مقایسه جامع سرور مجازی و سرور اختصاصی + مزایا و معایب
در این مقاله میخوانید
تفاوت سرور مجازی و اختصاصی یکی از مفاهیم پایه برای انتخاب نوع سرور، بر اساس نیاز کاربر است. در تعریف ساده، سرور اختصاصی یک سرور قدرتمند است که تمام منابع آن فقط در اختیار یک نفر یا سازمان قرار می‌گیرد، اما سرور مجازی، به بخش‌هایی از سرور اختصاصی گفته میشود که مجوز استفاده از منابع همان قسمت در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه همین تعریف ساده، جزئیات مفصلی دارد که در این مقاله از بخش آموزش سرور بلاگ پارس‌پک بهصورت مفصل به آنها پرداخته شده‌است.
سرور اختصاصی چیست؟
سرور اختصاصی چیست؟ سرور اختصاصی (Dedicated Server) همان‌طور که از نام آن هم پیدا است، یکی سخت‌افزار فیزیکی است که تمام منابع آن شامل پردازنده (CPU)، رم (RAM)، فضای ذخیرهسازی (Storage) و پهنای باند (Bandwidth) بهصورت انحصاری در اختیار یک فرد یا یک سازمان قرار می‌گیرد. سرورهای اختصاصی در دیتاسنترهای (Data Center) مجهز به سیستم‌های خنک‌کننده و برق اضطراری و تحت شرایط امنیتی نگهداری می‌شوند و از طریق شبکه اینترنت قابل دسترسی هستند. در سرور اختصاصی، هیچ‌گونه تقسیم منابعی بین کاربران مختلف انجام نمی‌شود و همین مسئله اصلی‌ترین تفاوت سرور مجازی و اختصاصی است.
نحوه تشکیل انواع سرور اختصاصی با انتخاب قطعات سخت‌افزاری مناسب آغاز میشود. شرکت‌های هاستینگ معمولاً بر اساس نیاز مشتری، پردازنده‌هایی مانند Intel Xeon یا AMD EPYC، رم با ظرفیت مشخص، هارددیسک‌های SSD یا NVMe و گاهی اوقات کارت‌های گرافیک قدرتمند را در قالب یک سرور فیزیکی مونتاژ میکنند. پس از نصب سیستم عامل موردنظر و انجام تنظیمات اولیه، سرور برای استفاده آماده میشود. به عنوان مثال، اگر یک کسب‌وکار بخواهد پایگاه داده حجیمی را مدیریت کند، ممکن است سروری با پردازنده ۱۲ هسته‌ای، ۶۴ گیگابایت رم و ذخیره‌ساز با فناوری NVMe، برای دست‌یابی به سرعت بالاتر، برای آن مناسب باشد.
یکی از مواردی که تفاوت سرور مجازی و اختصاصی را مشخص میکند، سطح دسترسی و کنترل کاربر است. در سرور اختصاصی، کاربر میتواند به صورت مستقیم به تمام لایه‌های سخت‌افزاری و نرمافزاری دسترسی داشته باشد و حتی تغییرات اساسی مانند ارتقای قطعات یا نصب سیستم عامل خاص را انجام دهد. این در حالی است که در سرور مجازی، منابع یک سرور فیزیکی بین چندین کاربر تقسیم میشود و امکان اعمال تغییرات سخت‌افزاری وجود ندارد.
یک مثال کاربردی میتواند بهصورت کامل توضیح دهد که کاربر سرور اختصاصی کیست: فرض کنید شما یک پلتفرم برای پخش آنلاین ویدیو دارید. این پلتفرم از نظر تکنیکال نیاز به پردازش همزمان تعداد زیادی درخواست (Request)، ذخیرهسازی حجم بالایی از اطلاعات و همچنین تأمین امنیت پیشرفته دارد. این یعنی شما به سروری نیاز دارید که منابع آن بین کاربران دیگر به اشتراک گذاشته نشود، خودتان بتوانید آن را بهصورت کامل مدیریت کنید و انعطاف‌پذیری بالایی هم داشته باشد. با این مشخصات، سرور اختصاصی دقیقاً همان سروری است که به آن نیاز دارید.
مزایای سرور اختصاصی
اگر چه هزینه سرور مجازی نسبت به سرور اختصاصی کمتر است، مزایای مهم سرورهای اختصاصی باعث شده‌است تا این سرورها به‌عنوان تنها گزینه برای بعضی از شرکت‌های بزرگ شناخته شوند. مهمترین این مزایا در ادامه توضیح داده شده‌است:
۱- انحصار کامل منابع
در سرور اختصاصی، تمامی منابع شامل پردازنده، رم، فضای ذخیرهسازی و پهنای باند تنها به یک کاربر تعلق دارد. این انحصار باعث میشود عملکرد سرور تحت تأثیر فعالیت سایر کاربران قرار نگیرد و برنامه‌های سنگین مانند پایگاه‌داده‌های بزرگ یا نرم‌افزارهای تحلیلی بدون کاهش سرعت اجرا شوند.
