ویرایشگر گوتنبرگ وردپرس چیست و چگونه کار می‌کند؟

اگر فروشگاه ووکامرس دارید؛ بدون شک وردپرس ۵ و گوتنبرگ را می‌شناسید. اما در حقیقت گوتنبرگ چیست؟ وقتی صحبت از طراحی و ویرایش محتوا در وردپرس به میان می‌آید، گوتنبرگ نامی است که بیش از هر چیز دیگر به گوش می‌رسد. اما آیا واقعاً می‌دانید گوتنبرگ چیست و چرا وردپرس تصمیم گرفت مسیر قدیمی ویرایشگر کلاسیک را کنار بگذارد؟ اگر شما هم تولید محتوا می‌کنید یا به دنبال راهی ساده و حرفه‌ای برای ساخت صفحات جذاب در سایت‌تان هستید، این مقاله دقیقاً همان چیزی‌ست که نباید از دست بدهید. در ادامه این مقاله از بخش آموزش وردپرس، نه تنها با گوتنبرگ و قابلیت‌های آن آشنا می‌شوید، بلکه خواهید فهمید چگونه می‌توانید از آن مثل یک حرفه‌ای استفاده کنید. حتی اگر هیچ تجربه‌ای در طراحی وب نداشته باشید!

گوتنبرگ چیست؟ نسل جدیدی از ابزارهای ویرایش

ویرایشگر گوتنبرگ، نسل جدید ابزار ویرایش محتوا در وردپرس است که به‌طور کامل جایگزین ویرایشگر کلاسیک یا همان TinyMCE شد. ویرایشگری که از ابتدا همراه وردپرس بود و سال‌ها به‌عنوان ابزار اصلی تولید محتوا استفاده می‌شد.
وردپرس به‌درستی دریافت که برای باقی‌ماندن در صحنه رقابت جهانی و تثبیت جایگاه خود به‌عنوان برترین سیستم مدیریت محتوا (CMS)، نمی‌تواند با ابزارهای قدیمی به مسیر خود ادامه دهد. نیاز به یک ویرایشگر قدرتمند، منعطف و کاربرپسند به‌شدت احساس می‌شد؛ از همین رو، گوتنبرگ طراحی و ارائه شد. ادیتور اولیه و اصلی در وردپرس با نام TinyMCE شناخته شد. قطعا شما با دیدن تصویر زیر این ادیتور را به یاد می‌آورید.

گوتنبرگ تغییر بزرگی را در دنیای وردپرس ایجاد کرد. این تغییرات، از لحاظ ظاهری امنیتی و عملکردی، در بخش کدنویسی و پشت‌صحنه وردپرس صورت گرفته است.
گوتنبرگ مسبب ایجاد دگرگونی و تغییر بزرگی در دنیای ویرایش و ادیتورها شده. گوتنبرگ (UI Block)، یک رابط جدید جهت ویرایش، اضافه کردن و ایجاد تغییرات در متن به وجود آورده. این پلاگین یک ادیتور قوی و منعطف است که امکان ویرایش اطلاعات را برای کاربران وردپرسی، بسیار ساده می‌کند. طراحی این ویرایشگر مبتنی بر بلوک‌ها (Blocks) صورت گرفته. هر عنصر محتوایی، اعم از متن، تصویر، ویدئو، دکمه‌ها، نقل‌قول‌ها، جدول‌ها و… در قالب یک بلوک مستقل نمایش داده می‌شود. کاربر می‌تواند این بلوک‌ها را به‌سادگی جابه‌جا، تنظیم یا به‌صورت بصری و در لحظه، آن‌ها را ویرایش کند. این ویژگی ساختار Drag & Drop را با تجربه‌ای روان و حرفه‌ای در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
تمامی کامپوننت‌هایی که در برگه‌ها و یا نوشته‌ها ظاهر می‌شوند؛ نمایندگان بلاک‌های ماژولار گوتنبرگ‌اند. در واقع دسترسی ساده به آن‌ها از طریق یک منوی واحد است. شما می‌توانید آن‌ها را به هر کجای صفحه، کشیده و در همان لحظه به صورت مستقیم ویرایش کنید.
از نظر فنی، گوتنبرگ تنها یک به‌روزرسانی ظاهری نیست. این ویرایشگر با معرفی یک چارچوب (Framework) جدید در وردپرس، تغییرات اساسی در پشت‌صحنه سیستم مدیریت محتوا ایجاد کرده است. بهبودهایی در سطح امنیت، سرعت بارگذاری، ساختار کدنویسی و همچنین یکپارچگی با پلاگین‌ها و قالب‌های مدرن از جمله این تحولات‌اند.

