امروزه به‌صورت SaaS ارائه می‌شوند، مانند Microsoft 365 یا Salesforce. در این مدل، کاربران بدون نیاز به نصب یا نگهداری نرم‌افزار، تنها از طریق مرورگر از آن استفاده می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با SaaS مقاله SaaS چیست را بخوانید.

۳. میزبانی وب‌سایت و اپلیکیشن‌ها

سرویس‌های Cloud Hosting به کسب‌وکارها امکان می‌دهند وب‌سایت خود را روی زیرساخت‌های ابری میزبانی کنند. این نوع هاستینگ نسبت به هاست اشتراکی، پایداری و مقیاس‌پذیری بسیار بیشتری دارد.

۴. تحلیل داده و یادگیری ماشین

رایانش ابری بستری ایده‌آل برای انجام تحلیل‌های حجیم داده (BigData) و اجرای مدل‌های یادگیری ماشین است، چراکه منابع محاسباتی بر اساس نیاز در دسترس قرار می‌گیرند.

۵. توسعه و آزمایش نرم‌افزار

تیم‌های توسعه می‌توانند محیط‌های آزمایشی و عملیاتی را در فضای ابری ایجاد کنند و بدون نیاز به زیرساخت فیزیکی، پروژه‌ها را سریع‌تر توسعه دهند.

رایانش ابری چگونه کار می‌کند؟

در رایانش ابری، منابع محاسباتی از طریق شبکه‌ای از سرورها در مراکز داده (Data Centers) ارائه می‌شوند. کاربران از طریق اینترنت به این منابع متصل می‌شوند و بسته به نوع سرویس، می‌توانند از فضای ذخیره‌سازی، توان پردازش یا نرم‌افزار استفاده کنند. مجازی‌سازی (Virtualization) نقش کلیدی در این فرایند دارد و با ایجاد ماشین‌های مجازی (VM)، منابع سخت‌افزاری را به‌صورت بهینه بین کاربران تقسیم می‌کند. برای مثال، وقتی کاربری فایل خود را در فضای ابری ذخیره می‌کند، داده‌ی او در چندین سرور و مکان جغرافیایی مختلف توزیع و ذخیره می‌شود تا امنیت و دسترس‌پذیری بالا حفظ گردد.

مزایا و معایب رایانش ابری

رایانش ابری مزایای متعددی برای کسب‌وکارها و کاربران دارد، اما مانند هر فناوری دیگری بدون چالش نیست. در ادامه به برخی از مزایا و معایب رایانش ابری می‌پردازیم.

مزایا

• کاهش هزینه‌ها: حذف نیاز به خرید سخت‌افزار، تجهیزات شبکه و لایسنس نرم‌افزار.
• مقیاس‌پذیری بالا: افزایش یا کاهش سریع منابع بر اساس نیاز.
• دسترسی‌پذیری جهانی: دسترسی به داده‌ها از هر نقطه از جهان.
• افزایش امنیت و پشتیبان‌گیری خودکار: بسیاری از ارائه‌دهندگان ابر مانند پارس‌پک از رمزنگاری و سیستم‌های بکاپ خودکار استفاده می‌کنند.
• به‌روزرسانی و نگهداری آسان: مدیریت زیرساخت بر عهده‌ی ارائه‌دهنده‌ی خدمات است، نه کاربر.

معایب

• وابستگی به اینترنت: بدون اتصال پایدار به اینترنت، دسترسی به داده‌ها یا سرویس‌ها محدود می‌شود.
• نگرانی‌های امنیتی: با وجود اقدامات امنیتی پیشرفته، همچنان نگرانی‌هایی درباره‌ی محرمانگی داده‌ها وجود دارد.
• هزینه‌های جاری بلندمدت: در برخی موارد استفاده‌ی مداوم از منابع ابری ممکن است هزینه‌بر شود.
• وابستگی به ارائه‌دهنده: در صورت بروز مشکل در سرویس‌دهنده یا تغییر سیاست‌های آن، ممکن است کسب‌وکار تحت تاثیر قرار گیرد.

