طراحی وبسایت چیست و چه مراحلی دارد؟

امروزه، طراحی وبسایت یکی از تقاضاهای مهم کسب‌وکارهای بزرگ‌و‌کوچک یا حتی برندهای شخصی است. به‌دنبال این بازار داغ، اشتیاق برای یادگیری این حوزه نیز روز‌به‌روز افزایش می‌یابد؛ چراکه حالا دیگر بیشتر نیازهایمان را در فضای اینترنت، به‌خصوص ازطریق وب‌سایت‌ها رفع می‌کنیم. حال طراحی وبسایت چیست و از چه بخش‌هایی تشکیل شده است و چه روش‌هایی برای طراحی آن وجود دارد؟ در این مطلب از کسب و کار اینترنتی، هر‌آنچه در پاسخ به سوال طراحی وبسایت چیست باید بدانید را برایتان توضیح خواهیم داد؛ پس تا پایان با ما همراه باشید.

طراحی وب‌سایت درمقابل توسعه وب‌سایت

شاید به‌نظر برسد که کلمات «طراحی» و «توسعه» تفاوت زیادی باهم ندارند؛ اما وقتی از راه‌اندازی وب‌سایت سخن به‌میان می‌آید، این دو واژه به دو روش کاملاً متفاوتی اشاره می‌کنند. منظور از طراحی وبسایت راه‌اندازی آن با سیستم مدیریت محتوا (CMS)، اما منظور از توسعه وبسایت راه‌اندازی صفر تا صد آن فقط با برنامه‌نویسی و بدون کمک CMS است. ناگفته نماند که در هر دو روش هم می‌توانیم وب‌سایت داینامیک داشته باشیم و هم استاتیک. در‌ادامه، درباره این روش‌ها صحبت می‌کنیم.

 1. طراحی وب‌سایت

برای طراحی وبسایت، اول باید CMS را انتخاب کنید. CMS سیستم مدیریت محتواست که پنل مدیریتی کاملی در‌اختیارتان قرار می‌دهد. این پنل فقط مختص ایجاد و انتشار محتواها نیست؛ بلکه به‌کمک آن می‌توانید ظاهر وب‌سایت را هم کاملاً شخصی‌سازی و به‌کمک افزونه‌های مختلف، کاربردهای متنوع را به این سیستم اضافه کنید.

CMS سیستمی برنامه‌نویسی شده است؛ یعنی هنگام راه‌اندازی این سیستم‌، سمت سرور و سمت کاربر را توأمان فعال می‌کنید. بنابراین، در طراحی وب‌سایت با CMS به برنامه‌نویسی یا کدنویسی نیازی نیست؛ مگراینکه به صلاح‌دید خود بخواهید با کدهای CSS یا Javascript، تغییر خاصی در ظاهر وب‌سایت ایجاد کنید یا با دست‌کاری کدهای HTML، ساختمان وب‌سایت را تغییراتی جزئی دهید. در‌غیر‌این‌صورت، به‌کمک CMSها می‌توانید کل وب‌سایت را بدون یک خط کدنویسی بالا بیاورید.

2. توسعه وب‌سایت

بعضی از کسب‌وکارها بسیار بزرگ هستند یا خدمات پیچیده و سنگینی دارند. گاهی این وسعت و پیچیدگی به‌اندازه‌ای است که قابلیت‌های وردپرس یا هر CMS دیگری کفافشان را نمی‌دهد. در این صورت، به‌جای طراحی وبسایت به‌سراغ راهکاری مطمئن‌تر می‌روند که آن توسعه وب‌سایت با برنامه‌نویسی است. در توسعه وب‌سایت، همه‌چیز از صفر تا صد برنامه‌نویسی می‌شود و از هیچ سیستم مدیریت محتوای آماده‌ای مثل وردپرس استفاده نمی‌شود.

وقتی تمام ساختمان وب‌سایت با برنامه‌نویسی بالا بیاید، انعطاف بسیار بیشتری دارد. درواقع، وب‌سایت دقیقاً همان ویژگی‌هایی را خواهد داشت که به آن‌ها نیاز دارد؛ ازاین‌رو، وب‌سایت‌های توسعه‌داده‌شده شخصی‌سازی‌شده‌تر از وب‌سایت‌های وردپرسی و‌… هستند. برای توسعه وب‌سایت، کدها در دو بخش مجزا نوشته و بعداً به‌هم متصل می‌شوند. این دو بخش «سمت کاربر» و «سمت سرور» هستند. درادامه، با این بخش‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.

نکته: به وب‌سایتی که با برنامه‌نویسی توسعه داده شده است، اصطلاحاً وب‌سایت PHP هم می‌گویند. درست است که وردپرس هم با PHP طراحی شده؛ اما منظور از وب‌سایت‌های PHP آن‌هایی هستند که کدهای PHP برایشان از صفر تا صد نوشته شده‌اند؛ بنابراین، اگر جایی نام وب‌سایت PHP شنیدید، منظور همان وب‌سایت برنامه‌نویسی‌شده است.

بهترین CMSها برای طراحی وب‌سایت

در‌حال‌حاضر، چندین‌و‌چند CMS وجود دارند. در‌ادامه، ۵ نمونه از CMSهای مهم‌ را معرفی و سپس به محبوب‌ترین گزینه اشاره می‌کنیم.

1. وردپرس (WordPress)

بیش از ۴۲درصد تمام وب‌سایت‌های دنیا با WordPress طراحی شده‌اند. وردپرس نرم‌افزاری متن‌باز است که انعطاف و مقیاس‌پذیری چشمگیری دارد. علاوه‌بر‌این، مخزن افزونه‌های آن شامل بیش از ۵۸هزار افزونه کاربردی است که هر‌یک از آن‌ها قابلیت‌های بیشتری به این سیستم اضافه می‌کنند.