قابلیت‌های ویرایشگر گوتنبرگ

ویرایشگر گوتنبرگ، به‌عنوان نسل جدید سیستم ویرایش محتوا در وردپرس، مجموعه‌ای از قابلیت‌های نوآورانه و کاربردی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. این ویرایشگر، امکان ایجاد، ویرایش و سازماندهی انواع محتوا را با سهولت و انعطاف‌پذیری بالا فراهم می‌کند. برخی از مهم‌ترین قابلیت‌های گوتنبرگ عبارتند از:

• ویرایش بصری و در لحظه (Live Editing): کاربران می‌توانند تغییرات را همان‌طور که انجام می‌دهند، به‌صورت زنده مشاهده و کنترل کنند.
• قابلیت کشیدن و رها کردن (Drag & Drop): جابه‌جایی آسان بلوک‌ها در صفحه بدون نیاز به کدنویسی.
• بلوک‌های متنوع محتوا: از بلوک‌های متنی و تصویری تا گالری، جداول، کدهای HTML سفارشی و المان‌های چندرسانه‌ای.
• امکان توسعه بلوک‌های سفارشی: توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از JavaScript و React، بلوک‌های اختصاصی خود را طراحی و به ویرایشگر اضافه کنند.
• تنظیمات مستقل برای هر بلوک: شامل تنظیم فونت، رنگ، حاشیه، پس‌زمینه، فاصله‌گذاری و موارد دیگر.
• پشتیبانی از الگوهای آماده (Patterns): استفاده از قالب‌های از پیش طراحی‌شده برای ساخت سریع صفحات حرفه‌ای.
• یکپارچگی بهتر با قالب‌ها و افزونه‌ها: گوتنبرگ با بسیاری از قالب‌های مدرن و بهترین افزونه‌های وردپرس سازگار است.

این امکانات باعث شده‌اند که گوتنبرگ تنها یک ابزار ویرایش متن نباشد، بلکه به یک محیط طراحی قدرتمند برای ساخت صفحات پویا، مدرن و قابل توسعه تبدیل شود.

مزیت وجود بلوک‌ها در گوتنبرگ

یکی از مهم‌ترین تحولات گوتنبرگ، معرفی سیستم بلوک‌ محور برای ساخت و ویرایش محتوا در وردپرس است. در این مدل جدید، هر جزء از محتوا اعم از پاراگراف، تصویر، تیتر، دکمه، ویدئو، نقل‌قول، جدول، گالری، و حتی کدهای HTML، در قالب یک بلوک مستقل تعریف می‌شود.
این ساختار بلوکی باعث شده تا کاربران بدون نیاز به دانش فنی یا برنامه‌نویسی، به‌راحتی محتوا را ویرایش، جابه‌جا یا شخصی‌سازی کنند. هر بلوک تنظیمات خاص خود را دارد که از طریق رابط کاربری ساده و بصری گوتنبرگ قابل دسترسی است. به‌عنوان مثال، می‌توان اندازه فونت، رنگ پس‌زمینه، ترازبندی یا استایل خاص هر بلوک را به‌طور مستقل تنظیم کرد.
بلوک‌ها فقط ابزارهای پیش‌فرض نیستند. وردپرس به توسعه‌دهندگان اجازه داده تا بلوک‌های سفارشی ایجاد کنند. این موضوع باعث شده تا اکوسیستم گسترده‌ای از افزونه‌ها و بلوک‌های توسعه‌یافته توسط شخص ثالث شکل بگیرد. امروزه بسیاری از شرکت‌های طراحی سایت و توسعه‌دهندگان افزونه، بلوک‌های اختصاصی خود را برای استفاده در پروژه‌های گوناگون عرضه کرده‌اند.
هرچند سیستم بلوک‌ها هنوز در حال تکامل است و برخی قابلیت‌های پیشرفته در نسخه‌های آینده اضافه خواهند شد، اما مسیر رشد آن بسیار سریع بوده و بخش عمده‌ای از امکانات مورد نیاز کاربران را در حال حاضر نیز پوشش می‌دهد. در نهایت، استفاده از بلوک‌ها باعث شده ساختار طراحی صفحات و نوشته‌ها در وردپرس به‌شکل ماژولار و پویا درآید. این امر نه تنها تجربه کاربری را ساده‌تر و حرفه‌ای‌تر کرده، بلکه زمینه‌ساز نوآوری‌های بیشتر در طراحی و توسعه وب‌سایت‌ها با وردپرس شده است.

