کنترل پنل هاست چیست؟ با کنترل پنل هاست لینوکس و ویندوز آشنا شوید

کنترل پنل هاست، یکی از موضوعات اساسی است که حین خرید هاست باید به آن توجه کنید. اگر هم قبلاً خرید هاست را تجربه کرده‌اید، حتماً با نام کنترل پنل‌هایی مانند سی پنل و دایرکت ادمین و پلسک برخورد کرده‌اید. در این مطلب از سرویس های میزبانی بلاگ پارس پک، قصد داریم تا درباره تمامی انواع کنترل پنل هاستینگ صحبت و ویژگی‌های آن‌ها را بررسی و به نکاتی اشاره کنیم که حین انتخاب و خرید هاست باید به آن‌ها توجه کنید.

کنترل پنل هاست چیست؟

قبل از اینکه بخواهیم به‌سراغ انواع کنترل پنل هاست برویم، باید بدانیم که این کنترل پنل هاست چیست و چه کاربردهایی دارد. کنترل پنل هاستینگ رابط کاربری گرافیکی و گاهی اوقات رابط متنی مبتنی‌بر وب است که با استفاده از ابزارهای قرار‌گرفته در آن خواهید توانست وب‌سایت یا هاست یا سرور را مدیریت کنید. ارتباط با کنترل پنل هاست در بیشتر مواقع با استفاده از مرورگر انجام می‌شود؛ با‌این‌حال، گاهی اوقات ممکن است این نحوه دسترسی اندکی متفاوت باشد.

شرکت هاستینگی که قصد دارید از آن خرید کنید، بسته به عوامل مختلفی مانند بزرگی شرکت و سابقه‌‌اش ممکن است یک یا چند پیشنهاد برای انتخاب کنترل پنل در‌اختیارتان قرار دهد. کنترل پنل در‌واقع قسمت مشاهده‌شدنی هاست شماست؛ به‌همین‌دلیل، ویژگی‌هایی که به‌طور‌پیش‌فرض روی آن قرار گرفته است، تا حد زیادی تجربه شما را به‌عنوان کاربر هاست تعیین خواهد کرد. همین مسئله باعث می‌شود که در انتخاب کنترل پنل هاست توجه ویژه‌ای به‌خرج دهید.

کاربرد کنترل پنل هاست

کنترل پنل هاست وظایف متعددی برعهده دارد. به‌بیان بهتر، با استفاده از این رابط گرافیکی می‌توانید بسیاری از کارها را روی هاست خود انجام دهید. در‌ادامه، به برخی از این وظایف اشاره کرده‌ایم:

• مدیریت حساب هاست
• مدیریت دامنه‌های خریده‌شده
• مدیریت ایمیل‌
• استفاده از پروتکل FTP
• مدیریت پایگاه داده
• مدیریت فایل‌های قرار‌گرفته روی هاست
• پشتیبان‌گیری از اطلاعات

برخی از این وظایف مانند آپلود فایل‌های نصبی وردپرس روی هاست فقط یک بار انجام می‌شوند؛ اما برخی دیگر از وظایف عملکردی دوره‌ای دارند. به‌عنوان نمونه، شما عملیات پشتیبان‌گیری از اطلاعات هاست یا پایگاه داده را به‌صورت دوره‌ای انجام می‌دهید.

اینکه بدانید انتظار شما از هاست چیست، به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید کنترل پنل هاست خود را نیز راحت‌تر انتخاب کنید.

انواع کنترل پنل هاست

تا این‌جای مطلب درباره کاربرد کنترل پنل هاست به اطلاعاتی دست پیدا کردیم؛ اما در‌ادامه باید با انواع کنترل پنل هاستینگ نیز آشنا شویم. در‌ادامه، شش نمونه از کنترل پنل‌های معروف‌ طراحی‌شده برای هاستینگ را معرفی خواهیم کرد.