۲- امنیت پیشرفته و کنترل دسترسی
با داشتن سرور اختصاصی، امکان پیاده‌سازی لایه‌های امنیتی سفارشی مانند فایروال‌های سخت‌افزاری، سیستم‌های تشخیص نفوذ و رمزگذاری داده‌ها فراهم میشود. همچنین، دسترسی فیزیکی به سرور محدود به مالک آن است که این موضوع ریسک نشت اطلاعات یا حملات داخلی را به حداقل می‌رساند.
۳- انعطاف‌پذیری در پیکربندی و ارتقا
کاربران می‌توانند متناسب با نیازهای پروژه، نوع پردازنده، حجم رم، تعداد هارددیسک‌ها و حتی سیستم عامل را انتخاب کنند. امکان ارتقای قطعات بدون محدودیت زمانی مثل افزودن فضای ذخیرهسازی یا جایگزینی پردازنده، یکی از مزیت‌های کلیدی سرورهای اختصاصی محسوب میشود.
۴- پایداری و کاهش زمان قطعی
سرورهای اختصاصی معمولاً در دیتاسنترهای مجهز به برق اضطراری، سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته و اتصالات اینترنتی چندگانه قرار دارند. این زیرساخت حرفه‌ای، احتمال قطعی سرور را نزدیک به صفر میکند. بنابراین میتوانید این اطمینان را داشته باشید که سرویس شما همیشه در دسترس است.
۵- بهینه‌سازی برای پروژه‌های خاص
با استفاده از سرور اختصاصی، می‌توان نرم‌افزارها و تنظیمات را دقیقاً منطبق بر نیازهای پروژه پیاده کرد. برای مثال در حوزه‌های مانند هوش مصنوعی، رندرینگ ویدیو یا میزبانی بازی‌های آنلاین، این سطح از شخصی‌سازی باعث افزایش محسوس عملکرد میشود.
۶- عدم اشتراک آی پی و افزایش اعتبار
هر سرور اختصاصی، یک آدرس آی‌پی (IP) دارد که تنها در اختیار مالک سرور است. این ویژگی باعث میشود که از مسدود شدن آی‌پی به‌دلیل به اشتراک‌گذاری آن با کاربران دیگر، جلوگیری شود. این مسئله نیز یکی دیگر از موارد اصلی تفاوت سرور مجازی و اختصاصی است.
قدرت پردازش بی‌نظیر با سرور اختصاصی پارس‌پک
سرور اختصاصی پارس‌پک، با ارائه منابع سخت‌افزاری کاملاً انحصاری، بالاترین سطح عملکرد، امنیت و کنترل را برای میزبانی وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی شما فراهم میکند.
سرور مجازی (VPS)
برای درک عمیق تفاوت سرور مجازی و سرور اختصاصی، در این قسمت توضیح داده‌ایم که سرور مجازی چیست و چطور ساخته میشود.
سرور مجازی یک محیط کامپیوتری مجازیسازی شده‌است که بر اساس تقسیم منابع یک سرور فیزیکی به چند بخش مستقل ایجاد میشود. این تقسیم‌بندی با استفاده از فناوریهای مجازیسازی (Virtualization) مانند VMware، KVM یا Hyper-V انجام می‌گیرد و هر بخش مجزا، سیستم‌عامل و منابع اختصاصی خود را دارد. همین تعریف، یکی دیگر از موارد تفاوت سرور مجازی و اختصاصی را توضیح می‌دهد؛ برخلاف سرور اختصاصی که تمام سخت‌افزار به یک کاربر تعلق می‌گیرد، در سرور مجازی منابع بین چند کاربر تقسیم میشود. با همین تعریف میتوانید نتیجه بگیرید که مجازی سازی چیست.
ساخت انواع سرور مجازی با نصب یک لایه مجازی‌ساز روی سرور فیزیکی آغاز میشود. این لایه نرمافزاری امکان ایجاد چندین ماشین مجازی با مشخصات متفاوت را فراهم میکند. به عنوان مثال، یک سرور فیزیکی با ۱۶ هسته پردازنده و ۱۲۸ گیگابایت رم میتواند به چهار سرور مجازی تقسیم شود که هر کدام ۴ هسته پردازنده و ۳۲ گیگابایت رم دریافت میکنند. هر یک از این بخش‌ها به صورت مستقل عمل کرده و حتی امکان نصب سیستم عامل‌های مختلف روی آنها وجود دارد.