ادیتور گوتنبرگ

کاربرد ادیتور گوتنبرگ& این افزونه وردپرس چیست؟ تفاوت‌های بسیار زیادی را ایجاد کرده‌اند که این تفاوت‌ها نه‌تنها در پوسته ظاهری اعمال شده‌اند. بلکه تفاوت اصلی ایجاد شده در زمینه کدنویسی و ساختار آن است.

برای مثال: گوتنبرگ با React.js نوشته شده است که همین خود باعث می‌شود امکانات بسیار زیادی را با خود به همراه آورد. تغییرات بسیار زیاد دیگری هم انجام شده است که در حال‌حاضر در حوصله این مقاله نمی‌گنجد. بسیاری از این تغییرات در آینده‌ای نه چندان دور پرده‌برداری می‌شوند. با این‌حال به‌طور میانگین تعدادی از صاحبان فروشگاه‌های ووکامرسی متوجه این تغییرات شدند.

و اما خبر بد!

تمامی موارد که گفته شد همگی به نظر خوب و عالی می‌آیند. پس الان مشکل بزرگ کجاست؟

چندی پیش وردپرس، گوتنبرگ را به عنوان یک پلاگین به کاربران خودش معرفی کرد تا بتواند نظرات و فیدبک‌های آن‌ها را دریافت کند.

برای پلاگینی که بیشتر از 300.000 نسخه نصب شده دارد و 2300 نظر برای آن ثبت شده است، تنها دو ستاره در تمامی نظرات به ثبت رسیده است.

این گزارش مربوط به چند سال پیش است. نظرات کاربران در خصوص نسخه بتای گوتنبرگ قابل توجه است، اما نظرات فعلی نیز نتیجه مطلوبی به همراه نداشته است. اگر عبارت “WordPress Gutenberg” را در گوگل جستجو کنید، با نظرات کاربرانی روبه‌رو خواهید شد که از این پلاگین شکایت و اعتراض دارند. جالب‌تر اینکه اگر به WordPress Philosophy مراجعه کنید، می‌بینید که تنها 1 درصد از کاربران اقدام به ایجاد مطالب کرده‌اند. این درصد به اندازه آمار و ارقام به‌دست‌آمده اهمیت زیادی ندارد. بنابراین، ممکن است تصمیم به حذف همین 1 درصد نیز گرفته شود.
در نسخه‌های اخیر وردپرس، به‌ویژه از نسخه 6.0 به بعد، بسیاری از پلاگین‌های قدیمی با ویرایشگر کلاسیک وردپرس (TinyMCE)، به‌روزرسانی شده‌اند تا با ویرایشگر گوتنبرگ همخوانی داشته باشند. این تغییرات به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا پلاگین‌های خود را با استانداردهای جدید وردپرس هماهنگ کنند. در نتیجه از امکانات پیشرفته‌تری مانند ویرایش کامل سایت (Full Site Editing) بهره‌مند شوند.​
اگر پس از به‌روزرسانی وردپرس، وب‌سایت شما با مشکل مواجه شد، جای نگرانی نیست. این مسئله به دلیل ناسازگاری میان نسخه‌های جدید وردپرس و برخی پلاگین‌ها یا قالب‌ها رخ می‌دهد. توصیه می‌شود پیش از هر به‌روزرسانی، نسخه‌های جدید پلاگین‌ها و قالب‌ها را بررسی کرده و از سازگاری آن‌ها با نسخه جدید وردپرس اطمینان حاصل کنید. همچنین، ایجاد یک نسخه آزمایشی (staging) از وب‌سایت می‌تواند به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی پیش از اعمال تغییرات در سایت اصلی کمک کند.​
در حال حاضر، بسیاری از پلاگین‌ها و قالب‌های محبوب وردپرس، از جمله Astra، GeneratePress، Neve، OceanWP، Kadence WP و Blocksy به‌طور کامل با گوتنبرگ سازگار شده‌ و از امکانات آن پشتیبانی می‌کنند. با این حال، ممکن است برخی پلاگین‌ها و قالب‌ها که توسط تیم‌های کوچک‌تری توسعه داده شده‌اند، هنوز به‌روزرسانی نشده باشند. در چنین مواردی، توصیه می‌شود با توسعه‌دهندگان آن پلاگین یا قالب تماس گرفته و از برنامه‌های به‌روزرسانی آن‌ها مطلع شوید.​

