آموزش جست‌وجوی دامنه و بررسی آزاد بودن آن

بررسی آزاد بودن دامنه، نخستین گام راه‌اندازی وب‌سایت است. اگر دامنه آزاد باشد، می‌توانید به‌راحتی آن را ثبت کنید. اگر هم قبلاً توسط شخص دیگری ثبت شده‌باشد، می‌توانید با پیدا کردن اطلاعات مالک، در صورت تمایل با او وارد مذاکره شوید. در این مطلب از بخش آموزش دامنه، همراه پارس‌پک باشید تا کاملاً ساده و شفاف همه نکات مهم درباره دامنه، دلیل اهمیت استعلام آن و روش‌های کاربردی برای بررسی آزاد بودن دامنه‌های ملی و بین‌المللی و مشاهده اطلاعات مالک را مرحله‌به‌مرحله یاد بگیرید.

دامنه چیست؟

دامنه چیست؟ دامنه (Domain) در بستر اینترنت یک شناسه یکتای متنی است که برای شناسایی و آدرس‌دهی منابع آنلاین مانند وب‌سایت‌ها، سرورها و سرویس‌های ایمیل استفاده می‌شود. آدرس‌های واقعی سرورها (IP Address) عددی هستند؛ اما دامنه یک نام قابل خواندن توسط انسان است تا دسترسی و به‌یادسپردن این آدرس‌ها ساده‌تر شود.
دامنه شامل دو بخش است: نام دامنه (SDL) و پسوند دامنه (TLD). بخش اول، یعنی SDL (Second-Level Domain) همان اسم وب‌سایت است که به دلخواه صاحب وب‌سایت انتخاب می‌شود. قسمت دوم نیز (TLD (Top Level Domain است که مشخص می‌کند دامنه به چه دسته‌ای تعلق دارد و معمولاً توسط رجیستری یا سازمان مربوطه مدیریت می‌شود.

منظور از استعلام مالکیت دامنه چیست؟

استعلام مالکیت دامنه اغلب به‌منظور بررسی آزاد بودن دامنه انجام می‌شود. گاهی نیز می‌تواند برای پیگیری مسائل حقوقی یا مذاکره برای خرید دامنه مورد استفاده قرار بگیرد. در این پروسه می‌توانید اطلاعات ثبت یک دامنه خاص را در پایگاه داده عمومی WHOIS یا سایر سرویس‌های رجیستری ببینید. اطلاعاتی مانند نام مالک، سازمان مربوطه، ایمیل، تاریخ ثبت و… . اگر هم دامنه به‌صورت موقت غیرفعال شده باشد (حالت On Hold) باز هم این اطلاعات را می‌بینید. اما اگر دامنه منقضی (Expired) شده باشد، معمولاً به اطلاعات محدودتری از پیشینه آن دسترسی دارید.

انواع دامنه کدام است؟

قبل از بررسی موجود بودن دامنه، باید بدانید که دامنه‌ها به دو دسته کلی ملی و بین‌المللی تقسیم می‌شوند. دامنه ملی به دامنه‌هایی اطلاق می‌شود که مجوز و مالکیت آن به یک کشور خاص برمی‌گردد. هر کشوری می‌تواند برای سازمان‌ها و کسب‌وکارهای خود، یک دامنه ویژه را تخصیص دهد. برای مثال دامنه .ir مخصوص کشور ایران است. این دامنه ملی تحت نظر پژوهشگاه دانش‌های بنیادین یا مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات تهران ارائه می‌شود.
دامنه بین المللی به دامنه‌هایی اطلاق می‌شود که محدود به یک کشور و جغرافیای خاص نمی‌شود و بدون هیچ محدودیتی در تمامی کشورها قابل استفاده است. دامنه com یکی از معتبرترین و معروف‌ترین دامنه‌های بین‌المللی است. هرچند این دامنه بین‌المللی به دو نوع خاص و عام تبدیل می‌شود.