2. جوملا (Joomla)

Joomla نیز CMS منبع‌بازی است که در‌حدود ۲درصد از وب‌سایت‌های دنیا استفاده شده است. این نرم‌افزار قابلیت‌های اولیه بیشتری درمقایسه‌با CMSهای دیگر دارد؛ اما راه‌اندازی و نگه‌داری آن دانش فنی بیشتری را می‌طلبد.

3. دروپال (Drupal)

Drupal برپایه معماری API بنا شده است. همین ویژگی هم آن را به CMS انعطاف‌پذیری تبدیل کرده است که می‌تواند با پلتفرم‌های مختلف ادغام شود. از دیگر ویژگی‌های مثبت این نرم‌افزار می‌توان به امکانات امنیتی داخلی آن اشاره کرد.

4.مجنتو (Magento)

Magento بر راه‌اندازی وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک تمرکز دارد. حتی اگر تعداد محصولات و خدمات وب‌سایت زیاد باشد، این CMS می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای آن باشد؛ اما راه‌اندازی اولیه و سفارشی‌سازی و فهرست‌بندی محصولات در آن کمی زمان‌بر است.

5. ویکس (Wix)

Wix یکی دیگر از CMS‌ها برای طراحی وبسایت محسوب می‌شود که با محدودیت‌های نسبتاً زیادی همراه است؛ بنابراین، بیشتر برای وب‌سایت‌هایی مناسب است که امکانات ساده‌ای دارند. شایان ذکر است محیط کاربری ویکس برای افرادی که هیچ تجربه‌ای از CMSها ندارند، روان و راحت است.

بهترین انتخاب؛ طراحی وب‌سایت با وردپرس

از بین CMSهایی که بالاتر دیدیم، وردپرس محبوب‌ترین و مطمئن‌ترین انتخاب است؛ چرا؟ چون به‌تنهایی نزدیک به نیمی از وب‌سایت‌های سرتاسر دنیا را پوشش داده است؛ به‌‌همین‌‌دلیل، قالب‌ها و افزونه‌های متنوع‌تری دارد. علاوه‌براین، منابع و مستندات آموزشی بسیار زیادی برای وردپرس موجود است. پیدا‌‌کردن طراح وب‌سایت وردپرسی خبره نیز بسیار راحت‌تر از پیدا‌کردن متخصصان سایر CMSهاست؛ بنابراین، حتی اگر بعداً به طراح وب‌سایت خود دسترسی نداشته باشید، پیدا‌کردن متخصص دیگر کار راحتی خواهد بود. در‌ضمن، کاربران غیر‌فنی هم می‌توانند از رابط کاربری روان و ساده آن به‌راحتی استفاده کنند.

گفتنی است که وردپرس می‌تواند پاسخ‌گوی نیاز همه صنایع باشد. فرقی نمی‌کند که وب‌سایت ساده شرکتی بخواهید یا وب‌سایت وبلاگی، فروشگاهی، آموزشی و‌…، درهرصورت، می‌توانید برای راه‌اندازی وب‌سایت کوچک‌وبزرگ یا متوسط خود روی وردپرس حساب کنید؛ مگر‌اینکه وب‌سایتتان به ویژگی‌های خاصی نیاز داشته باشد یا آن‌قدر وسیع باشد که وردپرس پاسخ‌گویش نباشد. در این صورت، باید به‌سراغ برنامه‌نویسی وب‌سایت بروید.

طراحی و توسعه وب‌سایت چیست؟

به فرایند راه‌اندازی وب‌سایت و نگه‌داری‌اش و انتشار محتوا در آن، طراحی و توسعه وب‌سایت می‌گویند. عملکرد قدرتمند و استاندارد در‌کنار ظاهری زیبا و کاربرپسند، از ویژگی‌های اصلی وب‌سایت‌ها هستند؛ به‌همین‌دلیل، در اکثر مواقع تیم طراحی وبسایت شامل دو گروه فنی و طراحی است. گروه فنی روی قدرت فنی وب‌سایت کار می‌کنند و گروه طراحی روی جذابیت بصری آن.

انواع طراحی وب‌سایت براساس میزان انعطاف‌پذیری

طراحی وبسایت از‌نظر میزان انعطاف موردنیاز هر وب‌سایت‌، می‌تواند استاتیک یا داینامیک باشد که درادامه، با آن‌ها آشنا می‌شویم.

1. داینامیک 

وب‌سایت داینامیک حاوی اطلاعات و محتواهایی است که به‌طورمستمر در حال تغییر هستند. حالا این محتواها می‌توانند مقاله‌های بلاگ باشند که چند بار در هفته منتشر می‌شوند یا محصولاتی باشند که حذف و اضافه می‌شوند یا مشخصاتشان تغییر پیدا می‌کنند. به وب‌سایت‌های داینامیک وب‌سایت‌های «مبتنی‌بر پایگاه‌داده» هم گفته می‌شود.

2. استاتیک

اگر وب‌سایتی شامل اطلاعاتی ثابت باشد و همیشه همان اطلاعات را به کاربران نمایش دهد، استاتیک نامیده می‌شود. البته اطلاعات وب‌سایت‌های استاتیک هم تغییرپذیر هستند؛ اما برای تغییر آن‌ها باید مستقیماً در کدها دست بُرد. همچنین، معمولاً کسب‌وکارهایی به‌سراغ وب‌سایت استاتیک می‌روند که به تغییر محتواهای آن احتیاجی ندارند. برای مثال، بسیاری از وب‌سایت‌های شرکتی استاتیک هستند.