یک نمونه کاربردی از سرور مجازی، میزبانی چند وبسایت با ترافیک متوسط روی یک سرور فیزیکی است. فرض کنید یک شرکت هاستینگ، سرور خود را به ۱۰ بخش مجازی تقسیم کرده و هر بخش را به یک مشتری اجاره می‌دهد. هر مشتری کنترل کامل روی محیط خود دارد، میتواند نرم‌افزارهای مورد نیاز را نصب کند و تنظیمات امنیتی خاصی اعمال نماید، بدون آنکه فعالیت دیگر کاربران روی سرور فیزیکی تأثیری بر عملکرد او بگذارد. این مدل، نقطه تعادلی بین هزینه و کارایی ایجاد میکند.
اگرچه تفاوت سرور مجازی و اختصاصی در اشتراک منابع سخت‌افزاری است، اما پیشرفت فناوریهای مجازیسازی باعث شده محدودیت‌های گذشته تا حد زیادی رفع شوند. امروزه حتی امکان اختصاص دادن منابع ثابت مانند تعداد خاص هسته‌های به سرورهای مجازی وجود دارد که عملکردی نزدیک به سرور اختصاصی ارائه می‌دهد. با این حال، ماهیت اصلی سرور مجازی همچنان مبتنی بر بهره‌وری از حداکثر ظرفیت یک سرور فیزیکی از طریق توزیع هوشمندانه منابع است.
مزایای سرور مجازی
سرور مجازی (Virtual Private Server) یکی از پرکاربردترین سرورها برای کسب‌وکارهای مختلف است. این نوع سرور به‌خصوص برای کسب‌وکارهای کوچک، متوسط و استارتاپ‌ها مزایای متعددی دارد که باعث میشود استفاده از آنها بین این نوع از بیزینس‌ها محبوب شود. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم:
۱- هزینه مقرون‌به‌صرفه با امکانات قابل‌توجه
سرور مجازی نقطه تعادلی بین هاست اشتراکی و سرور اختصاصی ایجاد میکند. بدون نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه برای خرید سخت‌افزارهای گران‌قیمت، میتوانید از منابع اختصاصی مانند پردازنده، رم و فضای ذخیرهسازی سرور استفاده کنید. این مدل برای استارتاپ‌ها یا کسب‌وکارهای در حال توسعه که بودجه محدودی دارند، بهترین گزینه محسوب میشود.
همان‌طور که قبلاً اشاره شد، یکی از مهمترین موارد تفاوت سرور مجازی و اختصاصی، موضوع اختلاف هزینه بین این دو نوع سرور است. شما تنها هزینه کانفیگ VPS انتخابی خود را پرداخت میکنید و هر زمان هم که نیاز به منابع بیشتر داشتید، پلن سرور مجازی‌تان را ارتقا می‌دهید. این ویژگی باعث میشود بتوانید بودجه خود را به بخش‌های مهم‌تری مانند بازاریابی یا توسعه محصول اختصاص دهید.
۲- انعطاف‌پذیری در تنظیمات و شخصی‌سازی
سرور مجازی کنترل کاملی روی محیط کاری شما ارائه می‌دهد. میتوانید سیستم عامل مورد نظر خود را نصب کنید، کتابخانه‌های نرمافزاری اضافه نمایید یا حتی تنظیمات امنیتی سفارشی پیاده‌سازی کنید. این سطح از دسترسی برای توسعه‌دهندگان یا شرکت‌هایی که نیاز به محیط‌های خاص دارند، حیاتی است.
به عنوان مثال، اگر بخواهید یک نرم‌افزار خاص که فقط روی لینوکس کار میکند را اجرا کنید، سرور مجازی این امکان را بدون محدودیت در اختیارتان قرار می‌دهد. حتی میتوانید نسخه‌های قدیمی‌تر سیستم عامل را برای سازگاری با ابزارهای Legacy استفاده کنید. این ویژگی معمولاً در سرورهای اشتراکی وجود ندارد.
علاوه بر این، بسیاری از سرویس‌دهندگان امکان انتخاب دیتاسنتر مورد نظر را نیز فراهم میکنند. اگر مخاطبان اصلی شما در منطقه جغرافیایی خاصی قرار دارند، میتوانید سرور مجازی خود را در نزدیک‌ترین دیتاسنتر به آنها مستقر کنید تا سرعت بارگذاری محتوا بهبود یابد.
۳- امنیت بالا با وجود اشتراک سخت‌افزار
هرچند سرور مجازی روی یک سخت‌افزار فیزیکی مشترک اجرا میشود، اما محیط‌های مجازی کاملاً از یکدیگر ایزوله هستند. به‌عبارت دیگر فعالیت‌های دیگر کاربران روی همان سرور فیزیکی تأثیری روی عملکرد یا امنیت سرویس شما ندارد. این ایزوله‌سازی با استفاده از فناوری‌هایی مانند KVM یا Hyper-V تضمین میشود.