۱. کنترل پنل هاست سی پنل (cPanel)

سی پنل یکی از کنترل پنل‌های محبوب است؛ اما فقط برای سیستم‌عامل لینوکس دردسترس قرار دارد. به هاستی که از این کنترل پنل استفاده می‌کند، هاست سی پنل گفته می‌شود. کنترل پنل هاست سی پنل هم رابط گرافیکی و هم رابط مدیریت سرور دارد که از‌طریق WHM (مخفف Web Host Manager) کار می‌کند. از‌آن‌جا‌که این دو محیط با‌هم کار می‌کنند، امکان مدیریت وب‌سایت شما در هر‌یک از آن‌ها وجود دارد. به‌همین‌دلیل، هم مبتدیان و هم افرادی که کنسول را به‌جای رابط گرافیکی زیبا ترجیح می‌دهند، جزو طرفداران پر‌و‌پا قرص این کنترل پنل هستند.

سی پنل فیچرهای متنوع زیادی دارد و قرارگیری تمامی این فیچرها در یک صفحه یکی دیگر از مزیت‌های آن است؛ زیرا همه‌چیز در‌دسترستان قرار دارد و دیگر نیازی نیست تا برای انتخاب فیچر، به منوها و زیرمنوهای مختلفی وارد شوید. در‌ادامه، به برخی از ویژگی‌های مهم این کنترل پنل اشاره می‌کنیم:

• تنظیمات نام دامنه
• ایجاد و مدیریت ایمیل، مدیریت فیلترهای اسپم‌ها، سیستم پاسخ‌گویی خودکار به ایمیل‌های رسیده و ایجاد Email Forwarders
• ارائه لاگ مربوط به بازدیدکنندگان از ایمیل‌ها و خطاهای ایجاد‌شده حین ارسال ایمیل
• ایجاد و مدیریت پایگاه داده
• فیچرهای مربوط به امنیت هاست از‌قبیل مسدودسازی IP و امکان ایجاد دایرکتوری‌های محافظت‌شده با رمز‌عبور
• نظارت بر عملکرد هاست یا سرور
• ایجاد نسخه پشتیبان از وب‌سایت و اتوماسیون این موضوع
• File Manager و امکان استفاده از پروتکل FTP

۲. کنترل پنل هاست پلسک (Plesk)

کنترل پنل هاست پلسک نیز یکی دیگر از پنل‌های پرطرفداری است که برای مدیریت هاست و سرور استفاده می‌شود. در‌مقایسه‌با سی پنل، پلسک از هر دو سیستم‌عامل لینوکس و ویندوز پشتیبانی می‌کند. این موضوع با‌توجه‌به اینکه کنترل پنل‌های زیادی برای سیستم‌عامل ویندوز ارائه نشده است، پلسک را به گزینه محبوبی در بین کاربران سرور ویندوز تبدیل کرده است.

استفاده از پلسک کاملاً ساده است. تمامی گزینه‌هایی که به آن‌ها نیاز دارید، در قالب یک منو و زیرمنوهای آن‌ها و در سمت چپ داشبورد این کنترل پنل قرار گرفته‌اند. همچنین با استفاده از کنترل پنل هاست پلسک، می‌توانید چندین هاست یا سرور را تنها در یک داشبورد مدیریت کنید.

رابط کاربری پنل پلسک بسیار ساده و شهودی است و تمام کارها را می‌توان تنها با چند کلیک انجام داد. همچنین، پلسک ابزارهای متنوعی را برای اتوماسیون در‌اختیار شما قرار می‌دهد. استفاده کاربردی از این ابزار باعث خواهد شد تا خیالتان از بابت سرور و هاست راحت شود و زمان خود را صرف توسعه وب کنید.

در پلسک، چهار سطح دسترسی به کنترل پنل وجود دارد که هر‌یک از آن‌ها مجوزهای متفاوتی دارند:

• Administrator: بالاترین سطح دسترسی در بین کاربران را دارد. این کاربر دسترسی‌های لازم برای اِعمال تنظیمات سیستمی و مدیریت سرورهای مختلف را دارد (در‌صورتی‌که چندین سرور روی پنل معرفی شده باشد).
• Client / Reseller: امکان ایجاد و مدیریت Domain Nameها را دارد. مجوزهای این کاربر را فقط Administrator تعریف می‌کند.
• Domain Owner: این کاربر فقط توانایی مدیریت یک Domain Name را دارد. گزینه‌های مدیریتی این کاربر به‌طور‌پیش‌فرض تعریف شده‌اند.
• Mail User: این کاربر پایین‌ترین سطح دسترسی به کنترل پنل هاست را دارد. Mail User فقط می‌تواند به رابط کاربری Webmail وارد شود و مدیریت رمزهای عبور، فیلترهای مربوط به هرزنامه و‌… را انجام دهد.

