بررسی کامل تفاوت سرور و هاست از نظر دسترسی، امنیت و کاربرد

خرید هاست یا سرور اولین قدم برای راه‌اندازی وب‌سایت است. گرچه اصطلاحات هاست و سرور گاهی به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های اساسی دارند. در این مقاله از بخش آموزش سرور در بلاگ پارس‌پک، ابتدا هاست و سرور را به‌صورت جداگانه توضیح داده و سپس تفاوت‌های آن‌ها را بررسی می‌کنیم تا بدانیم خدمات هاست و سرور چیست؟ سیستم عامل سرور چه نقشی در سرعت وب‌سایت دارد و سوالاتی از این دست. با ما همراه باشید.

سرور چیست؟

سرور (server)، کامپیوتری فیزیکی است که برای ارائه خدمات هاستینگ وب (Web hosting) یا فضای میزبانی استفاده می‌شود. سرورها معمولاً قدرتمندتر از کامپیوترهای خانگی هستند، اما تفاوت اساسی با آن‌ها ندارند. با خرید سرور از ارائه‌دهنده خدمات هاستینگ، شما ادمین سرور شده و تمام منابع آن، مانند CPU، رم و پهنای باند سرور، به‌طور کامل در اختیارتان قرار می‌گیرد. حالا که با جواب سوال سرور چیست؟ آشنا شده‌اید باید انواع سرور را بشناسید.

آشنایی با انواع سرور

• سرور اختصاصی: Dedicated Server یا سرور اختصاصی، کامپیوتری قدرتمند است که تمام منابع آن (CPU، رم، فضای ذخیره‌سازی) به یک کاربر اختصاص دارد.
• سرور مجازی (VPS): بخشی از سرور اختصاصی که با مجازی‌سازی به چندین کاربر تقسیم شده و هر کدام منابع مستقل دارند.
• سرور ابری (Cloud server): سروری مبتنی بر فناوری ابری که منابع آن به‌صورت مقیاس‌پذیر و بر اساس نیاز ارائه می‌شود.
• سرور فایل (File server): سروری برای ذخیره و مدیریت فایل‌ها، با تمرکز بر اشتراک‌گذاری و دسترسی آسان.
• سرور پایگاه داده (Database server): سروری برای ذخیره، مدیریت و پردازش پایگاه‌های داده.
• سرور ایمیل (Email server): سروری برای مدیریت ارسال و دریافت ایمیل‌ها.
• سرور وب (Web server): سروری برای میزبانی وب‌سایت‌ها و ارائه محتوای وب به کاربران.

هاست چیست؟

در جواب این سول که هاست چیست؟ باید گفت، هاست، حساب کاربری با دسترسی محدود به منابع یک سرور فیزیکی است که برای میزبانی وب‌سایت‌ها ارائه می‌شود. در هاست، منابع سرور مانند CPU، رم و پهنای باند بین چندین کاربر تقسیم شده و هر هاست با هاست‌های دیگر به‌صورت اشتراکی از این منابع استفاده می‌کند. هاست، ساده‌ترین نوع خدمات هاستینگ است و برای وب‌سایت‌های کم‌بازدید با نیاز محدود به توان پردازشی و پهنای باند مناسب است.

آشنایی با انواع هاست

• هاست اشتراکی: منابع سرور بین چندین کاربر تقسیم می‌شود، مناسب برای سایت‌های کوچک با بازدید کم.
• هاست اختصاصی (Dedicated host): کل سرور به یک کاربر اختصاص دارد، ایده‌آل برای سایت‌های بزرگ با ترافیک بالا.
• هاست ابری (Cloud host): مبتنی بر فناوری ابری، مقیاس‌پذیر و انعطاف‌پذیر برای نیازهای متغیر.
• هاست مدیریت‌شده (Managed): ارائه‌دهنده خدمات، مدیریت سرور را برعهده می‌گیرد، مناسب برای کاربران بدون دانش فنی.
• هاست رایگان: خدمات محدود و بدون هزینه، مناسب برای تست یا پروژه‌های کوچک.
• هاست وردپرس (WordPress host): بهینه‌شده برای سایت‌های وردپرسی، با امکانات خاص و عملکرد بالا.
• هاست ایمیل (Email host): مختص مدیریت و میزبانی سرویس‌های ایمیل.