شما میتوانید از ابزارهای امنیتی مانند فایروال‌ها، آنتی‌ویروس‌های تحت سرور یا سیستم‌های تشخیص نفوذ استفاده کنید. حتی امکان تنظیم دسترسی ادمین برای کاربران خاص وجود دارد تا احتمال خطاهای انسانی کاهش یابد. این سطح از امنیت برای میزبانی سایت‌های فروشگاهی کافی است.
یکی دیگر از مزیت‌های امنیتی، اختصاص آی پی منحصر به فرد است. برخلاف هاست اشتراکی که آی پی بین چندین کاربر مشترک است، در سرور مجازی آی پی شما تنها برای دامنه‌های تحت مالکیت شما استفاده میشود. این موضوع از مسدود شدن احتمالی آی پی به دلیل فعالیت سایرین جلوگیری میکند.
۴- پشتیبانی فنی و کاهش دردسرهای مدیریت
با راه‌اندازی سرور مجازی، هزینه‌های مربوط به مدیریت سرور هم از هزینه‌های شما کسر میشود. اگر چه در قسمت‌های بعدی بهصورت مفصل در مورد سرورهای مدیریت شده و مدیریت نشده صحبت می‌کنیم، اما همین نکته را بدانید که اگر نوع مدیریت نشده سرورهای اختصاصی را انتخاب کنید، همه کارهای مربوط به سرور با خود شما است که نیاز به تخصص فنی و البته هزینه دارد.
اما در سرورهای مجازی، نه‌تنها این مشکلات وجود ندارد، بلکه یک تیم پشتیبانی ۲۴ ساعته هم همیشه در کنار شما است تا حتی در صورت وجود مشکل، مطمئن باشید که در کوتاه‌ترین زمان، مشکل حل میشود.
سرعت خارق‌العاده با خرید سرور مجازی پارس‌پک
با خرید سرور مجازی از پارس‌پک، تجربه‌ای عالی از قدرت، امنیت و کنترل کامل منابع را به خود هدیه دهید. برای مشاهده قیمت این سرویس روی لینک زیر کلیک کنید:
تفاوت سرور مجازی و اختصاصی
ما در قسمت‌های قبلی در مورد سرور اختصاصی و سرور مجازی بهصورت کامل توضیح دادیم. با این حال شاید تفاوت سرور مجازی و اختصاصی هنوز اندکی مبهم باشد. در جدول زیر، تفاوت‌های اصلی این دو نوع سرور بهصورت کامل درج شده‌است:
| ویژگی | سرور اختصاصی | سرور مجازی (VPS) |
|---|---|---|
| منابع سخت‌افزاری | منابع کاملاً اختصاصی | تقسیم منابع سرور فیزیکی بین چند کاربر |
| کنترل و شخصی‌سازی | کنترل کامل امکان شخصی‌سازی سخت‌افزار و سیستم‌عامل |
شخصی‌سازی محدود امکان انتخاب سیستم‌عامل از بین گزینه‌های موجود |
| هزینه | بالا | مقرون‌به‌صرفه |
| مقیاس‌پذیری سرور | نیاز به تغییر فیزیکی سخت‌افزار زمان‌بر اما امکان‌پذیر |
مقیاس‌پذیری سریع در صورت پاسخ‌گو بودن سرور اصلی |
| امنیت | امنیت بسیار بالا عدم اشتراک منابع با کاربران دیگر |
امنیت مبتنی بر ایزوله‌سازی نرمافزاری وابستگی به کیفیت هایپروایزر |
| پایداری و عملکرد | عملکرد ثابت حتی در بار کاری سنگین بدون تأثیرپذیری از سایر کاربران |
امکان کاهش عملکرد در صورت ایزولاسیون غیرکارآمد |
| مدیریت فنی | نیاز به تخصص بالا برای نگهداری | مدیریت آسان‌تر با پنل کاربری نیاز به دانش فنی پایه |
| زمان راه‌اندازی | راه‌اندازی چندروزه نیاز به نصب دستی سخت‌افزار |
فعال‌سازی در کمتر از ۱ ساعت دسترسی سریع از طریق اینترنت |
| بهترین کاربرد | سازمان‌های بزرگ سیستم‌های با نیاز پردازشی بسیار بالا |
وب‌سایت‌های متوسط محیط‌های تست و توسعه |
| محدودیت‌های اصلی | هزینه نگهداری بالا نیاز به فضای فیزیکی در دیتاسنتر |
عدم امکان ارتقای مستقیم سخت‌افزار ریسک تأثیرپذیری از دیگر کاربران |
| امکان دسترسی فیزیکی به سرور | امکان دسترسی به سرور در دیتاسنتر نیاز به هماهنگی قبلی |
عدم دسترسی به سرور فیزیکی کنترل از راه دور |
مقایسه سرورهای مدیریت شده و مدیریت نشده
اگر خاطرتان باشد، در قسمت‌های قبلی تا حدی در مورد سرورهای اختصاصی مدیریت شده و مدیریت نشده صحبت کردیم. با توجه به اینکه بحث مدیریت سرور، هم یکی از موارد اصلی تفاوت سرور مجازی و اختصاصی است و هم یکی از فاکتورهایی است که سرورهای اختصاصی را هم به دو دسته تقسیم میکند، در این قسمت بهصورت تخصصی در مورد آن توضیح داده‌ایم:
سرور مدیریت شده
در مدل مدیریت شده، شرکت ارائه‌دهنده مسئولیت نگهداری، به‌روزرسانی و رفع مشکلات فنی سرور را برعهده می‌گیرد. این شامل نصب وصله‌های امنیتی (Security Patch)، پشتیبان‌گیری منظم، نظارت ۲۴ ساعته و حتی تنظیمات اولیه سیستم عامل میشود. اگر تیم فنی اختصاصی ندارید یا می‌خواهید تیم فنی شما تمرکز خود را روی توسعه محصول بگذارد، استفاده از سرور اختصاصی مدیریت شده برای شما کارایی بیشتری دارد.