دلیل اهمیت استعلام مالکیت دامنه

اهمیت چک کردن دامنه در این است که اطلاعات دقیق ثبت‌کننده و به‌خصوص تاریخ انقضای دامنه مشخص می‌شود. این استعلام به خریداران و صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند که پیش از خرید یا انتقال دامنه، از وضعیت مالکیت و اعتبار آن مطمئن شوند، زمان تمدید را مدیریت کنند یا در صورت نقض حقوق علامت تجاری، پیگیری‌های قانونی را انجام دهند.

آموزش جست‌وجوی دامنه

برای بررسی ازاد بودن دامنه دو روش دارید که هر کدام برای نوع خاصی از دامنه‌ها کاربرد دارد:

• استفاده از سامانه ایرنیک (IRNIC): برای دامنه‌های ملی ایران (ir. و زیردامنه‌های آن مانند co.ir ،.ac.ir.)
• استفاده از پایگاه داده Whois: برای دامنه‌های بین‌المللی (مانند com ،.net ،.org ،.shop ،.online ،.store ،.info ،.co.)

در ادامه، هر دو روش تست آزاد بودن دامنه را بررسی می‌کنیم. ضمن این که با ابزار جست‌وجوی دامنه در پنل کاربری پارس‌پک هم می‌توانید این استعلام را انجام دهید که پایین‌تر می‌بینید.

جست‌وجوی دامنه از ایرنیک

برای اطمینان از آزاد بودن دامنه ملی، مراحل زیر را دنبال کنید:

۱. وارد وب‌سایت رسمی ایرنیک به نشانی www.nic.ir شوید.

۲. از منوی «جستجوی دامنه»، نام دامنه‌ی مورد نظر را به‌همراه پسوند ir. وارد کنید.

۳. در این صفحه نتیجه جست‌و‌جو را می‌بینید که آزاد بودن یا دامنه ثبت‌شده (Registered Domain)، نام صاحب دامنه (در صورت عدم مخفی‌سازی) و تاریخ انقضا است.

همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سایت ایرنیک و نحوه کار با آن، مقاله ثبت دامنه در ایرنیک را بخوانید.

استعلام دامنه از Whois

سرچ دامنه آزاد (Available Domain) برای دامنه‌های بین‌المللی در پایگاه داده WHOIS به این ترتیب است:

۱. وارد یکی از سرویس‌های معتبر WHOIS شوید (مثلاً در نشانی whois.icann.org یا whois.com/whois).

۲. نام دامنه را به‌همراه پسوند در کادر جست‌و‌جو وارد کنید.

۳. اطلاعاتی مانند وضعیت ثبت، تاریخ ایجاد و انقضا و مشخصات مالک (در صورت فعال نبودن حریم خصوصی) نمایش داده می‌شود.

مراحل جست‌وجوی دامنه در پارس‌پک

اگر تصمیم به خرید دامنه دارید و می‌خواهید برای اولین‌بار اقدام به ثبت دامنه کنید، احتمالاً جست‌وجوی دامنه و اطمینان از آزاد بودن آن مقداری گُنگ باشد. به همین خاطر در ادامه، مراحل کامل استعلام رایگان دامنه آزاد از طریق پارس‌پک را با شما به اشتراک می‌گذاریم.

۱. به قسمت ثبت دامنه پارس‌پک رفته و از طریق بخش موتور جست‌وجو دامنه، اسامی پیشنهادی خود را وارد کنید. سپس برای چک کردن آزاد بودن دامنه، روی دکمه بررسی کلیک کنید.

۲. بعد از بررسی دامنه، اگر نام دامنه پیشنهادی شما و پسوند آن قبلاً ثبت نشده باشد یا جزو دامنه های آزاد شده (یعنی دامنه‌هایی که قبلاً مالک داشته‌اند؛ اما منقضی شده‌اند) باشد، می‌توانید آن را ثبت کنید. برای این کار روی گزینه نهایی کردن خرید کلیک کرده و هزینه مورد نظر را پرداخت کنید.

۳. پس از پرداخت هزینه، اطلاعات کامل دامنه و وضعیت ثبت دامنه در پنل و ایمیل خریدار قرار می‌گیرد و امکان استفاده از دامنه فراهم می‌شود.