عملکرد

عملکرد یکی از مسائل حیاتی برای مدیران فروشگاه‌های ووکامرس است. در حالی که وردپرس 5.0 با گوتنبرگ تغییرات عمده‌ای را در تجربه کاربری ایجاد کرد، برخی کاربران گزارش‌هایی مبنی بر کاهش سرعت و کارایی نسبت به نسخه 4.9 ارائه داده‌اند. این موضوع به‌ویژه در وب‌سایت‌های با محتوای زیاد یا پلاگین‌های متعدد مشهود است.​
با این حال، تیم توسعه‌دهندگان وردپرس به‌طور مستمر در تلاش برای بهبود عملکرد و کارایی این پلتفرم هستند. نسخه‌های 5.0.2 و 5.1 با هدف بهبود عملکرد و رفع مشکلات گزارش‌شده منتشر شدند. این به‌روزرسانی‌ها شامل بهینه‌سازی‌هایی در هسته وردپرس، کاهش بار روی سرور و بهبود زمان بارگذاری صفحات بودند.​
در حال حاضر، با انتشار نسخه‌های جدیدتر مانند وردپرس 6، بسیاری از مشکلات عملکردی پیشین دیگر وجود ندارد. نسخه‌های اخیر وردپرس، به شکل قابل توجهی در سرعت بارگذاری، کاهش مصرف منابع سرور و بهینه‌سازی کدها بهبود یافته‌اند. این به‌روزرسانی‌ها به‌ویژه برای وب‌سایت‌های فروشگاهی با حجم بالای ترافیک و تراکنش، تأثیر مثبتی در عملکرد کلی سایت نشان دادند.​

تکنولوژی‌های جدید در گوتنبرگ

در نسخه‌های اخیر گوتنبرگ، به‌ویژه در وردپرس 6.7 و 6.8، تحولات قابل توجهی در زمینه تکنولوژی‌های ویرایش محتوا ایجاد شده است. این تغییرات به‌ویژه برای طراحان وب و توسعه‌دهندگان، امکانات جدیدی را برای ساخت سایت‌های مدرن و واکنش‌گرا فراهم می‌آورد.​

یکپارچگی ویرایشگرها (Editor Unification)

یکی از اهداف اصلی پروژه یکپارچگی ویرایشگرها، ترکیب ویرایشگر پست و ویرایشگر سایت در یک ویرایشگر واحد است. در نسخه‌های اخیر، تنظیمات مشترک برای این دو ویرایشگر در یک پنل تنظیمات یکپارچه قرار گرفته است که تجربه کاربری را ساده‌تر می‌کند. ​

ابزارهای طراحی پیشرفته

وردپرس 6.8 با معرفی ابزارهای جدیدی مانند تنظیمات پیشرفته تایپوگرافی، گزینه‌های جدید برای پس‌زمینه، و قابلیت‌های بیشتر برای طراحی واکنش‌گرا، امکانات بیشتری را برای طراحی سایت‌ با وردپرس حرفه‌ای ارائه می‌دهد.

اتصال بلاک‌ها و وراثت استایل‌ها

در این نسخه‌ها، امکان اتصال بلاک‌ها به یکدیگر و وراثت استایل‌ها بین بلاک‌ها فراهم شده است. این ویژگی به طراحان امکان می‌دهد تا علاوه بر داشتن طراحی‌های پیچیده‌، مدیریت استایل‌ها ساده‌تر باشد.

APIهای جدید برای تعاملات و بلاک‌های پویا

وردپرس 6.8 با معرفی APIهای جدید برای تعاملات و بلاک‌های پویا، امکانات بیشتری را برای توسعه‌دهندگان فراهم کرده است تا بلاک‌های سفارشی با تعاملات پیچیده‌تری ایجاد کنند.

محیط ساده و مناسب کاربر

کاربران قدیمی که تجربه استفاده از ویرایشگر کلاسیک وردپرس را دارند، ممکن است متوجه تغییرات چشم‌گیری در عملکرد ویرایشگر گوتنبرگ شوند. ویرایشگر جدید، به‌ویژه برای کاربران تازه‌وارد، ساده‌تر و کاربر پسندتر از نسخه قدیمی است. طرز عملکرد این ادیتور در دو قسمت برگه‌ها و نوشته‌ها بررسی می‌کنیم.

نوشته‌ها (مقالات وبلاگ)

در مورد نوشتن مقالات، ویرایشگر گوتنبرگ به‌طور کلی کندتر از نسخه‌های قبلی عمل می‌کند. یکی از دلایل این کندی، استفاده از بلوک‌ها به عنوان واحدهای جداگانه برای هر پاراگراف است. این روند باعث شده برخی کاربران به‌ویژه در سایت‌های خبری که به‌روزرسانی روزانه دارند، از کندی ویرایشگر شکایت کنند.

برگه‌ها

اگر شما مشغول به ساخت برگه با ادیتور جدید هستید؛ می‌بینید این ادیتور نسبت به ادیتور قدیمی بسیار سبک‌تر، راحت و ساده‌تر شده. برای ساخت برگه، اضافه کردن عکس‌ها و نوشتن به مراتب آسان‌تر از ادیتور قدیمی است.