سرور مدیریت نشده
سرورهای مدیریت نشده تمام مسئولیت‌های فنی را به کاربر منتقل میکنند. در این مدل، شما کنترل کامل روی سرور دارید و میتوانید هر نوع تغییراتی را اعمال کنید، اما باید خودتان امنیت را تأمین کنید، به‌روزرسانی‌ها را انجام دهید و مشکلات سخت‌افزاری را رفع نمایید. این گزینه بیشتر مناسب توسعه‌دهندگان حرفه‌ای یا شرکت‌هایی است که تیم فنی مجرب در اختیار دارند. مثلاً یک استارتاپ فناوری که نیاز به تنظیمات بسیار خاص دارد، ممکن است سرور مدیریت نشده را ترجیح دهد.
اگر هنوز هم این سؤال در ذهنتان چرخ می‌خورد که کدام سرور برای من مناسب است، جدول زیر میتواند به شما در انتخاب سرور مدیریت شده یا مدیریت نشده، کمک کند:
| ویژگی | سرور مدیریت‌شده | سرور مدیریت‌نشده |
|---|---|---|
| مسئولیت نگهداری | شرکت ارائه‌دهنده | کاربر |
| هزینه ماهانه | بالاتر (شامل هزینه مدیریت) | پایین‌تر (فقط هزینه منابع سخت‌افزاری) |
| نیاز به دانش فنی | کم (مناسب برای تیم‌های غیرفنی) | بالا (نیاز به تخصص شبکه و امنیت) |
| سطح کنترل | محدود به تنظیمات از پیش تعریف شده | کنترل کامل روی تمام جنبه‌های سرور |
| امنیت | تضمین شده توسط ارائه‌دهنده | وابسته به اقدامات کاربر |
| به‌روزرسانی‌ها | خودکار و منظم | دستی توسط کاربر |
| پشتیبان‌گیری | منظم و تحت نظارت ارائه‌دهنده | مستقیماً توسط کاربر |
| کاربرد | کسب‌وکارهای متوسط بدون تیم فنی | توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و شرکت‌های فناوری |
هزینه یکی از عوامل کلیدی در انتخاب بین این دو مدل است. سرورهای مدیریت شده معمولاً ۳۰ تا ۵۰ درصد گران‌تر از نمونه‌های مدیریت نشده هستند؛ اما در مقابل، هزینه‌های پنهان مانند استخدام نیروی متخصص یا خرید ابزارهای نظارتی را کاهش می‌دهند. از طرف دیگر، سرورهای مدیریت نشده انعطاف‌پذیری مالی بیشتری دارند و برای پروژه‌های کوتاه‌مدت یا آزمایشی مقرون‌به‌صرفه‌تر محسوب می‌شوند.