نکته:

درصورتی‌که دامنه ir باشد، مراحل کمی متفاوت است و باید بعد از اطمینان از آزاد بودن دامنه و قبل از پرداخت، شناسه ایرنیک یا همان نیک‌هندل را وارد کنید. این شناسه را پس از ثبت‌نام در ایرنیک و بارگذاری اطلاعات، از همین سامانه دریافت کرده و می‌توانید از آن برای ثبت دامنه ملی استفاده کنید.

مراحل پیدا کردن مالک یک دامنه

با استعلام مالکیت دامنه می‌توانید از مسئولیت‌های حقوقی مطمئن شوید یا برای خرید یک دامنه با مالک آن وارد مذاکره شوید. برای مشاهده این اطلاعات باید گام‌های زیر را دنبال کنید:

۱. انتخاب ابزار مناسب برای بررسی وجود دامنه: برای دامنه‌های ملی ایران از سامانه ایرنیک و برای دامنه‌های بین‌المللی از سرویس‌های WHOIS معتبر استفاده کنید.

۲. جست‌وجوی نام دامنه: دامنه موردنظر را به‌همراه پسوند در کادر جست‌وجو وارد کنید و استعلام بگیرید.

۳. نتایج بررسی نام دامنه: در نهایت اطلاعاتی مثل Registrar (شرکت ثبت‌کننده)، تاریخ ثبت و انقضا و نام و ایمیل مالک را مشاهده می‌کنید. اگر حریم خصوصی فعال است و اطلاعات کامل نیستند، از طریق ایمیل ناشناس ارائه‌شده یا فرم تماس رجیستری (Registrant Contact Form – ICANN) با مالک ارتباط برقرار کنید.

نکاتی در مورد جست‌وجوی دامنه

در فرایند بررسی باز بودن دامنه، بهتر است چند نکته مهم و ضروری زیر را بدانید:

• دامنه‌ها برای مدت مشخصی ثبت می‌شوند (در واقع حق بهره‌برداری از آن‌ها اجاره داده می‌شود) و باید در پایان موعد مقرر اقدام به تمدید دامنه کنید. هر دامنه با توجه به نوع دامین و قیمت دلار، هزینه خاص خود را دارد.
• دامنه‌ها قابلیت انتقال به‌غیر دارند و می‌توانید مالکیت (بخوانید حق بهره‌برداری تا مدت معین) آن را به شخص دیگری بدهید. این مسئله باعث شده بازار خرید و فروش دامنه رشد خوبی داشته باشد. گاهی که چک کردن نام دامنه و ثبت آن به درِ بسته می‌خورد، خرید دامین و انتقال مالکیت آن یکی از راه‌های ثبت دامنه است.
• هر دامنه منحصربه‌فرد و خاص است؛ ولی می‌توان آن را با پسوندهای مختلف خریداری کرد.
• هر پسوند دامنه، ماهیت و کارکرد خاصی دارد. برای مثال دامنه‌های com برای وب‌سایت‌های تجاری و org برای سازمان‌های غیردولتی و … است.
  در دامنه‌های ملی ایران یا همان ir. ثبت بعضی از عبارات و واژه‌ها به لحاظ قانونی امکان‌پذیر نیست. استفاده از بعضی واژه‌ها نیز نیازمند اخذ مجوز یا بارگذاری مدارکی مشخص در سامانه ایرنیک است.

نکات مهم در انتخاب نام دامنه

در جست‌و‌جو و ثبت دامنه ملی و بین‌المللی، بهتر است نکاتی را در نظر بگیرید که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