۳. کنترل پنل هاست hPanel

کنترل پنل هاست hPanel را هاستینگر فقط برای استفاده مشتریان خودش روی هاست اشتراکی لینوکس طراحی کرده است. از‌نظر ظاهری، hPanel تقریباً به cPanel شباهت دارد؛ اما کار با آن حتی از cPanel هم ساده‌تر است. به‌عنوان مثال، اگر‌چه تمامی گزینه‌های این پنل مانند cPanel در یک صفحه قرار داده شده است، با انتخاب یک گزینه، فیچرهای دیگر همچنان در منویی جانبی و در سمت چپ صفحه در‌دسترس شما خواهند بود. این ویژگی به شما امکان خواهد داد تا بتوانید بین گزینه‌های مختلف ساده‌تر جابه‌جا شوید.

کنترل پنل هاست hPanel تقریباً تمام فیچرهای اساسی موردنیاز شما را دارد؛ از مدیریت دامنه و ایمیل گرفته تا ویرایشگر DNS‌ها، File Manager، پایگاه داده و‌… . همچنین، در این کنترل پنل گزینه‌های دیگری برای ارتقای امنیت حساب وجود دارد؛ از‌جمله تنظیم رمزعبور برای دایرکتوری‌ها و مسدود‌کردن IPهای خاص و پیکربندی تنظیمات محافظت از Hotlink‌ها.

۴. کنترل پنل هاست دایرکت ادمین (Direct Admin)

کنترل پنل هاست دایرکت ادمین را می‌توان یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین و پایدارترین انواع کنترل پنل هاستینگ دانست. این کنترل پنل برای سیستم‌عامل لینوکس و BSD در‌دسترس است و رابط کاربری بسیار کاربرپسندی دارد. به هاستی که از این کنترل پنل استفاده می‌کند، هاست دایرکت ادمین گفته می‌شود.

همه گزینه‌هایی که در دایرکت ادمین به آن‌ها نیاز دارید، به‌صورت کاملاً دسته‌بندی‌شده در یک صفحه قرار گرفته‌اند. همچنین، در این کنترل پنل سطوح دسترسی مختلفی مانند Administrator و User و Reseller وجود دارند که بسته به نیاز خود، می‌توانید از هر‌یک از آن‌ها استفاده کنید.

برخی از گزینه‌های مهمی که به‌طورپیش‌فرض در کنترل پنل هاست سی پنل وجود دارند، عبارت‌اند از:

• ابزار ضد‌هرزنامه داخلی
• امکان مشاهده آمار کامل میزان استفاده از منابع هاست یا سرور
• امکان مدیریت کامل DNS
• ایجاد و مدیریت پایگاه داده
• تهیه بکاپ از اطلاعات قرار‌گرفته روی هاست
• File Manager

با در‌نظرگرفتن تمامی این ویژگی‌ها، باز‌هم سادگی استفاده از دایرکت ادمین می‌تواند به‌عنوان ویژگی متمایز‌کننده‌ای تلقی شود. فراموش نکنید که برای استفاده از این کنترل پنل هاست، به دانش فنی خاصی نیاز نخواهید داشت.

۵. کنترل پنل هاست Webmin

کنترل پنل هاست Webmin یکی از پنل‌هایی است که نمی‌توان آن را در دسته‌بندی پنل‌های ساده و کاربرپسند قرار داد. این پنل برای سیستم‌عامل یونیکس، از‌جمله سیستم‌های BSD و لینوکس و سولاریس در‌دسترس است. همچنین، از این پنل به‌صورت محدود می‌توان برای سیستم‌عامل ویندوز استفاده کرد. این یعنی می‌توان آن را روی ویندوز نصب کرد؛ اما تمامی فیچرهای آن در‌دسترس نخواهد بود.

همان‌طور‌که در تصویر بالا نیز مشاهده می‌کنید، رابط کاربری Webmin چندان ساده و کاربرپسند نیست؛ اما کاملاً تنظیم‌شدنی است. به‌عنوان مثال، این کنترل پنل یک وب سرور آپاچی دارد که با استفاده از آن می‌توان پیکربندی دستورالعمل‌ها و فیچرهای آپاچی را انجام دهید.