کدام سرویس برای شما مناسب‌تر است؟
همه نکاتی که تا این قسمت در مورد تفاوت VPS و سرور اختصاصی و مشخصات هر یک از آنها ارائه کردیم، میتواند شما را به این نتیجه برساند که کدام سرور برای شما مناسب‌تر است. شما حالا دیگر می‌دانید که VPS چیست، با راهنمای خرید سرور مجازی آشنا شده‌اید و همچنین می‌دانید که مشخصات سرور اختصاصی یا Dedicated Server چیست. در این قسمت، هم نکات قبلی را به‌نوعی جمع‌بندی کرده‌ایم و هم چند نکته اضافی را توضیح داده‌ایم تا مطمئن شویم که اطلاعات کافی در این خصوص به شما داده شده‌است:
۱- تخصیص منابع
سرور اختصاصی شبیه خرید یک خودروی شخصی است که تمام ظرفیت آن تنها در اختیار شماست. حتی اگر صندلی‌های خالی داشته باشید، کس دیگری از آن استفاده نمی‌کند. این مدل برای کسب‌وکارهایی مثل فروشگاه‌های اینترنتی که نوسان ترافیک بالایی دارند، اهمیت زیادی دارد؛ چرا که همیشه اطمینان دارند منابع اختصاصی سرور فقط در اختیار سرویس خود آنها است.
اما در مقام مقایسه، سرور مجازی بیشتر شبیه سوار شدن به تاکسی است. شما به مقصد می‌رسید، اما گاهی باید مسیر را با دیگران تقسیم کنید. اگر پروژه شما مانند یک وبلاگ شخصی با ترافیک یکنواخت است، این اشتراک‌گذاری منابع مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما برای سرویس‌هایی مثل پلتفرم‌های فروش خودرو که در یک لحظه ترافیک بسیار بالایی را تجربه میکنند، استفاده از سرورهای اشتراکی گزینه مناسبی نیست.
نکته کلیدی اینکه بررسی الگوی مصرف منابع گذشته شما بهترین راهنمای خرید سرور اختصاصی است. مثلاً اگر نمودار مصرف CPU، با قله‌های خیلی تیز باشد، انتخاب سرور اختصاصی برای شما مناسب‌ترین گزینه است.
۲- امنیت
در سرور اختصاصی، شما مالک کل زنجیره امنیتی هستید. میتوانید حتی BIOS سرور را رمزگذاری کنید یا درایوهای سخت‌افزاری را با قفل فیزیکی محافظت نمایید. این سطح از کنترل برای شرکت‌های حوزه دفاعی یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی که با داده‌های طبقه‌بندی‌شده کار میکنند، غیرقابل جایگزین است.
سرور مجازی مانند زندگی در آپارتمان است. هرچند در واحد خود قفل دارید، اما آسیب‌پذیری قسمت‌های مشترک ساختمان مثل سیستم برق یا آسانسور، میتواند بر امنیت شما تأثیر بگذارد. به‌عنوان یک نمونه واقعی، در سال ۲۰۲۱، یک باگ در هایپروایزر VMware باعث شد برخی سرورهای مجازی به صورت غیرمجاز به هم دسترسی پیدا کنند.
به‌عنوان یک راه‌حل میانی، برخی ارائه‌دهندگان سرورهای مجازی، راهکار «ایزوله سخت‌افزاری» را ارائه می‌دهند. با استفاده از این راهکار، منابع پردازنده و رم در سرورهای مجازی بهصورت فیزیکی از هم جدا می‌شوند. این گزینه اگر چه هزینه بالاتری دارد، اما از نظر امنیتی مابین سرور اختصاصی و سرور مجازی قرار می‌گیرد.
۳- عملکرد
یک سرور اختصاصی با پردازنده ۱۶ هسته‌ای را تصور کنید که ۲۴ ساعته تنها برای تحلیل داده‌های هوش مصنوعی شما کار میکند؛ کار بدون وقفه انجام میشود و هیچ رقیبی هم برای استفاده از برای منابع وجود ندارد. این سطح از کارایی برای پروژه‌هایی مانند استخراج ارز دیجیتال یا شبیه‌سازی‌های پیچیده ضروری است.
در مقابل، سرور مجازی مانند یک باشگاه ورزشی شلوغ است. حتی اگر مربی شخصی داشته باشید، گاهی باید منتظر آزاد شدن دستگاه باشید! یک مطالعه توسط TechRepublic نشان داد که سرورهای مجازی در محیط‌های اشتراکی ممکن است تا ۱۵٪ نوسان عملکرد در ساعات اوج مصرف داشته باشند.
بنابراین اگر عملکرد خیلی برای شما اهمیت دارد و نوع کسب‌وکارتان هم به‌گونه‌ای است که نوسان کم عملکرد هم میتواند پروژه‌تان را با بحران‌های جدی مواجه کند، حتماً استفاده از سرورهای اختصاصی توصیه میشود. اما به‌عنوان یک پیشنهاد، بد نیست قبل از تصمیم نهایی یک تست فشار (Stress Test) را هم روی سرور خود اجرا کنید. به این ترتیب که یک نسخه موقت از پروژه خود روی هر دو سرور اجرا کنید و تفاوت واقعی عملکرد را در شرایط کاری واقعی بسنجید.