• عبارتی را انتخاب کنید که با اصول انتخاب نام برند هم مطابق باشد. نام دامنه‌ای را انتخاب کنید که متناسب کسب‌وکار شما باشد.
• در صورت لزوم عبارت مورد نظر خود را با املاهای مختلفی ثبت کنید تا در آینده رقبا نتوانند از حسن شهرت وب‌سایت شما با خرید آن دامنه‌ها سو استفاده کنند.
• برای ثبت دامنه‌های آزاد، نام دامنه‌ای را انتخاب کنید که در پسوندهای com. و ir. آزاد باشد و دامنه مدنظر خود را در هر دو این پسوندها ثبت کنید.
• پسوندهای اصلی مثل com ،.net. و org. را در اولویت قرار دهید.
• سعی کنید نام دامنه را منحصربه‌فرد انتخاب کنید و از تشابه اسمی با اصطلاحات مرسوم اجتناب کنید.
• برای چک کردن دامین و خرید و ثبت آن، به‌سراغ وب‌سایت‌های معتبر بروید.
• نام دامنه بهتر است از لحاظ تلفظ و نوشتار و بیان، برای مخاطب راحت و قابل‌درک باشد.
• دامین باید قابل ثبت باشد و مشکل قانونی برای ثبت آن برای شما وجود نداشته باشد.
• نام دامنه بهتر است با نام برندهای ثبت شده و رقبای هم حوزه تشابه و نزدیکی زیادی نداشته باشد.
• دامین‌های کوتاه ماندگاری بیشتری در اذهان دارند.

تفاوت قیمت دامنه ir و دامنه بین‌المللی

در مسیر چک کردن آزاد بودن دامنه، قطعاً قیمت هم برایتان تعیین‌کننده است. قیمت دامنه بسته به داخلی یا خارجی بودن آن کاملاً متفاوت است. دامنه ملی یا همان ir. قیمت بسیار پایینی برای مالکیت یک‌ساله دارد. در مقابل، دامنه‌های خارجی، با قیمت بسیار بالاتری همراه‌اند. در این میان بعضی اسامی «Premium Domain» محسوب شده و قیمت‌های بالای دارند. معمولاً اسامی کوتاه‌تر یا آن‌هایی که شامل کلمات‌کلیدی مهمی هستند، گران‌‎ترند.

جمع‌بندی

جست‌وجوی دامنه یکی از اقداماتی است که باید قبل از خرید دامنه انجام دهید و اگر دامنه آزاد باشد، می‌توانید اقدام به ثبت آن کنید. در این مطلب سعی کردیم به‌صورت کامل به جست‌وجو و نحوه ثبت دامنه داخلی و بین‌المللی بپردازیم و در مورد نکات کامل در مورد دامنه، انواع آن، نکات مهم در حین جست‌وجوی دامنه و… صحبت کنیم. درصورتی‌که در مورد جست‌وجوی دامنه و نکات مربوط به آموزش دامنه سوالی دارید از طریق کامنت‌ها با تیم پارس‌پک به اشتراک بگذارید تا متخصصین ما به آن پاسخ دهند.

سؤالات متداول

۱. چگونه نام دامنه را جست‌وجو کنیم؟

نام دامنه مورد نظر خود را در کادر جست‌وجوی دامنه پارس‌پک وارد کنید. درصورتی‌که این نام قبلاً ثبت شده باشد، نام‌های مشابه دیگری نمایش داده می‌شوند. اما اگر دامنه مورد نظر ثبت نشده بود، کافی است مراحل ثبت را دنبال کنید.

۲. آیا ابزاری برای پیدا کردن نام دامنه وجود دارد؟

بله ابزارهای مختلفی برای جست‌وجوی دامنه وجود دارند. ابزار جست‌و‌جوی نام دامنه GoDaddy پیشنهادها و جایگزین‌های دیگری را برای هر دامنه‌ای که به دنبال آن هستید، ارائه می‌دهد.

۳. اگر دامنه مورد نظر قبلاً ثبت شده باشد چه کنیم؟

اگر نام دامنه مورد نظر شما قبلاً ثبت شده، ابتدا نام‌های دامنه توصیه شده مشابه را در نتایج جست‌و‌جو بررسی کنید و ببینید کدام برای شما مناسب است. همچنین می‌توانید اطلاعات مالک دامنه را پیدا کرده و با او وارد مذاکره شوید.

۴. در جست‌وجوی دامنه به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

نام دامنه کوتاه باشد، تلفظ و املای راحتی داشته باشد، با معنا بوده و در ذهن بماند و متناسب با کسب‌و‌کار باشد.