علاوه‌بر‌این‌، توسعه‌دهندگان Webmin چندین پنل را بر‌اساس Webmin cPanel ایجاد کرده‌اند تا با اهداف و انواع میزبانی مطابقت داشته باشد. برخی از این‌ پنل‌ها عبارت‌اند از:

• Usermin: رابط وب برای مدیریت ایمیل‌ها، تنظیم فیلترهای ایمیل، رمز‌عبور و…
• Cloudmin: رابط کاربری برای مدیریت سرورهای مجازی
• Virtualmin: رابط کاربری برای مدیریت چندین هاست مجازی؛ مانند Plesk

استفاده از Webmin ممکن است به‌سادگی رقبای خود مانند cPanel یا دایرکت ادمین نباشد؛ اما ویژگی مهم آن رایگان‌بودنش است. همچنین، Webmin را می‌توان جزو معدود کنترل پنل‌های هاست دانست که تقریباً روی تمامی سیستم‌عامل‌ها نصب می‌شود.

۶. کنترل پنل هاست ISPManager

خیلی عجیب نیست اگر تا‌به‌حال نام کنترل پنل هاست ISPManager را نشنیده باشید. ISPManager یکی از پنل‌های مدیریت هاست است که بیشتر در کشورهای اروپای‌شرقی استفاده می‌شود.

این پنل دو نسخه Lite و Business دارد:

• در نسخه Lite، به‌جز امکاناتی که کم‌و‌بیش در تمامی مدل‌های کنترل پنل هاست مشترک است، برای مدیریت وب سرور، تعریف حساب‌های کاربری با سطوح دسترسی متفاوت، Import‌کردن اطلاعات از سرورهای دیگر و‌… می‌تواند استفاده شود. بر‌اساس همین ویژگی‌ها، این نسخه از ISPManager بیشتر در سرورهای اختصاصی و سرورهای مجازی به‌کار گرفته می‌شود.
• نسخه Business این پنل امکاناتی برای مدیریت سرورها و هاست‌های متعدد دارد. همین خاصیت نسخه Business این پنل را برای استفاده در هاست‌های اشتراکی به گزینه‌ای مناسب تبدیل کرده است.

انتخاب کنترل پنل هاستینگ

همان‌طور‌که تا این‌جای مطلب متوجه شده‌اید، تمامی کنترل پنل‌های هاست امکانات عمومی یکسانی را دراختیارتان قرار می‌دهند. به‌عنوان نمونه، تمامی آن‌ها گزینه File Manager را دارند. همچنین، امکانات دیگری مانند ایجاد و مدیریت پایگاه داده در تمامی آن‌ها وجود دارد؛ بنابراین، در‌صورتی‌که به‌غیر از امکانات گفته‌شده به امکانات بیشتری نیاز دارید، باید در انتخاب هاست خود و کنترل پنل قرارگرفته روی آن دقت کنید.

جمع‌بندی

کنترل پنل هاست یکی از اصطلاحاتی است که هنگام خرید سرویس میزبانی به آن برخورد خواهید کرد. در مفهومی ساده، کنترل پنل رابطی گرافیکی است که به شما امکان می‌دهد تا سرور یا هاست خود را مدیریت کنید. بدون استفاده از کنترل پنل، برای ارتباط و مدیریت هاست یا سرور خود مجبور خواهید بود از رابط خط فرمان استفاده کنید که احتمالاً برای بسیاری از افراد چندان جذاب نیست. بااین‌حال، مدل‌های مختلفی از پنل مدیریت هاست وجود دارد که هر‌یک ویژگی‌ها و معایب و مزایای خود را دارند. در این مطلب از بلاگ پارس پک، درباره انواع کنترل پنل هاست صحبت و شش نمونه از کنترل پنل‌های معروف را معرفی کردیم. همچنین، به نکاتی اشاره کردیم که برای خرید پنل مدیریت هاست باید مدنظر قرار دهید.

سؤالات متداول

۱. کنترل پنل هاست چیست؟

کنترل پنل هاست رابطی گرافیکی است که با استفاده از آن خواهید توانست هاست خود را مدیریت کنید.

۲. انواع کنترل پنل هاست کدام‌اند؟

کنترل پنل‌های بسیاری برای مدیریت هاست طراحی شده‌اند که معروف‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: سی پنل و پلسک و دایرکت ادمین.