۴- تنظیمات و شخصی‌سازی
با سرور اختصاصی میتوانید به سطحی از شخصی‌سازی برسید که گویی یک ابررایانه اختصاصی ساخته‌اید. مثلاً میتوانید:
- از هارددیسک‌های NVMe با طول عمر ۵ برابر معمول استفاده کنید.
- پردازنده‌های تک‌برد (Single Board) برای مصرف انرژی کمتر نصب کنید.
- حتی سیستم خنک‌کننده مایع سفارشی پیاده‌سازی نمایید.
سرور مجازی اگر چه این آزادی را ندارد، اما یک مزیت پنهان دارد: بسیاری از ارائه‌دهندگان، قالب‌های از پیش تنظیم شده (Presets) برای CMSهایی مانند وردپرس یا فروشگاه‌سازها ارائه می‌دهند که راه‌اندازی را تا ۸۰٪ سریع‌تر میکند؛ به‌خصوص اگر از نظر فنی، تیم باتجربه‌ای ندارید.
۵- توسعه‌پذیری
یک استارت‌آپ فناوری را در نظر بگیرید که کاربرانش هر ماه ۲۰۰٪ رشد میکنند. با سرور مجازی میتوانید هر هفته منابع را ارتقا دهید، اما پس از رسیدن به سقف ظرفیت سرور فیزیکی، باید مهاجرت پیچیده‌ای به سرور اختصاصی انجام دهید. این انتقال ممکن است تا ۷۲ ساعت قطعی سرویس ایجاد کند.
در مقابل، راه‌اندازی اولیه سرور اختصاصی زمان‌بر است، اما پس از آن میتوانید حتی تا ۵ سال بدون نیاز به تغییر سخت‌افزار به کار ادامه دهید.
یک ترفند حرفه‌ای: برخی شرکت‌ها از سرور مجازی به عنوان لایه Front-End و سرور اختصاصی به عنوان Back-End استفاده میکنند تا هم امکان مقیاس‌پذیری داشته باشند هم با قدرت پردازشی بالا، نیازهای بخش Back-End را تأمین کنند.
۵- قیمت
قبلاً هم توضیح دادیم که مهمترین تفاوت سرور مجازی و اختصاصی، شاید هزینه‌های مربوط به این سرورها باشد. هزینه سرور اختصاصی فقط عدد ماهانه اجاره سرور نیست؛ هزینه‌هایی مثل استهلاک سخت‌افزار و همچنین هزینه‌های مربوط به انرژی مصرفی و تعمیر و نگهداری را هم باید به همان هزینه ثابت ماهانه یا سالانه اضافه کنید تا بتوانید به عدد درستی برسید.
در سرورهای مجازی، شما دیگر تعهدی نسبت به هیچ‌کدام از این هزینه‌ها ندارید. اما به هر حال شما به‌جای سرور اختصاصی، یک سرور مجازی دارید.
برای نتیجه‌گیری بهتر درباره خرید بهترین سرور اختصاصی یا تهیه سرور مجازی، بخش زیر را برای جمع‌بندی مطالعه کنید.
چند نکته دیگر برای انتخاب نهایی سرور
چند نکته زیر را با هم در ذهنتان مرور کنید تا بتوانید به جمع‌بندی مناسبی برای انتخاب سرور برسید:
- برای پروژه‌های کوتاه‌مدت، بهتر است از سرور مجازی استفاده کنید.
- برای پروژه‌های میان‌مدت با رشد پیش‌بینی شده حدود ۱ تا ۳ سال، بهتر است از سرورهای مجازی با قابلیت ارتقا استفاده کنید.
- برای پروژه‌های بلندمدت یا پروژه‌هایی که داده‌های حساسی را نگهداری میکنند و یا پروژه‌هایی که حتی یک لحظه غیرفعال شدن سرور هزینه‌های هنگفتی برایشان دارد، بهتر است از سرور اختصاصی استفاده کنید.
بهترین سیستم عامل سرور چیست؟
نکته دیگری هم که باید در انتخاب سرور در نظر بگیرید، سیستم‌عامل سرور است. انتخاب سیستم عامل سرور به نیازهای پروژه، دانش فنی و نوع سرویس‌های مورد نیاز بستگی دارد. لینوکس با توزیع‌هایی مانند اوبونتو (Ubuntu) یا سنت‌اواس (CentOS)، محبوب‌ترین گزینه برای میزبانی وب، پایگاه داده و اپلیکیشن‌های متن‌باز (Open Source) است. این سیستم عامل به دلیل پایداری بالا، امنیت قوی و جامعه پشتیبانی گسترده، اغلب اولین انتخاب مدیران سرور محسوب میشود. برای مثال، اگر قصد راه‌اندازی یک وبسایت وردپرس دارید، لینوکس با پشته LAMP (لینوکس، آپاچی، MySQL، PHP) بهترین عملکرد را ارائه می‌دهد.