این وب‌سایت‌ها فقط شامل اطلاعات شرکت یا کسب‌وکار هستند (مثل خدمات و شماره‌تماس و آدرس). گاهی این اطلاعات سال‌به‌سال عوض نمی‌شوند؛ بنابراین، به وب‌سایت داینامیک نیازی ندارند. دراین‌میان، نکته مهم این است که وب‌سایت‌های یادشده نیز باید نگه‌داری و پشتیبانی شوند تا از دسترس خارج نشوند.

فرانت‌اند چیست؟

فرانت‌اند و بک‌اند دو روی یک سکه هستند. فرانت‌اند (Front-end) یا «سمت کاربر» آن رویی است که کاربر می‌بیند و «به‌طورمستقیم» با آن در تعامل است. برای مثال، آیکونی که کاربر می‌بیند و روی آن کلیک می‌کند، فرمی که پر می‌کند، محتوایی که مرورگر می‌کند، تصویرها و ویدئوهایی که می‌بیند، گزینه افزودن به سبد خرید و… همگی Front-end محسوب می‌شوند.

درادامه، با رابط کاربری (User Interface) که طرح گرافیکی است، آشنا می‌شویم. درواقع، فرانت‌اند اجراکننده این طرح است. به‌طورکلی، تمام اِلِمان‌های بصری که کاربر در وب‌سایت می‌بیند، به فرانت‌اند مربوط می‌شوند.

بک‌اند چیست؟

بک‌اند «Back-end» یا سمت سرور شامل اتفاقاتی است که پشت‌صحنه وب‌سایت‌ها رخ می‌دهد. برای مثال، وقتی کاربر فرم ثبت‌نام را پر و روی «مرحله بعد» کلیک می‌کند، این فرم به پایگاه‌داده فرستاده می‌شود تا اطلاعاتش ذخیره شود؟ این پایگاه‌داده کجا توسعه داده و نگه‌داری می‌شود؟ بله، در بک‌اند. پایه‌های وب‌سایت روی بک‌اند بنا شده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها هم پایگاه‌داده است.

پس کاربر با بک‌اند هم تعامل دارد؛ اما «به‌طورغیر‌مستقیم»؛ چراکه کاربر Back-end را به چشم نمی‌بیند. بااین‌حال، تقریباً همه اطلاعاتی که به‌صورت گرافیکی در وب‌سایت مشاهده می‌کند، از کدهای بک‌اند گرفته و به‌کمک کدهای فرانت‌اند به یک رابط گرافیکی تبدیل می‌شوند.

‌فول‌استک چیست؟

Full stack به هر دو سمت کاربر و سرور اشاره می‌کند. برنامه‌نویس فول‌استک هم می‌تواند برای فرانت‌اند برنامه‌نویسی کند و هم برای بک‌اند.

بهترین فناوری‌های توسعه وب‌سایت

درادامه، به رایج‌ترین زبان‌ها و فناوری‌های فرانت‌اند و بک‌اند اشاره می‌کنیم.

بخش فرانت‌اند

• HTML: یکی از زبان‌های نشانه‌گذاری است و نه زبان برنامه‌نویسی و برای ساخت اسکلت و پایه‌های وب‌سایت استفاده می‌شود.
• CSS: زبان برنامه‌نویسی نیست و برای توسعه ظاهر وب‌سایت به‌کار گرفته می‌شود. درواقع، CSS کدهای HTML را به فرمتی تبدیل می‌کند که بتوانند به‌شکل بصری با کاربر در تعامل باشند.
• JavaScript: زبان برنامه‌نویسی سطح‌بالا برای اضافه‌کردن ویژگی‌های پیچیده به وب‌سایت است؛ مانند انیمیشن‌ها و اِلِمان‌های تعاملی پیشرفته.
• React: یکی از کتابخانه‌های جاوااسکریپت برای طراحی وبسایت با رابط‌های کاربری پیشرفته و حرفه‌ای به‌شمار می‌رود.
• jQuery: از کتابخانه‌های جاوا‌اسکریپت است که قابلیت‌هایی مانند Ajax و مدیریت راحت‌تر رویدادها را به وب‌سایت اضافه می‌کند.
• Vue: ازجمله فریم‌ورک‌های جاوا‌اسکریپت به‌حساب می‌آید که به سازگاری هر‌چه‌بیشتر وب‌سایت کمک می‌کند. 

بخش بک‌اند

• PHP: محبوب‌ترین و رایج‌ترین زبان برنامه‌نویسی سطح‌بالا برای توسعه سمت سرور است.
• SQL: زبان برنامه‌نویسی سطح‌بالا برای طراحی و توسعه پایگاه‌داده وب‌سایت است.

• Python: زبانی سطح‌بالاست که می‌تواند جایگزین PHP شود و بیشتر برای توسعه وب‌اپلیکیشن استفاده می‌شود.

آیا می‌توان CMSها را با وب‌سایت برنامه‌نویسی‌شده ادغام کرد؟

بله، بدین‌ترتیب که می‌توانید فقط بخش بلاگ خود را با وردپرس اجرا و آن را با دیگر بخش‌های برنامه‌نویسی‌شده‌ وب‌سایت ادغام کنید. ازآن‌‌جا‌که وردپرس پنل راحت و روانی برای مدیریت محتوا دارد، این می‌تواند تصمیم هوشمندانه‌ای برای انتشار و مدیریت محتواهای بلاگ باشد.