گوتنبرگ یا page builder

یکی از سوالات رایج میان کاربران این است که آیا گوتنبرگ فقط یک پیج‌ساز ساده است؟ پاسخ این سوال هم بله است و هم نه. گوتنبرگ به‌طور قطع بیشتر از یک پیج‌ساز است، اما در حال حاضر هنوز به توانایی‌های پیج‌سازهای حرفه‌ای مانند ویژوال کامپوزر (Visual Composer) نمی‌رسد.
گوتنبرگ در تلاش است تا با ویژگی‌های خود، نیازی به استفاده از پیج‌سازهای پیشرفته را برطرف کند. این سیستم به کاربران امکان می‌دهد که با کشیدن و رها کردن (drag-and-drop) بلوک‌ها، صفحات وب‌سایت خود را بسازند، اما سرعت و انعطاف‌پذیری آن در مقایسه با پیج‌سازهای حرفه‌ای محدودتر است.

برای کسانی که در حال ساخت فروشگاه‌های ووکامرسی (woocommerce) هستند یا به پیج‌سازهایی با ویژگی‌های پیشرفته نیاز دارند، ممکن است هنوز استفاده از ابزارهایی مانند ویژوال کامپوزر مناسب‌تر باشد. با این حال، اگر گوتنبرگ در مسیر تکامل و بهبود خود ادامه دهد، ممکن است به‌زودی به ابزاری کارآمدتر از پیج‌سازهای کنونی تبدیل شود.

آیا وردپرس راه ساده و مناسبی برای ساخت وب‌سایت است؟

وردپرس چیزی در حدود 62% قدرت اینترنت را در اختیار دارد. اما آیا این ابزار در حال از دست دادن قدرت در بازار رقابت است؟ در پاسخ باید گفت که وردپرس در حدود 17 درصد در طی سال‌های 2020_2025 رشد کرده‌است.
در همین بازه زمانی، شرکت Wix با رشد 18٪ و شرکت SquareSpace با نرخ رشد ۱۵% در رقابت شدیدی قرار گرفته‌اند. برای همین امر است که وردپرس نیاز به توجه بیشتری دارد.
علاوه بر این، رشد منفی ای که در وردپرس اتفاق افتاد، باعث شد کاربران وردپرسی از وردپرس(جایی که درآمد خود را از آن‌جا تامین می‌کردند یعنی wordpress.org) فاصله بگیرند. جایی که wix و Squarespace در آن میزبانی میشوند. در نظر داشته باشید وردپرس کاربران خودش رو نه از طریق ارائه نرم افزار های رایگان وردپرسی که بلکه از طریق وب سایت wordpress.org پولدار کرد.
گوتنبرگ، بخشی از این تلاش ها برای رشد مجدد وردپرس و برگرداندن وردپرس به صدر اول جدول به عنوان پلتفرم CMS است.

پاسخ این پرسش، خیر است. تنها کاربری وردپرس، ساخت وب‌سایت‌های ساده توسعه نیافته نیست. هدف اصلی وردپرس، ارائه یک پلتفرم منعطف و توسعه‌پذیر برای مدیریت محتوای دیجیتال است، نه ایجاد صفحات ساده وب.
پیش‌تر اشاره شد که وردپرس سهم قابل توجهی از وب را در اختیار دارد. تا سال‌های اخیر، حدود ۳۲٪ از وب‌سایت‌های اینترنتی توسط وردپرس راه‌اندازی شده بودند. با این حال، روند رشد همیشگی وردپرس در حال کند شدن است، و این موضوع در بازار رقابتی کنونی بسیار مهم است.
هرچند برخی تصور می‌کنند که وردپرس در مسیر افول قرار دارد، اما آمارها نشان می‌دهند که این پلتفرم هنوز در حال رشد است. برای مثال، تا سال ۲۰۲۴، وردپرس حدود ۴۳.۵٪ از کل وب‌سایت‌ها را پشتیبانی می‌کرد. با این حال، در همان بازه، پلتفرم‌هایی مانند Wix و Squarespace نیز رشد قابل توجهی داشته‌اند؛ به‌طوری که سهم بازار آن‌ها به ترتیب به ۴.۶٪ و ۳.۲٪ رسیده.
یکی از نتایج کاهش رشد وردپرس، فاصله گرفتن برخی کاربران حرفه‌ای از آن بوده است. به‌ویژه کاربرانی که درآمد خود را از طریق وب‌سایت رسمی آن یعنی wordpress.org تأمین می‌کردند. این در حالی است که پلتفرم‌هایی مانند Wix و Squarespace به‌صورت متمرکز و میزبانی‌شده ارائه می‌شوند و کاربران خود را در محیطی ساده‌تر و تجاری‌تر جذب کرده‌اند.​
وردپرس برخلاف این پلتفرم‌ها، از طریق توزیع آزاد نرم‌افزار از وب‌سایت wordpress.org و به کمک جامعه‌ی توسعه‌دهندگان و طراحان، توانست به موفقیت‌های بزرگی دست یابد. اما این مدل نیازمند بازنگری و تقویت است.​
در همین راستا، ویرایشگر گوتنبرگ به‌عنوان یکی از تلاش‌های اصلی وردپرس برای بازگشت به رقابت و حفظ جایگاه خود به‌عنوان پلتفرم برتر مدیریت محتوا (CMS) معرفی شده است. گوتنبرگ برای مدرن‌سازی تجربه ساخت محتوا و تسهیل فرایند طراحی وب‌سایت برای کاربران در تمام سطوح فعالیت می‌کند.