ویندوز سرور (Windows Server) گزینه مناسب برای محیط‌هایی است که به فناوریهای مایکروسافت مانند ASP.NET، MSSQL یا PowerShell وابسته هستند. این سیستم عامل رابط کاربری گرافیکی ساده‌تری دارد و برای سازمان‌هایی که از محصولات مایکروسافت استفاده میکنند، یکپارچه‌سازی را آسان‌تر میکند. مثلاً اگر شرکتی بخواهد یک اپلیکیشن تحت NET. را مستقر کند، ویندوز سرور انتخاب منطقی‌تری است. با این حال، هزینه لایسنس آن میتواند برای پروژه‌های کوچک چالش‌برانگیز باشد.
FreeBSD یک سیستم عامل مبتنی بر یونیکس است که به دلیل کارایی بالا در مدیریت شبکه و امنیت پیشرفته شناخته میشود. این سیستم عامل برای سرویس‌هایی مانند فایروال، روتر یا ذخیرهسازی ابری بهینه شده‌است. اما برخلاف لینوکس، در سرویس‌های استاندارد هاستینگ مانند هاست اشتراکی یا سرور مجازی معمولاً پشتیبانی نمی‌شود. اگر به FreeBSD نیاز دارید، احتمالاً باید سرور اختصاصی اجاره کنید تا آزادی عمل لازم برای نصب و تنظیمات را داشته باشید.
سرورهای پرقدرت پارس‌پک با پشتیبانی شبانه‌روزی
سرور اختصاصی پارس‌پک با ارائه عملکرد بی‌نظیر و امنیت تضمین‌شده، بهترین گزینه برای پروژه‌های بزرگ و کسب‌وکارهای رو به رشد است.
جمع‌بندی
تفاوت سرور مجازی و اختصاصی، اگر چه شاید در نگاه اول خیلی ساده به‌نظر برسد، اما واقعیت این است که همین مسئله ریزه‌کاری‌هایی هم دارد که شاید کمتر کسی به آنها توجه میکند. مثلاً وقتی صحبت از تأمین امنیت داده‌ها در سرورهای مجازی می‌کنیم، آیا واقعاً احتمال دسترسی کاربران دیگر به داده‌های ما صفر است؟ این مطلب از بخش آموزش سرویس‌های میزبانی بلاگ پارس‌پک یک‌بار برای همیشه هم توضیح داده که سرور مجازی چیست، هم سرور اختصاصی را توضیح داده و هم چند نکته خیلی مهم و ساده را به شما توضیح داده است که با استفاده از آن بتوانید به این نتیجه برسید که کدام نوع از سرور برای شما کارایی بیشتری دارد.
سؤالات متداول
مهمترین تفاوت سرور مجازی و اختصاصی چیست؟
مهمترین تفاوت سرور مجازی و اختصاصی، نحوه توزیع منابع است. شما در سرور اختصاصی به همه منابع بهصورت اختصاصی دسترسی دارید اما در سرور مجازی، منابع یک سرور فیزیکی با استفاده از فناوریهای مجازیسازی، بین کاربران دیگر به اشتراک گذاشته میشود.
سرور مجازی بهتر است یا سرور اختصاصی؟
اگر پروژه بزرگی دارید که نیاز به منابع بسیار قدرتمندی دارد یا اطلاعات بسیار حساسی را روی سرورهای خود نگهداری میکنید، بهتر است از سرور اختصاصی استفاده کنید. اما در غیر اینصورت سرور مجازی هم میتواند یک سرور مطمئن برای شما باشد.
سرور ابری چیست؟
سرور ابری یک سرویس مجازی است که منابع پردازشی را از طریق اینترنت و با استفاده از فناوری ابری در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برخلاف سرورهای فیزیکی، این منابع از چندین دیتاسنتر در نقاط مختلف جهان تأمین می‌شوند و به شما امکان می‌دهند بهصورت آنی منابع را افزایش یا کاهش دهید.
میزبانی وب چیست؟
میزبانی وب سرویسی است که فضای لازم برای ذخیرهسازی فایلهای وبسایت را روی سرورهای متصل به اینترنت فراهم میکند. وقتی کاربران آدرس وبسایت شما را جستجو میکنند، سرور این فایلها را به مرورگر آنها ارسال کرده و سایت شما نمایش داده میشود.
کنترل پنل سرور چیست؟
کنترل پنل سرور یک ابزار نرمافزاری است که مدیریت سرور را ساده میکند. با استفاده کنترلپنل میتوانید بدون نیاز به دانش فنی پیشرفته، کارهایی مانند نصب وبسایت، ایجاد ایمیل، مدیریت دیتابیس یا تنظیمات امنیتی سایت را با چند کلیک انجام دهید.