مدل‌های ارائه خدمات در پردازش ابری

مدل‌های ارائه خدمات در رایانش ابری به سه دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام سطح متفاوتی از کنترل و مسئولیت را برای کاربر فراهم می‌کنند:

• IaaS (Infrastructure as a Service) – زیرساخت به‌عنوان خدمت: در این مدل، کاربر به منابعی مانند ماشین مجازی، شبکه و فضای ذخیره‌سازی دسترسی دارد. نمونه‌ها: Amazon EC2، سرورهای مجازی پارس‌پک.
• PaaS (Platform as a Service) – پلتفرم به‌عنوان خدمت: بستری برای توسعه، آزمایش و اجرای برنامه‌ها بدون نیاز به مدیریت زیرساخت فراهم می‌کند. نمونه: Google App Engine، Heroku، سرویس PaaS پارس‌پک.
• SaaS (Software as a Service) – نرم‌افزار به‌عنوان خدمت: نرم‌افزارها از طریق اینترنت و به‌صورت آماده در دسترس کاربر هستند، مثل: Gmail یا Trello.

مدل‌های بکارگیری رایانش ابری

از نظر نحوه‌ی استقرار، رایانش ابری به چند نوع اصلی تقسیم می‌شود:

• ابر عمومی (Public Cloud): زیرساخت توسط ارائه‌دهنده‌ی خدماتی مانند پارس‌پک یا AWS مدیریت می‌شود و کاربران مختلف از منابع اشتراکی استفاده می‌کنند.
• ابر خصوصی (Private Cloud): برای یک سازمان خاص ایجاد می‌شود و کنترل کامل بر منابع دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله ابر خصوصی چیست را بخوانید.
• ابر ترکیبی (Hybrid Cloud): ترکیبی از ابر عمومی و خصوصی است که امکان انتقال داده و برنامه‌ها بین آن‌ها وجود دارد.
• ابر چندگانه (Multi Cloud): استفاده همزمان از چند ارائه‌دهنده‌ی خدمات ابری برای افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش ریسک وابستگی.

مقایسه خدمات رایانش ابری

در جدول زیر سه مدل اصلی خدمات ابری مقایسه شده‌اند:

به‌طور خلاصه، IaaS برای کسب‌وکارهایی مناسب است که به انعطاف و کنترل بیشتری نیاز دارند، PaaS برای توسعه‌دهندگان کاربرد دارد و SaaS برای کاربران نهایی گزینه‌ای ساده و سریع است.

جمع‌بندی

رایانش ابری تحول بزرگی در حوزه فناوری اطلاعات ایجاد کرده و امروزه نقش مهمی در رشد و توسعه کسب‌وکارها دارد. این فناوری با کاهش هزینه‌های زیرساختی، فراهم‌کردن امکان مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری منابع، دسترسی آسان و جهانی به داده‌ها و سرویس‌ها و افزایش امنیت و پایداری، مزایای قابل توجهی برای سازمان‌ها و کاربران به همراه دارد. در مجموع، رایانش ابری با تسهیل توسعه و مدیریت منابع، بهره‌وری و سرعت رشد شرکت‌ها را افزایش داده و آینده کسب‌وکارها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

سوالات متداول

سه نوع محاسبات ابری چیست؟

سه نوع اصلی از خدمات رایانش ابری وجود دارد: ۱. زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS)؛ ۲. پلتفرم به‌عنوان سرویس (PaaS)؛ ۳. نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS).

کاربرد رایانش ابری چیست؟

کاربردهای رایانش ابری شامل ابر ترکیبی و چندابری برای ادغام منابع ابری مختلف، سرور ابری برای مدیریت بهتر منابع پردازشی، تست و توسعه نرم‌افزارها در محیط‌های ابری، تجزیه‌وتحلیل داده‌های بزرگ به‌طور مقیاس‌پذیر، فضای ذخیره ابری برای نگهداری امن و دسترسی آسان به داده‌ها، و بک‌آپ‌گیری اطلاعات به‌صورت آنلاین برای جلوگیری از از دست رفتن داده‌های مهم می‌شود.

آیا استفاده از رایانش ابری امن است؟

بله، ارائه‌دهندگان معتبر از رمزنگاری، احراز هویت چندمرحله‌ای و پشتیبان‌گیری مستمر استفاده می‌کنند. البته انتخاب سرویس‌دهنده‌ی مطمئن مانند پارس‌پک اهمیت زیادی دارد.

تفاوت ابر عمومی و خصوصی در چیست؟

ابر عمومی بین کاربران مختلف به‌صورت اشتراکی استفاده می‌شود، درحالی‌که ابر خصوصی برای یک سازمان خاص و با کنترل کامل داخلی طراحی می‌شود.

آیا می‌توان از رایانش ابری برای پروژه‌های داخلی شرکت استفاده کرد؟

بله، با راه‌اندازی ابر خصوصی یا استفاده از سرویس‌های ترکیبی، می‌توان از مزایای رایانش ابری در پروژه‌های سازمانی بهره‌مند شد.