تفاوت ادیتور کلاسیک با گوتنبرگ

ادیتور کلاسیک وردپرس محیطی ساده و مشابه ویرایشگرهای متنی متداول مانند Microsoft Word بود. در این ویرایشگر، کاربران تنها یک جعبه‌ی متنی در اختیار داشتند. آن‌ها می‌توانستند با استفاده از چند ابزار ابتدایی، مانند افزودن تصویر، لینک‌گذاری یا تغییر استایل متن، محتوا ایجاد کنند. با وجود سادگی این محیط، امکانات محدودی در آن داشت و برای ایجاد ساختارهای پیچیده‌تر نیاز به کدنویسی یا افزونه‌های جانبی بود.
در نقطه مقابل، گوتنبرگ یک ویرایشگر مدرن مبتنی بر ساختار بلوک‌محور است. این بلوک‌ها قابل ویرایش، جابه‌جایی و شخصی‌سازی هستند. این ویژگی باعث می‌شود کاربران بدون نیاز به مهارت فنی یا برنامه‌نویسی، صفحات پویا و حرفه‌ای ایجاد کنند.
در واقع ادیتور کلاسیک بیشتر برای تولید محتوای ساده و متنی مناسب بود. در مقابل، گوتنبرگ امکان طراحی بصری، ماژولار و منعطف صفحات را فراهم می‌کند؛ قابلیتی که در محیط‌های مدرن وب ضروری و پرکاربرد به‌شمار می‌آید.

معرفی افزونه‌ها در گوتنبرگ

ویرایشگر گوتنبرگ با ساختاری مبتنی بر بلوک، زمینه را برای توسعه افزونه‌های تخصصی و ماژولار فراهم کرده است. از زمان معرفی گوتنبرگ در وردپرس ۵، بسیاری از توسعه‌دهندگان شروع به ساخت افزونه‌هایی کرده‌اند که بلوک‌های جدید، قابلیت‌های پیشرفته طراحی و امکانات گسترده‌تری را به محیط ویرایشگر اضافه می‌کنند.
در نسخه‌های جدید وردپرس (از جمله وردپرس ۶ و بالاتر)، افزونه‌های مبتنی بر بلوک به یکی از ستون‌های اصلی توسعه سایت تبدیل شده‌اند. این افزونه‌ها می‌توانند شامل بلوک‌های سفارشی برای فرم‌ها، اسلایدرها، گالری‌ها، نظرسنجی‌ها، دکمه‌های تعاملی، جدول‌های پیشرفته و حتی یکپارچه‌سازی با ووکامرس باشند. از جمله افزونه‌های محبوب و کاربردی برای گوتنبرگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Kadence Blocks: مجموعه‌ای حرفه‌ای از بلوک‌ها برای طراحی صفحات واکنش‌گرا و زیبا.
• Ultimate Addons for Gutenberg: افزودنی‌هایی با قابلیت‌های پیشرفته مانند تایم‌لاین، آکاردئون، شمارنده و …
• Stackable: مجموعه‌ای قدرتمند از بلوک‌ها با قابلیت‌های انیمیشن و طراحی حرفه‌ای.
• CoBlocks: افزونه‌ای سبک با بلوک‌های کاربردی برای ساخت محتوای انعطاف‌پذیر.
• Genesis Blocks: ترکیبی از بلوک‌ها و الگوها برای کاربران فریم‌ورک Genesis.