تجربه کاربری در راه‌اندازی وب‌سایت

فرض کنید وب‌سایتی طراحی کرده‌اید که ازنظر فنی بسیار قدرتمند است و ازنظر ترافیک ظرفیت میزبانی بسیار زیادی دارد. در این صورت، نمی‌توانید مطمئن باشید که کاربران از این وب‌سایت رضایت خواهند داشت، چرا؟ چون این تجربه کاربری است که مستقیماً بر رضایت کاربر تأثیر می‌گذارد. تجربه کاربری (User Experience) به نوع تعامل وب‌سایت با کاربر اشاره می‌کند. این یعنی کاربر از زمان ورود به وب‌سایت تا زمان خروج از آن، چه احساسی درباره وب‌سایت دارد. آیا با رضایت خارج می‌شود یا با حس کلافگی؟

طراح تجربه کاربری چه وظایفی دارد؟

درادامه، توضیح می‌دهیم که طراح تجربه کاربری باید چه مهارت‌هایی داشته باشد و اگر طراح UX استخدام کردید، چه انتظاراتی باید از او داشته باشید.

1. پیمایش (Navigation) 

پیمایش به مسیری اشاره می‌کند که کاربران باید برای رسیدن به هدفشان در وب‌سایت طی کنند. این مسیر تاحدممکن باید کوتاه باشد و کاربر را به‌راحتی به مرحله بعد سوق دهد. حالا وی می‌تواند کاربری باشد که برای اولین‌بار وارد وب‌سایت شده است و مثلاً می‌خواهد از مطالعه مقاله‌ای آموزشی به خرید محصول برسد یا می‌تواند کاربری باشد که از شما خرید کرده است و حالا فقط می‌خواهد سفارشش را پیگیری کند. درهرصورت، همه کاربران باید در سریع‌ترین و کوتاه‌ترین مسیر به خواسته‌شان برسند و سردرگم نشوند.

2. تعامل با کاربر

کاربر در طول پیمایش خود تعاملاتی با وب‌سایت دارد؛ مثل تایپ‌کردن، مشاهده تصاویر محصولات، پرکردن فرم و مشاهده ویدئو. به‌طورکلی، همه این تعاملات تاحدممکن باید ساده باشند. برای مثال، نکات زیر می‌توانند تعامل استانداردی برای کاربر فراهم کنند:

• ویدئو یا صوت به‌طورخودکار پخش نشود.
• فقط زیر متن‌های قابل‌کلیک خط کشیده شده باشد.
• همه فرم‌ها با موبایل سازگار باشند و بتوان در صفحه‌نمایش کوچک هم آن‌ها را به‌راحتی پر کرد.
• از پاپ‌آپ‌های زیاد و مزاحم دوری شود؛ به‌خصوص در موبایل تاحدممکن پاپ‌آپ نمایش داده نشود.

3. سرعت

سرعت مهم‌ترین فاکتور تجربه کاربری استاندارد است؛ تا حدی که اگر وب‌سایت سرعت مناسبی نداشته باشد، با هیچ‌کدام از ابزارهای یادشده نمی‌توان کاربران را راضی نگه داشت. حتی اگر محتواهای جذابی در وب‌سایت داشته باشید، اگر صفحاتتان به‌کندی Load شوند، کاربر اصلاً صبر نمی‌کند تا ببیند محتوای شما خواندنی است یا نه! هم در طراحی وب‌سایت و هم در توسعه آن هاست و سرور باکیفیت و کدهای استاندارد و بهینه‌بودن رسانه‌ها مهم‌ترین نقش را در کُند یا سریع بودن وب‌سایت ایفا می‌کنند.

4. سازگاری وب‌سایت با دستگاه‌های مختلف

فرض کنید کاربر با موبایل خود به وب‌سایتتان وارد و با چیدمانی نامرتب مواجه می‌شود یا مثلاً تصاویر برایش طوری نمایش داده می‌شوند که برای دیدن کل آن باید تصویر را جا‌به‌جا کنند. تجربه نشان می‌دهد کاربران چنین وب‌سایتی را تحمل نمی‌کنند و آن را ترک می‌کنند. این موضوع ممکن است درباره نسخه دسکتاپ وب‌سایت هم صدق کند؛ اما معمولاً نسخه‌های موبایل و تبلت مشکلات بیشتری در این زمینه دارند. به وضعیتی که تجربه کاربری خوبی برای همه نسخه‌های وب‌سایت داشته باشید، پاسخ‌گویی (Responsibility) می‌گویند.

رابط کاربری در راه‌اندازی وب‌سایت

امروزه و با گسترش دنیای وب، کاربران فقط به وب‌سایتی که کارشان را راه بیندازد، قانع نیستند و ویژگی‌های بصری وب‌سایت هم به‌اندازه عملکردش برایشان اهمیت دارد. این عناصر بصری کارشان فقط زیباتر‌کردن وب‌سایت نیست و عملکرد آن را هم ارتقا می‌دهند. هر‌آنچه به‌ ظاهر بصری وب‌سایت مربوط می‌شود، جزو زیرمجموعه رابط کاربری (User Interface) است.

طراح رابط کاربری چه وظایفی دارد؟

اگر به طراحی رابط کاربری علاقه دارید یا می‌خواهید بدانید که از طراح UI چه انتظاراتی باید داشته باشید، بهتر است ادامه مطلب را به‌دقت مطالعه کنید.