تفاوت هاست و سرور چیست؟

مهم‌ترین تفاوت هاست و سرور در سطح دسترسی است. با خرید سرور (اختصاصی، ابری یا مجازی)، دسترسی کامل ادمین به تمام منابع سرور در اختیارتان قرار می‌گیرد تا به دلخواه از آن‌ها استفاده کنید. اما با خرید هاست، تنها دسترسی محدود کاربری دریافت می‌کنید و از طریق کنترل پنل (CPanel, DirectAdmin) می‌توانید اقداماتی مانند نصب سیستم مدیریت محتوا یا ساخت وب‌سایت را انجام دهید.

تفاوت سرور و هاست از نظر دسترسی به منابع

با خرید سرور، تمام منابع شامل CPU، رم، هارد و پهنای باند به‌صورت کامل در اختیارتان قرار می‌گیرد. اما در هاست، منابع به‌صورت اشتراکی بین چندین کاربر تقسیم می‌شود. جدول زیر دسترسی به منابع در انواع خدمات هاستینگ را نشان می‌دهد:

نوع خدمات هاستینگ

نکته:

در سرور مجازی و ابری، CPU به‌صورت اشتراکی بین ماشین‌های مجازی تقسیم می‌شود، اما منابع دیگر به‌صورت اختصاصی تخصیص می‌یابد.

فرق سرور و هاست از نظر سیستم‌ عامل و کنترل پنل

هاست و سرور از نظر سیستم‌عامل تفاوت اساسی ندارند. در سرور، می‌توانید سیستم‌عامل لینوکس یا ویندوز را بر اساس نیاز نصب کنید. هاست نیز با سیستم‌عامل لینوکس یا ویندوز ارائه می‌شود. در مورد کنترل پنل، در سرور امکان نصب کنترل پنل دلخواه (سازگار با سیستم‌عامل) وجود دارد، در حالی که هاست معمولاً با کنترل پنل از پیش تعیین‌شده عرضه می‌شود. کنترل پنل‌های رایج عبارت‌اند از:

• سی‌پنل: مختص لینوکس، بدون پشتیبانی از ویندوز.
• دایرکت‌ادمین: فقط برای لینوکس.
• پلسک: قابل استفاده در لینوکس (Debian و Ubuntu) و ویندوز.

در سرور، امکان تغییر سیستم‌عامل به نسخه‌ها یا سیستم‌های دیگر از طریق پنل کاربری فراهم است، اما در هاست به دلیل دسترسی محدود، تغییر سیستم‌عامل ممکن نیست.

فرق هاست و سرور از لحاظ امنیت

با خرید سرور، یک کامپیوتر اختصاصی در اختیارتان قرار می‌گیرد که کنترل کامل آن (دسترسی ادمین) و تمام منابعش (CPU، رم، هارد) به شما اختصاص می‌یابد. اما با خرید هاست، تنها دسترسی محدود کاربری دریافت می‌کنید و منابع سرور بین چندین هاست اشتراکی تقسیم می‌شود. این اشتراک منابع می‌تواند امنیت هاستینگ را به خطر بیندازد، زیرا اگر یکی از هاست‌های همسایه توسط هکری مورد سوءاستفاده قرار گیرد، داده‌های هاست شما نیز ممکن است تهدید شود. در مقابل، سرور به دلیل اختصاصی بودن منابع و کنترل کامل ادمین، امنیت بسیار بالاتری نسبت به هاست دارد. برای مطالعه بیشتر مقاله راهنمای خرید سرور را بخوانید.

مقایسه سرور و هاست از لحاظ کاربرد

سرورها کاربردهای گسترده‌ای دارند، از جمله میزبانی وب‌سایت‌ها، ایجاد پروکسی برای واسطه‌گری بین سرور و کلاینت، پایگاه داده، بک‌آپ، میزبانی بازی‌های آنلاین، اشتراک‌گذاری فایل و فعالیت در بازارهای مالی آنلاین. در مقابل، هاست عمدتاً برای میزبانی وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود. همچنین، یک سرور می‌تواند چندین وب‌سایت را میزبانی کند، اما هر هاست معمولاً فقط یک وب‌سایت را پشتیبانی می‌کند.

مقایسه روش اتصال در هاست و سرور

اتصال به هاست تنها از طریق اینترنت امکان‌پذیر است، در حالی که سرور از طریق اینترنت یا شبکه محلی (LAN) قابل دسترسی است. در سرور (اختصاصی، مجازی و غیره)، دسترسی کامل ادمین یا روت (بسته به سیستم‌عامل ویندوز یا لینوکس) به تمام منابع فراهم است. اما هاست دسترسی محدود کاربری دارد که از طریق کنترل پنل‌هایی مانند سی‌پنل، دایرکت‌ادمین یا پلسک مدیریت می‌شود.