با وجود این افزونه‌ها، گوتنبرگ دیگر صرفاً یک ویرایشگر ساده نیست، بلکه بستری انعطاف‌پذیر برای طراحی حرفه‌ای صفحات وب محسوب می‌شود. به‌علاوه بسیاری از افزونه‌های قدیمی نیز در نسخه‌های جدید، به‌روزرسانی شده‌اند تا با گوتنبرگ سازگار بوده و تجربه‌ای یکپارچه را برای کاربران فراهم کنند.

آموزش نحوه کار با ویرایشگر گوتنبرگ

ویرایشگر گوتنبرگ، نسل جدید ویرایشگر محتوای وردپرس، طراحی شده تا تجربه‌ای ساده، مدرن و انعطاف‌پذیر برای تولید و مدیریت محتوا فراهم کند. هر عنصر در صفحه، از متن و تصویر گرفته تا فرم تماس یا حتی محصولات ووکامرس، به صورت یک بلوک مستقل عمل می‌کند. در نتیجه می‌توان آن را اضافه، ویرایش، جابجا یا حذف کرد. در ادامه، مراحل و امکانات اصلی گوتنبرگ را به‌صورت موردی همراه با آموزش کاربردی شرح می‌دهیم:

۱. ایجاد یک نوشته یا برگه جدید

• به پنل مدیریت وردپرس بروید.
• از منوی «نوشته‌ها» یا «برگه‌ها»، گزینه «افزودن» را انتخاب کنید.
• محیط ویرایشگر گوتنبرگ بارگذاری می‌شود. یک فضای سفید خالی به‌عنوان بستر شروع در اختیار شما قرار می‌گیرد.

۲. اضافه کردن بلوک متنی (پاراگراف، تیتر، نقل‌قول و…)

• با کلیک روی علامت “+” در گوشه بالا یا در میان محتوا، منوی بلوک‌ها باز می‌شود.
• گزینه «پاراگراف» برای نوشتن متن عادی.
• «عنوان» برای سرفصل‌های محتوا (H1 تا H6).
• «نقل‌قول» برای ایجاد نقل‌قول‌های برجسته.

نکته: می‌توانید با تایپ / در یک خط خالی (مثلاً /title) سریعاً بلوک مورد نظر را انتخاب کنید.

۳. افزودن تصویر، گالری یا ویدئو

• از منوی بلوک‌ها گزینه «تصویر»، «گالری» یا «ویدئو» را انتخاب کنید.
• امکان بارگذاری از سیستم، کتابخانه رسانه یا از طریق URL وجود دارد.
• پس از افزودن، می‌توانید اندازه، تراز و توضیحات را تنظیم کنید.

۴. اضافه کردن دکمه (Call to Action)

• انتخاب بلوک «دکمه» از منوی بلوک‌ها.
• متن دکمه، لینک مقصد و رنگ‌بندی را به دلخواه وارد و تنظیم کنید.
• از طریق تنظیمات بلوک (سمت چپ یا راست) می‌توان استایل دکمه را تغییر داد.

۵. افزودن لیست‌ها، جدول و فاصله‌گذار

• «لیست» برای ایجاد موارد شماره‌دار یا گلوله‌ای.
• «جدول» برای نمایش داده‌های ساختاریافته.
• «Spacer» یا «Separator» برای ایجاد فاصله یا خط بین بخش‌ها.

۶. جابه‌جایی و مرتب‌سازی بلوک‌ها

• روی هر بلوک که کلیک کنید، دکمه‌های فلش بالا/پایین نمایش داده می‌شود.
• با این ابزار می‌توان موقعیت بلوک را تغییر داد.
• امکان Drag & Drop (کشیدن و رها کردن) نیز وجود دارد.

۷. تنظیمات استایل هر بلوک

• با کلیک روی هر بلوک، در نوار کناری سمت چپ (یا راست بسته به زبان سایت)، تنظیمات اختصاصی آن نمایش داده می‌شود.
• برای بلوک پاراگراف، گزینه‌هایی مثل فونت، سایز، رنگ متن و پس‌زمینه.
• برای دکمه، تنظیم رنگ، حاشیه و حالت Hover.

۸. استفاده از بلوک‌های تکرار شونده یا گروه‌بندی شده

• می‌توانید چند بلوک را با هم انتخاب و در یک گروه (Group) قرار دهید.
• این کار برای حفظ ساختار بخش‌های مشابه یا ذخیره به‌عنوان الگو (Pattern) مفید است.

۹. ذخیره به عنوان الگو (Reusable Block)

• روی سه‌نقطه‌ی بالای بلوک کلیک کنید.
• گزینه «Add to Reusable blocks» را انتخاب کنید.
• با این کار، بلوک موردنظر در هر جای دیگری از سایت قابل استفاده مجدد خواهد بود.