1. انتخاب درست رنگ‌ها

رنگ‌ها و ترکیب‌های رنگی در توسعه یا طراحی وبسایت به‌تنهایی می‌توانند کاربران را جذب یا دفع کنند. در بحث رنگ‌ها، باید به دو نکته توجه کنید: ۱. اینکه رنگ‌های انتخابی با لحن برند شما هماهنگ باشند؛ ۲. ترکیب‌های رنگی در‌کنار‌هم ظاهر خوبی بسازند و تضاد کافی داشته باشند.

2. انتخاب درست فونت‌ها

فونت‌ها حرف‌های زیادی برای گفتن دارند و به‌راحتی می‌توانند تداعی‌کننده حال‌و‌هوایی خاص باشند. برای مثال، بعضی فونت‌ها فانتزی‌ترند و نباید در وب‌سایت‌هایی با موضوعات رسمی استفاده شوند. درواقع، فونت‌ها باید با موضوع کلی، رنگ‌ها، گرافیک‌ها و تصاویر وب‌سایت هماهنگ باشند.

3. طراحی چیدمان استاندارد

محتواهای وب‌سایت به روش‌های مختلفی می‌توانند کنار‌هم چیده شوند؛ اما هر ترکیبی نمی‌تواند تجربه کاربری راضی‌کننده‌ای رقم بزند. ناگفته نماند قانون خاصی برای انتخاب کل چیدمان وب‌سایت وجود ندارد. بااین‌حال، یک نکته مهم می‌تواند کمک‌کننده باشند: نیازهای کاربران را اولویت‌بندی کنید و این اولویت‌ها را در چیدمان عناصر و محتواها در نظر بگیرید.

4. استفاده فکرشده از اَشکال

ترکیب رنگ‌ها با اَشکال‌ فکرشده می‌تواند مجموعه‌ای جذاب بسازد که کاربران برای بیشتر‌ماندن در این فضا مشتاق هستند؛ بنابراین، در انتخاب شکل‌ها باید به پیام هر شکل توجه و نباید آن‌ها را تصادفی انتخاب کرد.

5. فاصله‌گذاری معنادار

یکی از ایرادهایی که به بسیاری از رابط‌های کاربری وارد است، فاصله کم بین آیکون‌هاست؛ هرچند فاصله بیش‌ازحد هم به همان اندازه مخرب است. به‌طورکلی، فاصله‌گذاری یکی از روش‌های مهمی است که می‌توانید ارتباط عناصر صفحات وب را باهم مشخص کنید. علاوه‌براین، استفاده از فضای سفید بین بلوک‌های مختلف محتوایی ترفندی است تا حس نظم و ترتیب را به مخاطب القا کنید.

مراحل طراحی وب‌سایت

درادامه مطلب، مراحل کلی توسعه یا طراحی وبسایت را تا مرحله بهره‌برداری از آن بیان می‌کنیم.

۱. تعیین اهداف وب‌سایت و بودجه

از ظاهر وب‌سایت گرفته تا انتخاب روش طراحی خودِ آن، همه‌چیز به اهداف و اندازه وب‌سایت بستگی دارد؛ بنابراین، اولین قدم این است که ویژگی‌های دقیق وب‌سایت مد‌نظر را تعیین و پیش‌بینی کنید که مخاطبان هدفتان چه کسانی هستند و چه نیازهایی دارند. در همین مرحله، اولین موضوعی که روشن می‌شود، این است که وب‌سایت را با CMS بالا می‌آورید یا با برنامه‌نویسی. بودجه‌‌تان به‌تنهایی می‌تواند تکلیف را روشن کند.

ازآن‌جاکه برنامه‌نویسی وب‌سایت هزینه بیشتری از طراحی با CMS دارد، اگر بودجه‌تان محدود است، باید گزینه CMS را انتخاب کنید. باوجوداین، اگر بودجه محدود نیست و در وب‌سایتتان به ویژگی‌هایی نیاز دارید که CMSها پاسخ‌گوی آن نیستند، می‌توانید روش برنامه‌نویسی را انتخاب کنید. برای تشخیص بهترین روش، می‌توانید با خودِ شرکت یا شخص طراح یا برنامه‌نویس مشورت کنید.

۲. انتخاب قالب وب‌سایت یا زبان‌های توسعه

اگر روش CMS نهایی شده باشد، در این مرحله تصمیم می‌گیرید که از کدام قالب وردپرس استفاده کنید یا شاید اصلاً از قالبی استفاده نکنید و تمام وب‌سایت را با صفحه‌سازها طراحی کنید. اگر هم به‌جای روش بالا روش برنامه‌نویسی نهایی شود، باید زبان‌های سمت کاربر و سمت سرور را تعیین کنید. شایان ذکر است اکثر وب‌سایت‌ها با زبان‌های PHP (بک‌اند) و جاوااسکریپت (فرانت‌اند) توسعه داده می‌شوند.

۳. طراحی رابط کاربری

اگر برای ظاهر وب‌سایتتان اهمیت ویژه‌ای قائل هستید و توسعه‌دهنده یا طراحی که با او همکاری می‌کنید، سررشته زیادی از این حوزه ندارد، پیشنهاد می‌دهیم که حتماً طراح UI را به گروهتان اضافه کنید. طراحی رابط کاربری می‌تواند به‌موازات طراحی خود وب‌سایت پیش برود؛ چون ابتدا پایه‌های وب‌سایت بنا می‌شوند و بعد کم‌کم به طراحی بصری آن می‌رسیم.