اتصال به سرور:

• لینوکس: با دسترسی روت از طریق پروتکل SSH و ابزارهایی مانند PuTTY.
• ویندوز: با دسترسی ادمین از طریق پروتکل RDP و نرم‌افزار Remote Desktop Connection.
• اتصال به هاست: با نام کاربری و رمز عبور ارائه‌شده توسط سرویس‌دهنده، از طریق کنترل پنل:
• سی‌پنل: از آدرس https://yourdomain.com:2083
• دایرکت‌ادمین: از آدرس https://yourdomain.com:2222

هاست یا سرور؟ کدام یک برای شما مناسب است؟

برای راه‌اندازی وب‌سایتی ساده مانند بلاگ یا کسب‌وکار کوچک با ترافیک کم، هاست کافی است. اما اگر قصد ایجاد پروکسی، پایگاه داده، میزبانی بازی، فایل سرور یا وب‌سایتی حساس با ترافیک بالا برای سازمانی بزرگ دارید، سرور گزینه مناسب‌تری است. در ادامه مشخصا به این موضوع می‌پردازیم کدام هاست و کدام سرور برای کدام کاربر مناسب‌تر است؟

استفاده از سرور برای چه کسانی مناسب است؟

سرور برای کسب‌وکارها و سایت‌های زیر مناسب است:
سازمان‌های بزرگ: سایت‌های حساس با نیاز به امنیت و کنترل بالا.
سایت‌های پرترافیک: وب‌سایت‌هایی با بازدید بالا که نیاز به منابع زیاد دارند.
خدمات خاص: میزبانی پروکسی، پایگاه داده، بازی آنلاین یا فایل سرور.
پروژه‌های پیچیده: کسب‌وکارهایی که نیاز به سفارشی‌سازی و مدیریت کامل منابع دارند.

استفاده از هاست برای چه کسانی مناسب است؟

هاست برای کسب‌وکارها و سایت‌های زیر مناسب است:
کسب‌وکارهای کوچک: بلاگ‌ها، فروشگاه‌های آنلاین کوچک یا سایت‌های شخصی.
سایت‌های کم‌ترافیک: وب‌سایت‌هایی با بازدید محدود و نیاز کم به منابع.
پروژه‌های ساده: سایت‌هایی که نیاز به مدیریت پیچیده یا سفارشی‌سازی ندارند.
کاربران مبتدی: افرادی که دانش فنی محدود دارند و از کنترل پنل‌های آماده استفاده می‌کنند.

جمع‌بندی

هاست و سرور، با وجود استفاده اشتباه به‌جای یکدیگر، تفاوت‌های اساسی در سطح دسترسی، اشتراک منابع و کاربرد دارند؛ هاست با دسترسی محدود کاربری و منابع اشتراکی برای وب‌سایت‌های کوچک و کم‌ترافیک مناسب است، در حالی که سرور با دسترسی کامل ادمین و منابع اختصاصی برای پروژه‌های بزرگ، پرترافیک یا پیچیده مانند پروکسی و پایگاه داده ایده‌آل است، بنابراین با شناخت این تفاوت‌ها و نیازهای کسب‌وکار خود، می‌توانید بهترین سرویس را برای راه‌اندازی وب‌سایت یا سایر کاربردها انتخاب کنید.

سوالات متداول

۱. تفاوت هزینه خرید هاست و سرور در چیست؟

هزینه خرید هاست معمولاً بسیار کمتر از سرور اختصاصی است، زیرا منابع آن به‌صورت اشتراکی ارائه می‌شود. در مقابل، خرید سرور به دلیل منابع اختصاصی و امکانات بیشتر، گران‌تر است و برای کسب‌وکارهای بزرگ‌تر مناسب‌تر است. برای مطالعه بیشتر راهنمای خرید هاست را مطالعه کنید.

۲. پهنای باند هاست چه تأثیری بر عملکرد سایت دارد و آیا قابل کنترل از طریق کنترل پنل هاست است؟

پهنای باند هاست تعیین‌کننده میزان داده‌ای است که کاربران می‌توانند از سایت شما دریافت یا ارسال کنند. در بیشتر هاست‌ها، از طریق کنترل پنل هاست می‌توان مصرف پهنای باند را مشاهده و مدیریت کرد. استفاده بهینه از پهنای باند به پایداری سایت کمک می‌کند.