۱۰. ویرایش HTML اختصاصی هر بلوک

اگر آشنایی با HTML دارید، می‌توانید از منوی سه‌نقطه روی بلوک، گزینه Edit as HTML را انتخاب کرده و محتوای همان بلوک را ویرایش کنید.

۱۱. پیش‌نمایش و انتشار محتوا

• از دکمه‌های بالای صفحه، می‌توانید محتوا را در وضعیت «پیش‌نویس»، «بازبینی» یا «انتشار» قرار دهید.
• همچنین قابلیت پیش‌نمایش در حالت دسکتاپ، تبلت و موبایل فراهم است.

جمع‌بندی

ویرایشگر گوتنبرگ، نقطه عطفی در تحول تجربه مدیریت محتوا در وردپرس محسوب می‌شود. این ویرایشگر با ساختار مدرن مبتنی بر بلوک، امکانات گسترده‌ای برای طراحی و تولید محتوای بصری، واکنش‌گرا و قابل توسعه فراهم می‌کند. در نسخه‌های اخیر وردپرس (۶.۷ و ۶.۸)، گوتنبرگ با افزودن ابزارهای طراحی پیشرفته، یکپارچه‌سازی پنل‌های ویرایش، APIهای جدید برای توسعه تعاملات و قابلیت‌های اتصال و وراثت استایل‌ها، به سطح بالاتری از بلوغ رسیده است. با وجود اینکه برخی کاربران حرفه‌ای هنوز گوتنبرگ را از نظر سرعت و انعطاف‌پذیری پایین‌تر از پیج‌سازهای معروف مانند ویژوال کامپوزر یا دیوی می‌دانند، روند توسعه آن نشان می‌دهد که وردپرس به‌دنبال حذف وابستگی به پیج‌سازهای جانبی و ساخت اکوسیستمی بومی، ساده‌تر و کارآمدتر است. افزونه‌های قدرتمند مبتنی بر بلوک نیز توانسته‌اند گوتنبرگ را به بستری قابل اتکا برای طراحی صفحات حرفه‌ای تبدیل کنند. در عین حال، آموزش و آشنایی کاربران با قابلیت‌های این ویرایشگر، نقش کلیدی در بهره‌برداری کامل از توانایی‌های آن دارد.در نهایت، گوتنبرگ نه‌تنها یک ابزار ویرایش محتوا، بلکه چشم‌اندازی از آینده طراحی در وردپرس است که روزبه‌روز به بلوغ و پایداری نزدیک‌تر می‌شود.

سوالات متداول

۱. آیا گوتنبرگ جایگزین مناسبی برای پیج‌سازهایی مثل ویژوال کامپوزر یا دیوی است؟

فعلاً گوتنبرگ در حال توسعه برای رقابت با پیج‌سازهای حرفه‌ای است، اما هنوز از نظر امکانات پیشرفته و انعطاف طراحی، به‌طور کامل جایگزین آن‌ها نشده است. با این حال، در بسیاری از پروژه‌ها می‌تواند نیازهای طراحی ساده و واکنش‌گرا را بدون نیاز به افزونه‌های سنگین برطرف کند.

۲. چرا ویرایشگر گوتنبرگ در بخش نوشته‌ها کندتر از ویرایشگر کلاسیک عمل می‌کند؟

گوتنبرگ از ساختار بلوکی استفاده می‌کند و هر پاراگراف، عکس یا عنصر دیگر به‌صورت یک بلوک مستقل است. این ویژگی، گرچه امکانات بیشتری فراهم می‌کند، اما در مقالات طولانی ممکن است باعث کاهش سرعت عملکرد شود، به‌ویژه در سایت‌های خبری با محتوای حجیم روزانه.

۳. آیا برای استفاده از گوتنبرگ نیاز به دانش برنامه‌نویسی دارم؟

خیر، بیشتر امکانات گوتنبرگ بدون نیاز به کدنویسی قابل استفاده‌اند. اما اگر آشنایی مختصری با HTML یا CSS داشته باشید، می‌توانید از قابلیت‌هایی مثل ویرایش HTML بلوک‌ها یا سفارشی‌سازی استایل‌ها بهتر استفاده کنید.

۴. بهترین افزونه‌ها برای گسترش امکانات گوتنبرگ کدام‌اند؟

افزونه‌هایی مانند Kadence Blocks، Ultimate Addons for Gutenberg، Stackable و CoBlocks از محبوب‌ترین گزینه‌ها هستند که بلوک‌های پیشرفته، طراحی واکنش‌گرا و امکانات حرفه‌ای را به ویرایشگر اضافه می‌کنند.