۳. طراحی تجربه کاربری

طراحی تجربه کاربری نیز می‌تواند هم‌زمان با طراحی UI آغاز شود. طراحان UI و UX معمولاً باهم تعامل می‌کنند تا اِلِمان‌های بصری و تجربه کاربر منسجم باهم پیش بروند. دراین‌باره پیشنهاد می‌کنیم که اگر طراح یا برنامه‌نویسی نمی‌تواند اصول UX را پیاده‌سازی کند و وب‌سایت شما قرار است میزبان کاربران زیادی باشد، حتماً با طراح UX همکاری کنید.

۴. انتخاب هاست و سرور

هر زمان که بخواهید وب‌سایت را در‌دسترس عموم و روی شبکه جهانی وب (WWW) قرار دهید، باید برای آن هاست و سرور تهیه کنید. برای این کار شرکت هاستینگ را انتخاب و بسته به نیاز وب‌سایت و بودجه‌‌تان، یکی از انواع سرویس‌ها و پلَن‌های موجود را تهیه کنید. بعد از انتقال وب‌سایت به سروری که به هاست مدنظر متصل است، عموم کاربران وب می‌توانند وارد وب‌سایتتان شوند. گفتنی است که تقریباً همه طراحان یا برنامه‌نویسان انتخاب هاستینگ و انتقال وب‌سایت را برایتان انجام خواهند داد.

۵. محتواگذاری در وب‌سایت

حالا همه‌چیز آماده است تا وب‌سایت شما به یکی از منابع اینترنتی مطمئن تبدیل شود؛ پس باید فرایند بارگذاری محصولات و محتواهایتان روی وب‌سایت را شروع کنید. معمولاً این کار را یا خودتان انجام می‌دهید یا فرد دیگری که به‌عنوان محتواگذار یا ادمین وب‌سایت استخدام می‌کنید. اگر کار با پنل وب‌سایتتان را بلد نیستید، نگران نباشید! در اکثر پروژه‌های طراحی وب، می‌توانید از طراح یا برنامه‌نویس بخواهید که ویدئویی آموزشی برای نحوه کار با پنل برایتان آماده کند.

۶. پشتیبانی وب‌سایت

وب‌سایت‌ها ممکن است دچار مشکلات فنی مختلفی شوند؛ مثلاً Downشدن براثر ترافیک زیاد و نمایش خطاهای سری ۵ که به سرور مرتبط هستند. اگر خودتان دانش رویارویی با این اختلالات را ندارید، باید پشتیبان داشته باشید.

هزینه طراحی وب‌سایت چقدر است؟

به‌طورکلی، هزینه توسعه وب‌سایت با برنامه‌نویسی بسیار بیشتر از طراحی وبسایت با CMS است. در هر دو روش نیز، وب‌سایت‌های فروشگاهی و آموزشی (با امکان برگزاری کلاس آنلاین و قابلیت‌های پیشرفته) معمولاً بیشترین هزینه را دارند. در‌حال‌حاضر، هزینه طراحی وب‌سایت‌های وردپرسی بین ۳ تا ۱۵میلیون تومان است. هزینه توسعه وب‌سایت برنامه‌نویسی‌شده نیز از حدود ۲۰میلیون تومن شروع می‌شود. هرچه وب‌سایتتان ساده‌تر باشد، برایتان ارزان‌تر تمام می‌شود و هر‌چه امکانات بیشتری بخواهید، هزینه‌اش بیشتر خواهد بود.

ذکر این نکته نیز لازم است که هزینه طراحی وبسایت بسیار متغیر است. ممکن است در وب‌سایت‌های فریلنسینگ قیمت‌های بسیار ارزانی ببینید؛ اما متخصص باتجربه قیمت بسیار بیشتری به شما پیشنهاد دهد. درهرصورت، در انتخاب طراح یا توسعه‌دهنده نمونه‌کارهای او را با دقت بررسی کنید. اگر وب‌سایت بزرگ و مهمی داشته باشید، باید به استخدام طراح UI و UX هم فکر کنید. نگران نباشید! همکاری با این نیروهای متخصص بیش از آنکه هزینه‌ باشد، سرمایه‌گذاری است؛ چراکه اگر همه‌چیز را درست و اصولی پیش ببرید، چند برابر این هزینه‌ها را در یک یا چند ماه به‌دست خواهید آورد.

چه افرادی در طراحی وب‌سایت سهیم هستند؟

مهم‌ترین متخصصان دخیل در فرایند طراحی وبسایت کامل عبارت‌اند از:

1. طراح یا برنامه‌نویس وب‌سایت

بسته به اینکه وب‌سایت قرار است با CMS طراحی یا با برنامه‌نویسی توسعه داده شود، یا با طراح وب‌سایت همکاری می‌کنیم یا با توسعه‌دهنده. حالا این طراح یا توسعه‌دهنده می‌تواند یک فرد باشد یا یک گروه.

2. طراح رابط کاربری (UI)

طراح یا برنامه‌نویس وب‌سایت طرح‌ها را از متخصص UI می‌گیرد و با کدنویسی روی وب‌سایت اجرا می‌کند.

3. طراح تجربه کاربری (UX)

 طراح UX با همکاریِ طراح UI مسیر پیمایش و سایر عناصر دخیل در تجربه کاربر را طراحی می‌کند و به طراح یا برنامه‌نویس ارائه می‌دهد تا اجرایشان کند.

4. پشتیبان وب‌سایت

پشتیبان کسی است که مشکلات فنی وب‌سایت را برطرف می‌کند. بعضی از طراحان و برنامه‌نویسان می‌پذیرند که قرارداد پشتیبانی هم با شما ببندند؛ اما اگر این امکان فراهم نبود، با فرد دیگری به‌عنوان پشتیبان می‌توانید همکاری کنید تا از وب‌سایتتان نگه‌داری کند.

مسیر شغلی و مهارت‌های مورد‌نیاز طراح وب‌سایت

درادامه مقاله، درباره بازار کار طراحی وبسایت و مسیر تبدیل‌شدن به طراح وب‌سایت صحبت می‌کنیم. اگر به طراحی وبسایت علاقه دارید، مهارت‌های زیر را باید در فهرست یادگیری خود قرار دهید:

۱. آشنایی با سازوکار کلی وب‌سایت‌ها

وب‌سایت‌ها چگونه کار می‌کنند؟ چگونه به‌دست کاربران می‌رسند؟ ارتباط آن‌ها با هاست و سرور چیست؟ برای هر وب‌سایتی چه هاست و سروری مناسب است؟ این‌ها سؤالاتی هستند که به‌عنوان طراح یا توسعه‌دهنده وب‌سایت باید به آن‌ها جواب دهید. حتی اگر در دوره‌های جامع آموزشی شرکت نکنید، می‌توانید با جست‌وجو در فضای وب یا پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، با سازوکار کلی وب‌سایت‌ها آشنا شوید.

۲. انتخاب روش طراحی وب‌سایت

در این مرحله، باید تصمیم بگیرید که می‌خواهید برنامه‌نویس وب‌سایت باشید یا طراح وب‌سایت. اگر فقط یکی از این دو حوزه را انتخاب کنید، به‌راحتی می‌توانید درآمد کسب کنید؛ اما افرادی هم هستند که در هر دو حوزه مهارت دارند.

برنامه‌نویسی و توسعه وب‌سایت

اگر مایل‌اید برنامه‌نویس وب‌سایت باشید، باید به‌سراغ یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی این حوزه بروید؛ اما قبل‌از‌آن باید تصمیم بگیرید که می‌خواهید سمت کاربر کار کنید یا سمت سرور. شاید هم ترجیح دهید کم‌کم مهارت‌هایتان را گسترش دهید و در آینده برنامه‌نویس فول‌استک باشید. اگر سمت سرور را انتخاب کنید، باید به‌سراغ یادگیری مفاهیمی چون برنامه‌نویسی PHP و SQL بروید. اگر هم سمت کاربر را برگزینید، باید کار را با یادگیری HTML و CSS شروع کنید و بعد به‌سراغ فراگرفتن Javascript بروید. سپس، حداقل یکی از کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌های این زبان را نیز باید یاد بگیرید. در‌ضمن، ازآن‌جاکه فرانت‌اند با ظاهر وب‌سایت سروکار دارد، باید اصول طراحی پاسخ‌گو (ریسپانسیو) را هم بدانید.

نکته: چه سمت سرور کار کنید و چه سمت کاربر، باید اطلاعاتی کلی از سمت مقابل داشته باشید تا بتوانید با سایر اعضای تیم تعامل کنید.

طراحی وب‌سایت‌های وردپرسی

اگر به برنامه‌نویسی علاقه ندارید، می‌توانید فقط طراح وب‌سایت‌های وردپرسی باشید. هرچند CMSهای دیگر مانند جوملا هم در ایران هستند، بازار کار وردپرس چندین برابر CMSهای دیگر است؛ بنابراین، بهترین انتخاب برای کسب درآمد نیز یادگیری وردپرس است. باید اشاره کنیم که برای طراحی وبسایت وردپرسی هم باید با ساختار کدهای HTML و CSS و جاوا‌اسکریپت آشنا باشید. بااین‌همه، لازم نیست در حد برنامه‌نویسی به آن‌ها مسلط باشید و همین‌قدر که کلیت ساختار کدهای وب‌سایت را بدانید تا در‌صورت لزوم بتوانید تغییراتی جزئی را روی آن‌ها اعمال کنید، کفایت می‌کند.

۳. طراحی رابط کاربری

طراحی UI از مهارت‌های ضروری طراحی وبسایت نیست و بدون یادگیری آن نیز می‌توانید طراح وب باشید. بااین‌حال، طراحان یا توسعه‌دهندگانی هستند که دانش طراحی UI را هم دارند؛ بنابراین، مسئولیت این بخش را هم خودشان برعهده می‌گیرند. حتی اگر نمی‌خواهید طراحی رابط کاربری را به‌صورت تخصصی یاد بگیرید، بهتر است با اصول و اصطلاحات کلی آن آشنا باشید. در این صورت، ضمن رعایت این اصول در طراحی وب‌سایت، می‌توانید تعامل راحت‌تری با بخش طراحی UI برقرار کنید.

۴. طراحی تجربه کاربری

طراحی تجربه کاربری در اکثر پروژه‌ها به‌عنوان جایگاه شغلی مجزا در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین، آنچه برای شما به‌عنوان طراح یا توسعه‌دهنده وب‌سایت ضرورت دارد، آشنایی با کلیات تجربه کاربری است.

۵. ساخت نمونه کار

وقتی مهارت‌های لازم را کسب کردید، حالا دیگر می‌توانید وارد بازار کار شوید؛ اما برای جلب اعتماد کارفرما، باید نمونه‌کارهای متنوع و قدرتمند داشته باشید. پس برای خود پروژه تعریف کنید و آن‌ها را با نهایت دقت و ظرافت انجام دهید. بعداز‌آن، برای خودتان می‌توانید بازاریابی کنید تا پروژه طراحی وبسایت بگیرید و در شرکت‌های مرتبط نیز استخدام شوید. خوشبختانه بازار این حوزه هم به‌صورت فریلنسینگ و پروژه‌ای و هم به‌صورت کار تمام‌وقت رونق فراوانی دارد.

جمع‌بندی

با ورود اینترنت پرسرعت به خانه‌ها، انتظار کاربران هم از وب‌سایت‌ها روز‌به‌روز افزایش یافت. حالا دیگر از انتخاب روش توسعه یا طراحی وب‌سایت گرفته تا طراحی UI و UX، همه‌چیز باید فکرشده پیش برود تا کاربران حاضر باشند برای دفعات بعدی نیز همین وب‌سایت را انتخاب کنند. حتی وقتی کاربران برای بار اول وارد وب‌سایت‌ها می‌شوند، آن وب‌سایتی برنده است که محتواها و اطلاعات را در سریع‌ترین زمان ممکن و در مجموعه‌ای جذاب بتواند به کاربر ارائه دهد.

سؤالات متداول

۱. چه روش‌هایی برای راه‌اندازی وب‌سایت داریم؟

وب‌سایت‌ها را با دو روش کلی می‌توان راه‌اندازی کرد: ۱. طراحی وب‌سایت با CMS؛ ۲. توسعه وب‌سایت با برنامه‌نویسی. در روش اول، به برنامه وب‌سایت نیازی ندارید و همه کارها به سیستم‌های مدیریت محتوا سپرده می‌شود؛ اما در روش دوم صفر تا صد وب‌سایت با زبان‌های برنامه‌نویسی نوشته می‌شود.

۲. بهترین CMS برای طراحی وب‌سایت کدام است؟

در‌حال‌حاضر، بهترین و محبوب‌ترین CMS وردپرس است. این سیستم مدیریت محتوا در بیش از ۴۰درصد وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود. قابلیت‌های گسترده و رابط کاربری روان و ساده آن را می‌توان مهم‌ترین دلایل این محبوبیت دانست.

۳. چه زمانی باید به‌جای طراحی وب‌سایت با CMS، وب‌سایت را با برنامه‌نویسی توسعه دهیم؟

CMSهایی مانند وردپرس برای طیف وسیعی از وب‌سایت‌ها انتخاب مناسبی هستند؛ اما برخی از وب‌سایت‌ها به امکانات پیچیده‌تری نیاز دارند. برای مثال، شاید ابزار یا ساختارهای بسیار شخصی‌سازی‌شده‌ای لازم داشته باشند که CMSها نتوانند آن‌ها را فراهم کنند. در این صورت، باید با صرف هزینه بیشتر به‌سراغ برنامه‌نویسی وب‌سایت رفت.

۴. وب‌سایت‌ها از‌نظر میزان انعطاف‌‌‌پذیری به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

به دو دسته تقسیم می‌شوند: ۱. استاتیک؛ ۲. داینامیک. وب‌سایت‌های استاتیک شامل اطلاعات و محتواهای ثابتی هستند که برای تغییر آن‌ها باید در کدها دست ببرید؛ اما وب‌سایت‌های داینامیک محتواهای کاملاً متغیری دارند و فقط می‌توانند ازطریق پنل مدیریتی وب‌سایت به‌روز شوند.

۵. فرانت‌اند چیست؟

کدهای هر وب‌سایت از دو بخش تشکیل شده‌اند: یکی Back-end و دیگری Front-end. فرانت‌اند یا سمت کاربر بخشی است که کاربر می‌بیند. تمام اِلِمان‌های بصری، نوشته‌ها، آیکون‌ها، گزینه‌های تعاملی و … در دامنه فرانت‌اند قرار می‌گیرند.

۶. بک‌اند چیست؟

بخش بک‌اند یا سمت سرور به پایه‌های وب‌سایت مربوط می‌شود. این بخش را کاربر نمی‌بیند و مختص پردازش‌ها و رویدادهای پشت‌‌صحنه وب‌سایت است؛ مانند مدیریت پایگاه‌داده. فرانت‌اند و بک‌اند دائماً باهم در‌ ارتباط هستند تا بتوانند رویدادهای فنی وب‌سایت را در قالب رابط کاربری بصری به کاربران ارائه دهند.

۷. رابط کاربری وب‌سایت چیست؟

رابط کاربری ظاهر بصری وب‌سایت و رابطی است که کاربر با آن تعامل می‌کند. شکل و رنگ آیکون‌ها، فونت‌ها، چیدمان بلوک‌ها و… همگی بر‌اساس اصول طراحی UI انتخاب می‌شوند. هدف رابط کاربری اصولی و استاندارد این است که بتواند کاربر را به بهترین شکل راهنمایی کند و از‌لحاظ بصری برایش جذاب و روان باشد.

۸. تجربه کاربری وب‌سایت چیست؟

تجربه کاربری مجموعه‌ای از استراتژی‌هایی است برای ارتقای تجربه کاربر طراحی می‌شوند. هدف تجربه کاربری (UX) این است که کاربر از پیمایش خود احساس رضایت داشته باشد و نیازهایش را به سریع‌ترین و ساده‌ترین شکل بتواند برطرف کند.

۹. برای ورود به بازار کار طراحی وب‌سایت چه مراحلی را باید طی کنیم؟

• آشنایی با سازوکار وب‌سایت‌ها
• یادگیری طراحی وب‌سایت با CMSها یا توسعه وب‌سایت با برنامه‌نویسی (بسته به علاقه)
• آشنایی با اصول طراحی رابط کاربری
• آشنایی با اصول طراحی تجربه کاربری
• ساخت نمونه‌کارهای متنوع برای جلب اعتماد کارفرما